Tòa án Hiến pháp Thái Lan, trọng tài quyền lực, quyết định số phận chính phủ giữa lằn ranh chính trị, như vụ đình chỉ Thủ tướng Paetongtarn Shinawatra.
- Tạm giữ ông bố buộc xích, kéo lê con trên phố ở Hải Phòng
- HCV AIMO 2025: Toán học là chinh phục đỉnh cao
- Houthi tuyên bố tập kích sân bay Israel bằng tên lửa siêu vượt âm
Tòa án Hiến pháp Thái Lan đình chỉ Thủ tướng Paetongtarn vì cuộc gọi với ông Hun Sen. Trước đó, Thủ tướng Srettha cũng từng bị bãi nhiệm. Tòa ngày càng nắm vai trò quyết định chính trị.
Tòa án Hiến pháp Thái Lan: Quyền hạn và vai trò
Tòa án Hiến pháp Thái Lan là cơ quan độc lập với quyền hạn rộng lớn. Tòa xem xét tính hợp hiến của sắc lệnh hoàng gia, đạo luật quốc hội. Tòa cũng kiểm soát quyết định bổ nhiệm, bãi nhiệm quan chức nhà nước. Các vấn đề liên quan đến đảng phái chính trị cũng thuộc thẩm quyền của tòa. Mọi phán quyết của tòa đều có tính ràng buộc, không thể kháng cáo. Các cơ quan như Quốc hội, Hội đồng Bộ trưởng, hay tòa án khác phải tuân thủ.
Nếu một vụ án liên quan đến hiến pháp, các tòa án cấp dưới phải tạm dừng tố tụng. Tòa Hiến pháp sẽ xem xét và đưa ra quyết định cuối cùng. Tuy nhiên, tòa không có quyền bác bỏ phán quyết cuối cùng của Tòa án Tối cao. Quy định này nhằm cân bằng quyền lực giữa các nhánh tư pháp.
Tòa án Hiến pháp Thái Lan: Quá trình thành lập đầy tranh cãi
Việc thành lập Tòa án Hiến pháp từng gây tranh luận gay gắt vào năm 1997. Các thẩm phán cấp cao phản đối, cho rằng quyền hạn này thuộc về Tòa án Tối cao. Họ lo ngại tòa mới sẽ vượt quyền các nhánh lập pháp, hành pháp, tư pháp. Một số ý kiến cho rằng việc bổ nhiệm thẩm phán dễ bị can thiệp chính trị. Hội đồng Soạn thảo Hiến pháp (CDA) phải nhượng bộ, điều chỉnh quyền hạn và thành phần của tòa.
Ban đầu, Tòa Hiến pháp dự kiến có 9 thẩm phán, gồm 6 chuyên gia pháp lý, 3 chuyên gia chính trị. Quốc hội bầu các thẩm phán từ danh sách do một hội đồng đề cử. Hội đồng này do chánh án Tòa án Tối cao đứng đầu. Tuy nhiên, năm 2006, Hiến pháp sửa đổi giảm số thẩm phán xuống còn 9. Thành phần bao gồm 3 thẩm phán Tòa án Tối cao, 2 thẩm phán Tòa án Hành chính Tối cao, 2 chuyên gia pháp luật, 2 chuyên gia chính trị hoặc hành chính công. Các thẩm phán phục vụ nhiệm kỳ 9 năm, do quốc vương bổ nhiệm theo đề nghị của Thượng viện.
Các phán quyết nổi bật định hình chính trị Thái Lan
Tòa án Hiến pháp Thái Lan đã để lại dấu ấn qua nhiều phán quyết quan trọng. Năm 2001, tòa tha bổng Thủ tướng Thaksin Shinawatra về tội kê khai tài sản không đầy đủ. Đến năm 2007, tòa ra lệnh giải thể đảng Thai Rak Thai. Năm 2014, Thủ tướng Yingluck Shinawatra bị cách chức. Trước bầu cử năm 2019, đảng Thai Raksa Chart bị giải thể theo lệnh của tòa. Gần đây, các đảng Future Forward (2020) và Move Forward (2024) cũng chịu số phận tương tự.
Những quyết định này không chỉ ảnh hưởng đến các cá nhân mà còn định hình cục diện chính trị. Việc đình chỉ Thủ tướng Paetongtarn Shinawatra gần đây tiếp tục gây xáo trộn. Tòa án Hiến pháp Thái Lan, với quyền lực tối cao, vẫn là tâm điểm của những tranh luận. Liệu cơ quan này có thể giữ được tính độc lập trước áp lực chính trị? Câu hỏi này vẫn chưa có lời giải rõ ràng.
Theo: VnExpress