Đồng Quỹ là làng nghề đúc đồng nổi bật với truyền thống lâu đời, nơi gìn giữ giá trị văn hóa, nghệ thuật đúc đồng tinh xảo và sáng tạo.
Nằm giữa lòng xã Nam Tiến, huyện Nam Trực; làng nghề đúc đồng Đồng Quỹ không chỉ là một điểm dừng chân lý tưởng cho những tâm hồn yêu nghệ thuật mà còn là nơi lưu giữ và truyền tải giá trị văn hóa; lịch sử của một truyền thống đúc đồng độc đáo. Đây là minh chứng sống động cho tài năng của các nghệ nhân bản địa, những người đã, đang và sẽ tiếp nối nghề đúc đồng từ bao đời nay, biến mỗi sản phẩm thành một tác phẩm nghệ thuật chứa đựng tâm huyết, tinh hoa của tổ tiên.
Đồng Quỹ làng nghề đúc đồng – Di sản văn hóa qua những hiện vật quý giá
Khi đặt chân đến xã Nam Tiến; du khách sẽ ngay lập tức bị cuốn hút bởi không gian linh thiêng của Đền Đồng Quỹ – nơi lưu giữ những hiện vật bằng đồng độc đáo như tượng thờ Triệu Việt Vương, chiếc vạc đồng khắc tinh xảo bầu rượu, túi thơ, quả vả, cuốn thư và nhiều đồ thờ khác. Mỗi hiện vật không chỉ đơn thuần là vật dụng thờ cúng; mà còn ẩn chứa những câu chuyện lịch sử, những truyền thuyết về anh hùng, lòng trung nghĩa và niềm tin vào ánh sáng chân lý. Chính tại đây, nghệ thuật đúc đồng được thể hiện qua những sản phẩm tỉ mỉ; từ hình dáng cho đến chi tiết điêu khắc; đều mang đậm dấu ấn của truyền thống và tâm linh dân tộc.
Quy trình chế tác độc đáo – bí quyết gia truyền qua nhiều thế hệ
Nghề đúc đồng ở Đồng Quỹ được xem là nghệ thuật tinh xảo, đòi hỏi sự kiên nhẫn, tâm huyết và cả kinh nghiệm trăm năm của các nghệ nhân. Mỗi sản phẩm được tạo ra đều phải trải qua hàng loạt các công đoạn khắt khe, bắt đầu từ bước “tạo mẫu cốt”. Ban đầu, nghệ nhân chế tác mô hình “cốt” từ đất sét hoặc gỗ; nhằm xác định hình dáng và chi tiết của sản phẩm. Mẫu “cốt” này không chỉ là bản phác thảo mà còn là linh hồn của tác phẩm; nơi phản ánh ý tưởng sáng tạo và kỹ năng thủ công của người nghệ nhân.
Tiếp theo, việc lựa chọn loại đất sét làm khuôn là một nghệ thuật trong nghệ thuật. Người thợ luôn ưu tiên loại đất sét được khai thác ngay từ cánh đồng của thôn Đồng Quỹ – loại đất có đặc tính dẻo, mịn và chịu nhiệt tốt. Sau khi chọn được đất sét phù hợp, nghệ nhân phải phơi khô, tán nhỏ, sau đó ngâm nước và trộn cùng bột giấy, bao xi măng theo tỷ lệ bí truyền. Hỗn hợp này sau đó được giã nhuyễn trong cối cho đến khi đạt được độ mịn hoàn hảo, sẵn sàng cho công đoạn đắp khuôn.
Công đoạn đúc đồng – sự kết hợp của nghệ thuật và khoa học
Quá trình đắp khuôn đòi hỏi sự tỉ mỉ cao độ: nghệ nhân dùng hỗn hợp đất sét bám sát “cốt” mẫu để tạo ra khuôn hai nửa. Khi hoàn thành, mẫu “cốt” được rút ra cẩn thận; thay vào đó là lớp đất trộn bột chịu nhiệt được đắp vào bên trong khuôn. Sau đó, khuôn được nung chín ở nhiệt độ thích hợp; để nguội và được chỉnh sửa, lau nhẵn từng chi tiết, rồi quét lớp sơn chịu nhiệt. Một lần nung lại ở nhiệt độ khoảng 500 độ C giúp khuôn được ghép thành một khối đồng nhất; tạo nên nền tảng hoàn hảo cho bước đúc sau này.
Mỗi sản phẩm đồ thờ từ đồng, dù là tượng, chuông, lư hương hay các đồ trang trí khác, đều đòi hỏi quá trình đúc tinh vi. Việc lựa chọn loại đồng cũng được thực hiện cực kỳ cẩn thận; vì tùy thuộc vào đặc tính của từng sản phẩm mà người thợ sẽ sử dụng những loại đồng khác nhau như đồng vàng hay đồng tam thất. Sau khi chọn được loại đồng ưng ý; quá trình nấu chảy diễn ra ở nhiệt độ trên 1.000 độ C. Đồng chảy này sau đó được rót ngay vào khuôn đã chuẩn bị sẵn.
Khi khuôn nguội dần, các nghệ nhân sẽ dỡ khuôn; lột tấm vỏ bên ngoài để lộ ra sản phẩm thô. Công đoạn mài, giũa và đục theo mẫu được thực hiện khéo léo nhằm tạo ra những đường nét tinh xảo; những chi tiết nổi bật, góp phần thể hiện giá trị nghệ thuật cao của từng sản phẩm. Mỗi bước xử lý đều đòi hỏi sự tỉ mỉ, kiên nhẫn và cả kinh nghiệm dày dặn; từ đó khẳng định giá trị của nghề đúc đồng truyền thống.
Ý nghĩa tâm linh và văn hóa trong từng tác phẩm
Không chỉ đơn thuần là các sản phẩm thờ cúng; mỗi tác phẩm đồng từ làng nghề Đồng Quỹ còn mang đậm ý nghĩa tâm linh và biểu tượng văn hóa. Ví dụ điển hình là hình ảnh con hạc – biểu tượng của sự tinh túy và thanh cao. Hạc không chỉ đại diện cho nét đẹp trong nghệ thuật; mà còn là biểu tượng của sự thanh khiết; tinh thần hướng về ánh sáng chân lý. Đặc biệt, hình ảnh hạc đứng trên lưng rùa càng làm tăng thêm ý nghĩa sâu sắc: sự hòa hợp giữa trời và đất, giữa hai thái cực âm – dương; thể hiện sự cân bằng và hài hòa của vũ trụ.
Trên đầu hạc, thường có đèn nến được chế tác tinh xảo; thể hiện niềm tôn kính ánh sáng của trí tuệ và sự giác ngộ. Ánh sáng ấy không chỉ xua tan bóng tối mà còn mang lại sự an lạc; niềm tin vào sự vươn lên của con người trong hành trình tìm kiếm chân lý. Qua đó, mỗi tác phẩm đồng không chỉ là vật trang trí hay vật thờ cúng; mà còn là thông điệp về sự sống, về niềm tin và hy vọng của cộng đồng.
Nghề đúc đồng – nguồn cảm hứng và động lực phát triển cộng đồng
Trải qua biết bao thăng trầm của thời gian; nghề đúc đồng truyền thống tại thôn Đồng Quỹ vẫn luôn giữ vững giá trị và sức sống bền bỉ. Không chỉ là niềm tự hào của một vùng đất; nghề đúc đồng còn trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho những thế hệ trẻ. Trong bối cảnh xã hội hiện đại, khi mà những giá trị truyền thống dần bị mai một; việc duy trì và phát huy nghề đúc đồng không chỉ giúp bảo tồn di sản văn hóa; mà còn tạo công ăn việc làm cho hàng trăm lao động địa phương.
Ngày nay, với sự mở rộng của làng nghề ra nhiều thôn trong xã Nam Tiến; nghề đúc đồng không chỉ giữ gìn được nét truyền thống mà còn được cải tiến; đổi mới để phù hợp với thị hiếu của khách du lịch trong và ngoài nước. Những sản phẩm đồng không chỉ mang giá trị tâm linh mà còn được đánh giá cao về mặt thẩm mỹ, góp phần quảng bá hình ảnh văn hóa bản sắc đặc trưng của vùng Nam Trực. Điều này đã tạo ra một chuỗi giá trị kinh tế – xã hội tích cực, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân địa phương.
Sự kết nối giữa quá khứ và hiện đại
Làng nghề đúc đồng Đồng Quỹ không chỉ là nơi lưu giữ quá khứ; mà còn là cầu nối giữa truyền thống và hiện đại. Những nghệ nhân trẻ được bồi dưỡng, học hỏi và truyền đạt các bí quyết gia truyền đã và đang trở thành những người bảo vệ di sản văn hóa; giữ lửa truyền thống cho thế hệ sau. Họ không chỉ học cách chế tác, đúc đồng một cách truyền thống mà còn biết sáng tạo; ứng dụng công nghệ mới vào sản xuất để tạo ra những sản phẩm độc đáo; mang đậm bản sắc dân tộc nhưng vẫn đáp ứng được nhu cầu của thị trường hiện nay.
Qua đó, nghệ thuật đúc đồng truyền thống tại Đồng Quỹ đã mở ra một hướng đi mới, góp phần quảng bá văn hóa; con người Nam Trực đến với bạn bè quốc tế. Những sản phẩm không chỉ là tác phẩm nghệ thuật tinh xảo; mà còn là chứng nhân sống động cho sức mạnh bền bỉ của văn hóa truyền thống; thể hiện sự kết nối vững chãi giữa quá khứ và hiện tại, giữa di sản xưa và sự đổi mới không ngừng.
Đồng Quỹ – làng nghề đúc đồng: giá trị vượt thời gian
Làng nghề đúc đồng Đồng Quỹ là biểu tượng của sự kiên trì, tài năng và lòng đam mê nghệ thuật. Mỗi sản phẩm đồng được chế tác tại đây đều mang trong mình câu chuyện về một thời gian đã qua; về những truyền thống thiêng liêng được trao truyền từ cha ông; và về khát vọng hướng tới một tương lai tươi sáng hơn. Trong bối cảnh hội nhập toàn cầu; việc duy trì và phát huy nghề đúc đồng không chỉ giúp bảo tồn di sản văn hóa; mà còn góp phần xây dựng một nền kinh tế bền vững cho cộng đồng.
Chính những giá trị văn hóa sâu sắc, cùng với quy trình chế tác tỉ mỉ và nghệ thuật đỉnh cao; đã biến làng nghề đúc đồng Đồng Quỹ trở thành điểm đến không thể bỏ qua của những ai yêu mến nghệ thuật và mong muốn tìm hiểu về văn hóa truyền thống Việt Nam. Đây thực sự là nơi hội tụ của tài năng, của niềm đam mê và của trí tuệ sáng tạo; nơi mà mỗi tác phẩm đồng đều như một lời kể; một bản hùng ca về quá khứ hào hùng và niềm tin vào tương lai.
Giữ lửa nghệ thuật – phát huy di sản đúc đồng đồng quỹ
Nếu bạn đang có dịp ghé thăm Nam Tiến; hãy dành thời gian để khám phá Đền Đồng Quỹ và chiêm ngưỡng những sản phẩm nghệ thuật từ đồng – những tác phẩm mang đậm dấu ấn của lịch sử, của tâm hồn và của con người nơi đây. Hãy để những chi tiết tinh xảo; những đường nét độc đáo của từng sản phẩm dẫn lối bạn vào một thế giới của nghệ thuật đúc đồng truyền thống; nơi mà mỗi chi tiết đều được vun đắp bằng cả tâm huyết, niềm tin và tình yêu đối với nghệ thuật.
Nhìn chung, nghề đúc đồng truyền thống tại Đồng Quỹ không chỉ là một ngành nghề; mà còn là biểu tượng sống động cho sự trường tồn của văn hóa; là nhịp cầu kết nối giữa quá khứ vĩnh hằng và hiện tại đầy đổi mới. Với mỗi chiếc tượng, mỗi chiếc chuông hay mỗi lư hương được tạo ra; người nghệ nhân không chỉ đơn thuần chế tác một sản phẩm vật chất; mà còn truyền tải những giá trị tinh thần; những niềm tin sâu sắc của dân tộc. Đó là minh chứng cho sức sống bền bỉ của nghệ thuật truyền thống và cho khả năng thích ứng; đổi mới không ngừng của cộng đồng người Nam Trực.