Làng Chèo Khuốc của Thái Bình chính là một trong những cái nôi quan trọng của nghệ thuật này; nơi khởi nguồn và phát triển mạnh mẽ những giá trị nghệ thuật đặc sắc; góp phần làm giàu bản sắc văn hóa dân tộc.
- Bảo mật thông tin và các nguy cơ an ninh mạng
- Lạc Trôi – Siêu phẩm gây bão công bố lịch chiếu tại Việt Nam
- Hai chiếc ly và bài học đắng chát về trà
Thái Bình, vùng đất ven biển miền Bắc; nổi bật với nền văn minh lúa nước đặc trưng của đồng bằng châu thổ sông Hồng. Là một vùng đất với truyền thống văn hóa lâu đời; Thái Bình không chỉ là nơi sinh sống của những con người cần cù, chất phác mà còn là nơi lưu giữ những tinh hoa văn hóa đặc sắc; một trong số đó chính là Chèo.
Chèo là một trong những nghệ thuật hát múa dân gian nổi bật của Việt Nam; chứa đựng trong đó những giá trị tinh thần sâu sắc; phản ánh đời sống, tâm tư, tình cảm của người dân. Trong kho tàng nghệ thuật Chèo; Làng Chèo Khuốc của Thái Bình chính là một trong những cái nôi quan trọng của nghệ thuật này; nơi khởi nguồn và phát triển mạnh mẽ những giá trị nghệ thuật đặc sắc; góp phần làm giàu bản sắc văn hóa dân tộc.
Làng Chèo Khuốc – Nơi khởi nguồn nghệ thuật chèo
Làng Khuốc; trước đây gọi là Cổ Khúc; là một ngôi làng cổ nằm tại xã Phong Châu, huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình. Làng Khuốc nằm cách thị trấn Đông Hưng khoảng 5 km về phía Tây Nam. Đây không chỉ là một ngôi làng có bề dày lịch sử mà còn là nơi đã nuôi dưỡng và phát triển nghệ thuật Chèo; đặc biệt là Chèo Khuốc – một trong những dòng Chèo đặc trưng của Thái Bình. Với truyền thống văn hiến lâu đời; làng Khuốc đã từ lâu nổi danh là một trong những cái nôi của nghệ thuật Chèo; sản sinh ra nhiều thế hệ nghệ nhân nổi tiếng; góp phần bảo tồn và phát triển nghệ thuật Chèo không chỉ ở Thái Bình mà còn ở nhiều địa phương khác trên cả nước.
Làng Chèo Khuốc – Biểu tượng của chèo thái bình
Làng Khuốc là nơi đã sản sinh ra những gánh hát Chèo nổi tiếng từ rất sớm. Đây không chỉ là nơi nuôi dưỡng những làn điệu Chèo đặc sắc mà còn là nơi mà người dân trong làng có thể hát Chèo một cách thuần thục. Chèo Khuốc được coi là dòng Chèo tiêu biểu của Thái Bình; mang những đặc trưng riêng biệt mà ít có nơi nào có được. Chèo Khuốc không chỉ phổ biến trong cộng đồng mà còn được biết đến rộng rãi nhờ sự đặc sắc của các làn điệu Chèo; các vở diễn, và những nghệ nhân tài ba.
Làng Khuốc cũng từng được triều đình phong kiến ban tặng danh hiệu “Mỹ tục khả phong” và “Thuần phong mỹ tục”; một dấu ấn ghi nhận sự phát triển mạnh mẽ của nền văn hóa dân gian và nghệ thuật Chèo nơi đây. Những bia đá được đặt tại cửa đình làng Khuốc là minh chứng cho sự tôn vinh truyền thống văn hóa của người dân nơi đây; nhắc nhở các thế hệ mai sau về một di sản văn hóa vô giá đã tồn tại qua nhiều thế kỷ.
Những đặc sắc về nghệ thuật Chèo Khuốc
Chèo Khuốc không chỉ là nơi phát triển nghệ thuật hát múa mà còn là nơi ra đời của rất nhiều làn điệu Chèo đặc biệt; không nơi nào có được. Những làn điệu như Tình thư hà vị, Đắp chăn giời, Hề đơm đó, Con trai xinh, Duyên phận chẳng thuận chiều, Vãn non mai, Tuyết dạt sông Thương… được xem là những tác phẩm có giá trị đặc biệt của Chèo Khuốc. Những điệu Chèo này không chỉ mang đậm bản sắc Thái Bình mà còn có sức hút lớn đối với người yêu nghệ thuật Chèo cả trong và ngoài nước.
Chèo Khuốc được biết đến không chỉ vì số lượng mà còn vì chất lượng của các làn điệu. Trong tổng số 151 làn điệu Chèo được biết đến trên cả nước, phường Chèo Thái Bình; đặc biệt là Chèo Khuốc; đã đóng góp một phần lớn, bao gồm 30 ca khúc và 4 kiểu hát nói đặc trưng. Những nghệ sĩ; diễn viên gạo cội đến từ làng Khuốc đã góp phần lớn vào sự phát triển và sự lan tỏa của nghệ thuật Chèo; không chỉ ở các tỉnh thành trong nước mà còn tại các sân khấu quốc tế.
Làng Khuốc là cái nôi nuôi dưỡng nhiều nghệ sĩ Chèo nổi tiếng như Vũ Văn Phụ, Bùi Văn Ca, Đào Thị La, Hà Quang Bổng, NSƯT Thu Hiền, Phạm Thị Ruyến, NNDC Cao Kim Trạch… Họ không chỉ làm rạng danh Chèo Khuốc mà còn tiên phong trong bảo tồn và phát huy giá trị nghệ thuật này.
Chèo Khuốc – Sự phát triển và bảo tồn sau chiến tranh
Sau chiến tranh, đất nước phải đối mặt với những khó khăn lớn về kinh tế và xã hội. Trong bối cảnh đó; việc bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống, trong đó có Chèo, đã gặp không ít thử thách. Nhiều chiếng Chèo; trong đó có Chèo Khuốc, tưởng chừng như sẽ bị lãng quên, khi nhiều nghệ nhân phải rời làng để mưu sinh. Tuy nhiên, với tình yêu mãnh liệt dành cho nghệ thuật; Chèo Khuốc không hề bị mai một; mà trái lại, còn tìm thấy những cơ hội để hồi sinh và phát triển mạnh mẽ.
Khoảng ba thập kỷ sau; khi đất nước dần ổn định và phát triển, Chèo Khuốc lại được phục hồi và trở lại với những hoạt động sôi nổi. Ban đầu là một đội Chèo nhỏ được khôi phục tại làng Khuốc; sau đó lan rộng ra các thôn Cổ Xá, Khuốc Đông, Khuốc Tây, Khuốc Bắc; nơi mà các đội Chèo được thành lập và hoạt động thường xuyên. Bên cạnh đó; các câu lạc bộ Chèo tự nguyện cũng được hình thành; góp phần không nhỏ vào việc duy trì và phát triển nghệ thuật này.
Dù hiện nay;các đội Chèo của làng Khuốc vẫn gặp phải những khó khăn về cơ sở vật chất, thiếu thốn về sân khấu biểu diễn; nhưng với lòng đam mê và sự tâm huyết của các nghệ sĩ; Chèo Khuốc vẫn giữ được vị thế của mình trong lòng những người yêu nghệ thuật truyền thống. Việc phải biểu diễn tại sân nhà hoặc các khu vực ngoài trời chưa bao giờ là rào cản đối với sự phát triển của nghệ thuật này.
Chèo khuốc trong cuộc sống hiện đại
Chèo Khuốc không chỉ là một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa của người dân Thái Bình; mà còn trở thành một món ăn tinh thần không thể thiếu đối với nhiều người dân trong các vùng nông thôn; đặc biệt là các vùng lân cận. Chèo Khuốc đã ăn sâu vào lòng người dân qua nhiều thế hệ; trở thành một phần ký ức và tình cảm của họ. Ca dao xưa đã ghi lại một cách tinh tế tình yêu mến Chèo của người dân nơi đây:
“Hỡi cô thắt dải lưng xanh,
Có xem Chèo Khuốc với anh thì về…”
Điều này chứng tỏ rằng Chèo Khuốc luôn có một vị trí đặc biệt trong đời sống tinh thần của người dân Thái Bình; và là nguồn động viên lớn cho các thế hệ tiếp theo.
Tương lai tươi sáng của Chèo Khuốc
Với những nỗ lực bảo tồn và phát triển; nghệ thuật Chèo Khuốc đã nhận được sự quan tâm đặc biệt từ chính quyền và các tổ chức xã hội. Chính quyền địa phương và các dự án hỗ trợ như “Sân khấu học đường” của ngành Giáo dục; kế hoạch xây dựng điểm du lịch chiếu Chèo; và dự án khôi phục nghệ thuật Chèo cổ làng Khuốc đã tạo cơ hội để nghệ thuật này tiếp tục phát triển. Một trong những tín hiệu vui là dự án xây dựng Nhà thờ Tổ Chèo tại làng Khuốc; một công trình mang ý nghĩa quan trọng trong việc gìn giữ và phát huy nghệ thuật Chèo.
Sự quan tâm từ các cơ quan chức năng và cộng đồng đã tạo tiền đề vững chắc cho việc phát triển Chèo Khuốc trong tương lai. Bằng những sáng kiến bảo tồn; phát huy giá trị văn hóa; Chèo Khuốc sẽ có cơ hội để bay cao và bay xa; trở thành một di sản văn hóa không chỉ của Thái Bình mà còn của cả dân tộc.
Chèo Khuốc; với những giá trị văn hóa đặc sắc, là niềm tự hào không chỉ của người dân Thái Bình mà còn của nền văn hóa dân gian Việt Nam. Trải qua bao thăng trầm; nghệ thuật này vẫn khẳng định sức sống mạnh mẽ; không chỉ in dấu trong ký ức mà còn hòa quyện vào đời sống đương đại. Những nỗ lực bảo tồn và phát triển Chèo Khuốc; với sự chung tay của chính quyền và cộng đồng, sẽ giúp di sản này tiếp tục lan tỏa, góp phần gìn giữ và tôn vinh những giá trị truyền thống quý báu của dân tộc.