Ở những vùng rừng Lạng Sơn, Bắc Giang, Cao Bằng có một loại nấm màu đỏ, mọc nhiều sau mưa và chỉ mọc rộ 1 tuần/tháng mang cái tên nấm chẹo. Hễ ở đâu có nấm chẹo là thương lái Trung Quốc đến tận cửa rừng thu mua hết sạch.
Theo báo Dân Việt, cứ vào khoảng tháng 5-6 dương lịch, thương lái khắp các tỉnh lại đổ xô về các cánh rừng xứ Lạng để thu gom nấm chẹo. Để có loại nấm này, thương lái sẵn sàng ăn, ngủ hàng tuần tại các bản.
Nhìn bề ngoài, nấm chẹo không khác gì cây nấm độc, nhưng đây lại là loại nấm được bà con dân bản nơi đây coi như “vàng đỏ”. Nếu may mắn, mỗi người có thể kiếm về hàng triệu đồng mỗi ngày nhờ đi hái nấm.
Anh Vi Văn Chung, trú tại xã Bắc Lãng, huyện Đình Lập (Lạng Sơn) cho biết, mấm chẹo là loại nấm mọc dưới tán cây Chẹo hoặc cây Dẻ, có màu đỏ, hình như chiếc ô, thơm, ngon và có vị thuốc nam. Để hái được nấm ngon nhất, người dân phải vào rừng từ 2-3 giờ sáng. Nếu nhà nào có đất rừng trông Chẹo hoặc Dẻ, mùa nấm đều phải dựng lều giữa rừng để trông nấm, tránh bị trộm.
Thời gian hái nấm ‘đẹp’ nhất là từ 4 giờ đến 8 giờ sáng. Lúc ấy nấm có hình cái ô, chưa xòe to ra, trên mũ vẫn còn nguyên lớp phấn được thu mua với giá cao nhất, khoảng 300-350.000 đồng/kg.
Nếu đi muộn, sẽ chỉ hái được những cây nấm đã xòe to ra hoặc đứt, gẫy, không còn nguyên vẹn, bán với giá từ 150-200.000 đồng/kg.
Tuy nhiên, đây chỉ là giá bán cho những người gom nấm. Sau khi mua được nấm chẹo, các thương lái Việt sẽ sấy khô và bán cho thương lái Trung Quốc với giá khoảng 1,5 triệu đồng/kg. Trung bình cứ 5-6kg nấm tươi, sấy trong 6-7 giờ sẽ được 1kg nấm khô.
“Nhà nào có rừng Chẹo, rừng Dẻ, giữ được nấm không bị hái trộm thì thu hoạch được khoảng 3-4 lần/vụ. Nhiều nhất có người hái được 20kg nấm/ngày, bán được 4-5 triệu đồng ngon ơ”, một thương lái cho biết.
Đặc sản quê hương giờ dân bản địa cũng thèm
Khi thương lái Trung Quốc chưa mua với giá cao, nấm chẹo là món ăn quý song vẫn xuất hiện trong bữa ăn thường ngày ở các gia đình vùng Lục Nam (Bắc Giang), Đình Lập (Lạng Sơn). Thường thì người dân hái nấm chẹo về, rửa sạch, xé làm 3 – 4 phần rồi đem nấu canh, xào với thịt trâu, lá bí. Một bát canh đơn giản nhưng vị ngọt của nấm chẹo làm nên hương vị rất đặc trưng.
Nấm chẹo còn để hầm xương lợn với vị ngọt của nấm với chất béo của xương; người vùng cao thường dùng canh nấm chẹo để giải rượu.
Nhưng bây giờ, nấm chẹo được xuất sang Trung Quốc với giá cao, nên cả với người bản địa, bát canh, đĩa nấm chẹo xào cũng là món thòm thèm.
“Cách đây mấy năm khi nấm còn rẻ, người dân đi hái nấm về ăn, nhưng giờ giá nấm rất đắt, có nhà dù thèm nấm lắm cũng cố bóp mồm bóp miệng không dám ăn để bán cho thương lái với giá cao. Ăn một bữa nấm giá tới 3 – 4 triệu thấy xót lắm”, một người dân hái nấm ở huyện Đình Lập (Lạng Sơn) nói trên VTC.