Sau khi được vỗ béo tại thôn Bạc Rây 2 (Ninh Thuận), đàn bò tót lai 11 con trong dự án của tỉnh Lâm Đồng đã có sức sống trở lại và được bàn giao cho Vườn Quốc gia Phước Bình vào sáng 5/10 để tiếp tục chăm sóc nuôi dưỡng.
Theo Người Lao Động, sáng 5/10 với sự chứng kiến của 2 Sở KH&CN tỉnh Lâm Đồng và tình Ninh Thuận cùng một số sở ngành liên quan đã tiến hành bàn giao đàn bò tót cho Vườn Quốc gia Phước Bình (Tỉnh Ninh Thuận).
Tại buổi tiếp nhận, BQL Vườn Quốc gia Phước Bình đề nghị UBND tỉnh Ninh Thuận xem xét hỗ trợ kinh phí để xây dựng chuồng trại, di chuyển đàn bò về nơi ở mới. Tỉnh này sẽ cấp kinh phí để chăm sóc đàn bò đến khi dự án “Bảo tồn, sử dụng quỹ gen bò tót lai F1 giai đoạn 2021-2025” được triển khai.
Theo Tuổi Trẻ, đàn bò tót lai này là tài sản của đề tài nghiên cứu khoa học “Khai thác và phát triển nguồn gen bò quý hiếm tại vùng rừng giáp ranh 3 tỉnh Ninh Thuận – Lâm Đồng – Khánh Hòa” do Trung tâm Ứng dụng KH&CN tỉnh Lâm Đồng chủ trì. Chủ nhiệm đề tài là ông Lê Xuân Thám, nguyên giám đốc Sở KH&CN tỉnh Lâm Đồng.
Bò tót lai của người dân nuôi to khỏe
Cách trại đàn bò tót lai của dự án không xa, ông Nguyễn Văn Chuẩn (ngụ xã Phước Bình, huyện Bác Ái) sở hữu và nuôi dưỡng những con bò tót lai cùng đợt với đàn bò của dự án. Đàn bò nhà ông Chuẩn được chăn thả trong khu vực vườn. Quan sát bằng mắt thường cũng thấy bò đực và bò cái F1 to, mạnh khác hẳn bò nhà. Từ vóc dáng, bộ sừng đến móng không thể lẫn được với những giống bò nhà.
Theo lời kể của người dân địa phương, từ năm 2009 đến 2012, một bò tót rừng (F0) đã tự tìm đến giao phối với các con bò cái nhà dân. Sau đó, cho ra đời hơn 20 con bò tót lai F1.
Năm 2012, dự án đã mua lại 10 con bò tót lai F1 (5 đực và 5 cái). Số bò tót lai F1 còn lại được nhiều thương lái đã đến mua. Riêng gia đình ông Chuẩn giữ lại 1 cặp lai F1 (1 đực, 1 cái). 2 con này tiếp tục giao phối với bò nhà ra 2 con F2 (1 đực, 1 cái). Hiện nhà ông Chuẩn đã có 1 con bò tót lai F3 (đực), trông giống bò nhà hơn bò tót.
Ông Chuẩn cho biết, nuôi bò tót lai không khó, không có gì đặc biệt so với bò nhà. Nhưng lượng thức ăn cỏ, cám viên và cỏ lên men thì nhiều hơn. Thời điểm chuyển mùa, đề phòng bệnh, ông bổ sung thêm vitamin và khoáng chất bán tại các cửa hàng thuốc thú y cho bò tót lai uống thêm.
Nuôi bò tót lai cực nhất là đề phòng bị bắt trộm, phải làm hàng rào cẩn thận. Ngoài ra phải canh vì sợ chúng phá rào bỏ đi ra ngoài, húc chết bò nhà.
Bò tót lai của dự án thất bại?
Xót xa khi nhìn lại đàn bò tót lai của dự án. Đàn bò 11 con bị nuôi nhốt trong chuồng rộng hơn 500m2. Trong đó 10 con F1 (5 đực, 5 cái) mua năm 2010 và 1 con F2 (con đực F1 giao phối với bò nhà dân).
Dự án cấp quốc gia này được Bộ KH&CN cấp kinh phí 2,5 tỷ đồng. 2 sở KH&CN của tỉnh Ninh Thuận và Lâm Đồng góp 700 triệu đồng để thực hiện. Đến tháng 6/2019 kết thúc dự án và bắt đầu nghiệm thu.
Khi dự án kết thúc, UBND tỉnh Lâm Đồng và Ninh Thuận đã đồng ý bàn giao – tiếp nhận đàn bò. Nhưng hơn 1 năm sau vẫn chưa triển khai và cũng không được cấp kinh phí để nuôi dưỡng, dẫn đến đàn bò bị thiếu ăn đến mức suy kiệt.
Khi nghiệm thu, Bộ KH&CN đánh giá công trình đã hoàn thành mục tiêu khoa học: gìn giữ nguồn gen lai quý hiếm bò tót – bò nhà. Tạo tiền đề nghiên cứu cải thiện chất lượng đàn bò nhà về khả năng cho thịt và chất lượng thịt.
Tuy nhiên, dựa vào con số phát triển đàn bò lai thì thấy kết quả của dự án này rất hạn chế. Dự án đã không tạo được đàn bò với những ưu thế so với bò nhà.