Thế giới chứng kiến hàng loạt biến động địa chính trị và quân sự: Pháp và EU nỗ lực thu hút chất xám toàn cầu giữa lúc Mỹ cắt giảm nghiên cứu; căng thẳng Nga–Ukraine gia tăng với các vụ tập kích bằng drone; giá dầu thế giới giảm sâu do OPEC+ tăng sản lượng; trong khi đó, Mỹ–Philippines tổ chức diễn tập sát Đài Loan, và Pháp siết quy trình nhập quốc tịch.
Pháp và EU đẩy mạnh chiến lược thu hút giới khoa học quốc tế giữa bối cảnh Mỹ cắt giảm ngân sách nghiên cứu
Ngày 5/5/2025, tại Đại học Sorbonne ở thủ đô Paris, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cùng Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đã đồng chủ trì hội thảo với chủ đề “Choose Europe for Science” (Chọn châu Âu cho Khoa học).
Sự kiện quy tụ khoảng 800 đại biểu, bao gồm lãnh đạo chính phủ Pháp, các ủy viên châu Âu và đại diện nhiều trường đại học lớn tại EU. Mục tiêu chính là kêu gọi các nhà khoa học quốc tế – đặc biệt là từ Mỹ – chuyển hướng nghiên cứu và hợp tác sang châu Âu, trong bối cảnh Hoa Kỳ đang thực hiện chính sách cắt giảm ngân sách nghiên cứu dưới thời Tổng thống Donald Trump.
Tại hội thảo, nhiều biện pháp hỗ trợ và ưu đãi tài chính đã được đưa ra nhằm khuyến khích giới nghiên cứu Mỹ lựa chọn châu Âu làm điểm đến học thuật. Đáng chú ý, một chương trình hỗ trợ trị giá 500 triệu euro đã được công bố, thể hiện rõ cam kết của EU trong việc đầu tư vào các lĩnh vực mũi nhọn như trí tuệ nhân tạo, công nghệ cao và không gian.
Houthis tố Mỹ không kích thủ đô Yemen sau vụ tấn công sân bay Tel Aviv
Đêm 4 rạng sáng 5/5/2025, lực lượng Houthi tại Yemen lên tiếng cáo buộc quân đội Mỹ tiến hành khoảng 10 đợt không kích nhằm vào thủ đô Sanaa. Vụ việc xảy ra không lâu sau khi Houthis thừa nhận đã phóng tên lửa vào sân bay quốc tế Ben-Gurion tại Tel Aviv, Israel vào ngày 4/5.
Vụ tấn công nhằm vào sân bay lớn nhất Israel được xem là hành động chưa từng có tiền lệ từ lực lượng này. Phản ứng trước diễn biến mới, phía Iran đã phủ nhận mọi cáo buộc liên quan đến việc hỗ trợ Houthis tiến hành vụ tấn công.
Lực lượng Houthis từ lâu được xem là một phần trong liên minh “trục kháng chiến” do Iran hậu thuẫn trong khu vực Trung Đông. Căng thẳng leo thang giữa các bên khiến xung đột tại Yemen có nguy cơ lan rộng và phức tạp hơn.
Philippines và Mỹ diễn tập phòng thủ quy mô lớn gần eo biển Đài Loan giữa lúc căng thẳng leo thang
Cuối tuần qua (3–4/5/2025), lực lượng quân sự Philippines và Hoa Kỳ đã tiến hành một cuộc diễn tập bắn đạn thật quy mô lớn tại vùng biển Aparri, tỉnh Cagayan – khu vực nằm ngay phía nam đảo Đài Loan. Hoạt động nằm trong khuôn khổ cuộc tập trận thường niên “Balikatan”, được thiết kế nhằm mô phỏng kịch bản đẩy lùi một cuộc tấn công giả định từ “một thế lực đe dọa”, trong bối cảnh tình hình khu vực đang nóng lên vì căng thẳng với Trung Quốc.
Phía Philippines đã huy động nhiều khí tài hiện đại, bao gồm xe tăng chiến đấu chủ lực Sabrah, xe thiết giáp hạng nhẹ và pháo tự hành ATMOS cỡ nòng 155mm. Trong khi đó, quân đội Mỹ triển khai lực lượng hỗ trợ trên không và mặt đất quy mô lớn, với sự tham gia của các trực thăng tấn công AH-64 Apache, máy bay tiêm kích F-16 và máy bay tuần thám P-8A Poseidon.
Địa điểm và nội dung cuộc diễn tập được giới quan sát đánh giá là mang thông điệp chiến lược rõ ràng, thể hiện sự hợp tác quân sự chặt chẽ giữa Mỹ và Philippines, đồng thời phát tín hiệu răn đe trong bối cảnh khu vực Đông Á đang đứng trước nhiều bất ổn địa chính trị.
Nga kêu gọi Ấn Độ và Pakistan kiềm chế sau vụ khủng bố đẫm máu tại Kashmir
Trong cuộc họp báo ngày 5/5/2025, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitri Peskov kêu gọi Ấn Độ và Pakistan “tìm kiếm các biện pháp nhằm hạ nhiệt căng thẳng”, sau vụ tấn công khủng bố xảy ra ngày 22/4 khiến 26 người thiệt mạng tại khu vực Kashmir do Ấn Độ kiểm soát.
Ông Peskov nhấn mạnh, Nga coi trọng mối quan hệ với cả New Delhi – một đồng minh lâu năm – và Islamabad – một đối tác quan trọng của Moscow. Nga mong muốn các bên kiềm chế, tránh để tình hình leo thang gây bất ổn khu vực Nam Á.
Tuyên bố được đưa ra trong bối cảnh dư luận quốc tế lo ngại về nguy cơ xung đột gia tăng giữa hai quốc gia láng giềng vốn có lịch sử đối đầu căng thẳng kéo dài nhiều thập kỷ, đặc biệt tại khu vực tranh chấp Kashmir.
OPEC+ tăng sản lượng, giá dầu thế giới tiếp tục lao dốc
Giá dầu thô thế giới tiếp tục giảm mạnh vào sáng thứ Hai, ngày 5/5/2025, sau khi OPEC+ thông báo sẽ gia tăng sản lượng trong tháng 6 tới. Động thái này diễn ra trong bối cảnh thị trường năng lượng toàn cầu đang chịu áp lực từ nỗi lo suy thoái kinh tế và tình trạng dư cung.
Tại phiên giao dịch buổi sáng ở thị trường châu Á, giá dầu WTI của Mỹ giảm 3,8%, xuống mức 56,08 USD/thùng – mức thấp đáng lo ngại. Trong khi đó, giá dầu Brent Biển Bắc cũng giảm 3,5%, chỉ còn 59,17 USD/thùng.
Trước đó hai ngày, vào thứ Bảy, tám quốc gia thành viên trong khối OPEC+ đã thông báo sẽ tiếp tục duy trì tốc độ sản xuất ở mức cao, với khoảng 411.000 thùng/ngày trong tháng 6 – tương đương tháng 5. Mục tiêu là duy trì nguồn cung dồi dào trên thị trường, bất chấp giá dầu đang giảm mạnh.
Các nhà phân tích cho rằng sự sụt giảm giá dầu hiện nay không chỉ đến từ quyết định tăng sản lượng, mà còn phản ánh lo ngại sâu sắc về nguy cơ suy thoái toàn cầu – đặc biệt khi căng thẳng thương mại leo thang do các chính sách kinh tế cứng rắn của Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Pháp siết chặt tiêu chuẩn nhập quốc tịch đối với người nước ngoài
Ngày 5/5/2025, Bộ trưởng Nội vụ Pháp công bố một thông tư mới nhằm nâng cao yêu cầu trong việc xét cấp quốc tịch Pháp cho người nước ngoài. Theo thông cáo chính thức, các tiêu chí xét duyệt sẽ được siết chặt, bao gồm: tuân thủ pháp luật, trình độ tiếng Pháp, kiến thức về lịch sử và văn hóa Pháp, cũng như mức độ tham gia vào thị trường lao động.
Bộ trưởng nhấn mạnh, quốc tịch Pháp là một đặc ân, không phải quyền đương nhiên. Do đó, nhà nước có quyền “đòi hỏi rất cao” với những ai mong muốn trở thành công dân chính thức của quốc gia này.
Thông tư mới được cho là phản ánh cách tiếp cận nghiêm ngặt hơn của chính quyền Pháp trong chính sách hội nhập và nhập tịch, trong bối cảnh xã hội đang đối mặt với nhiều thách thức liên quan đến nhập cư, đồng hóa và an ninh.
Nga tuyên bố chặn đứng đợt tấn công bằng drone của Ukraine nhằm vào Matxcơva
Sáng 5/5/2025, Thị trưởng Matxcơva xác nhận lực lượng phòng không Nga đã đẩy lùi một cuộc tấn công bằng thiết bị bay không người lái (drone) do Ukraine thực hiện trong đêm 4 rạng sáng 5/5, nhằm vào thủ đô Matxcơva.
Thông tin được công bố trong bối cảnh Tổng thống Nga Vladimir Putin hôm qua cáo buộc chính quyền Kiev cố tình gây rối trước thềm lễ kỷ niệm Chiến thắng phát xít Đức (9/5), sự kiện quan trọng dự kiến diễn ra tại Quảng trường Đỏ với sự tham dự của nhiều lãnh đạo quốc tế, trong đó có Trung Quốc và Việt Nam.
Pháp tăng mạnh sản lượng bom thông minh AASM để hỗ trợ Ukraine
Theo tờ Le Parisien ngày 2/5/2025, Pháp có kế hoạch sản xuất khoảng 1.200 quả bom dẫn đường AASM Hammer trong năm nay, tăng 30% so với con số 830 quả của năm 2024. Động thái này cho thấy nhu cầu sử dụng loại vũ khí này ngày càng cao trên chiến trường Ukraine kể từ khi cuộc chiến chống Nga nổ ra vào tháng 2/2022.
AASM Hammer là loại bom dẫn đường chính xác cao do tập đoàn Safran – nhánh công nghiệp quốc phòng của Pháp – phát triển. Dù không tham gia sản xuất vũ khí hạng nặng, Safran đóng vai trò then chốt trong việc cung cấp các linh kiện công nghệ cao giúp nâng cao hiệu quả tác chiến cho lực lượng Ukraine. Trong đó, bom AASM hiện đang được tích hợp trên các máy bay chiến đấu của Kiev nhằm tăng cường khả năng tấn công chính xác từ trên không.
Theo: RFI