Vai trò của nước trong nghệ thuật pha trà vô cùng quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến hương vị. Chọn nước đúng chuẩn giúp chén trà đạt độ tinh túy nhất.
Trong nghệ thuật pha trà; cổ nhân đã truyền lại bí quyết với tứ tự quan trọng: “Nhất thủy – Nhị trà – Tam pha – Tứ ấm”. Điều này nhấn mạnh rằng vai trò của nước là yếu tố quan trọng hàng đầu; quyết định sự tinh túy của chén trà. Hôm nay, chúng ta cùng khám phá phần “Nhất thủy” – yếu tố nước trong pha trà và cách chọn nước để tạo nên một chén trà hoàn hảo.
1. Vai trò của nước – tri kỷ của trà
Nước và trà là một cặp đôi không thể tách rời. Cổ nhân gọi nước là “trà hữu”, tức là người bạn tri kỷ của trà. Nếu nước không đạt tiêu chuẩn, trà cũng không thể phát huy hết hương vị và phẩm chất vốn có.
Trong “Trà Kinh” của Lục Vũ – bậc thầy Trà Đạo Trung Hoa, có ghi: “Sơn thủy thượng, giang thủy trung, tĩnh thủy hạ”, chúng ta cùng tìm hiểu đôi chút về những loại nước này:
- Sơn thủy thượng: Nước suối từ đầu nguồn, tinh khiết nhất, chứa nhiều oxy, giúp trà nhanh chiết xuất nhưng có thể làm hương bay nhanh.
- Giang thủy trung: Nước sông ở vùng giữa, vẫn tốt nhưng không bằng nước suối. Dòng chảy chậm hơn, giúp trà có vị đậm đà nhưng có thể mang theo nhiều khoáng chất hơn mức cần thiết.
- Tĩnh thủy hạ: Nước giếng hoặc nước tù đọng ít lưu thông, dễ làm mất đi tinh túy của trà. Tuy nhiên, một số giếng cổ có nguồn nước chảy ngầm, được lọc qua các tầng địa chất tự nhiên, vẫn có chất lượng tốt. Ví dụ, giếng Long Tỉnh ở Hàng Châu nổi tiếng với nước pha trà Long Tỉnh thượng hạng hoặc nước giếng khu vực Tân Cương – Việt Nam pha trà Tân Cương cũng rất đặc sắc.
2. Nước mưa – món quà của thiên nhiên trong nghệ thuật pha trà
Nước mưa cũng là một lựa chọn thú vị cho pha trà, nhưng không phải cơn mưa nào cũng phù hợp:
- Mưa đầu mùa: Không nên hứng vì chứa nhiều bụi bẩn.
- Mưa giữa mùa: Nước sạch hơn, có thể thu gom để pha trà.
- Nước mưa đã lắng: Người xưa thường để nước mưa lắng trước khi sử dụng để đảm bảo độ tinh khiết.
Có câu:
“Thiên giáng cam lộ, thấu triệt tâm trà.” (Nước mưa như cam lộ trời ban, làm sáng tỏ hương vị trà.)
Nước mưa có đặc tính nhẹ, mềm, ít khoáng chất, giúp vị trà trở nên thanh thoát, dịu dàng hơn. Khi dùng nước mưa pha trà sen hoặc trà nhài, hương thơm sẽ càng tinh tế hơn.
3. Vai trò của nước địa phương – bí quyết giữ trọn hương vị trà
Một điều thú vị mà nhiều bậc trà nhân đã nghiệm ra là dùng nước cùng vùng với nơi trồng trà sẽ mang lại hương vị trọn vẹn nhất. Khi nước và trà cùng sinh ra từ một vùng đất; chúng có sự hòa hợp tự nhiên, nâng tầm trải nghiệm thưởng trà. Vì vậy, các cụ có câu:
“Thủy vi trà chi huyết, vô thủy tắc trà bất sinh.” (Nước là huyết mạch của trà, không có nước, trà không thể tỏa hương.)
4. Nước – Chìa khóa tạo nên tinh hoa trà”
Điều này càng khẳng định vai trò của nước trong việc quyết định chất lượng trà. Một chén trà ngon không chỉ đến từ lá trà hảo hạng mà còn phụ thuộc vào nguồn nước. Chọn nước phù hợp sẽ giúp tôn lên hương vị và tinh thần của trà.
Vai trò của nước trong nghệ thuật pha trà là vô cùng quan trọng; quyết định đến sự trọn vẹn của hương vị. Chọn đúng nguồn nước, cân bằng khoáng chất và độ pH sẽ giúp bạn tận hưởng trọn vẹn tinh hoa của trà. Uống trà không chỉ là thưởng thức hương vị; mà còn là cảm nhận triết lý nhân sinh – rằng nước và trà cũng như con người; cần gặp đúng duyên thì mới có thể khai mở được tinh hoa chân thật.
Nước không chỉ là phương tiện để pha trà; mà còn là yếu tố giúp trà thể hiện hết phẩm chất của mình. Từ xưa đến nay, những bậc trà nhân luôn coi trọng việc chọn nước như một nghệ thuật không thể thiếu. Dù là nước suối đầu nguồn; nước mưa tinh khiết hay nước giếng địa phương; mỗi loại đều mang đến một sắc thái riêng, làm phong phú thêm thế giới của trà.
Hãy dành thời gian để chọn lựa nguồn nước phù hợp, bởi mỗi giọt nước đều góp phần vào sự tinh tế và sâu sắc của một tách trà hoàn hảo.