Sau cuộc tấn công quân sự của phương Tây nhằm vào cảng Sevastopol, hoạt động vận chuyển ngũ cốc bị đình trệ trong một thời gian ngắn do phía Nga đình chỉ. Vài ngày sau, Điện Kremlin đã nối lại thỏa thuận ngũ cốc với một thế mạnh hơn và các điều khoản có lợi hơn cho nước Nga.
Tổng thống Putin đã lạnh lùng giải thích sự thật cho Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Erdogan. Thứ nhất, lý do khiến Nga rút khỏi thương vụ xuất khẩu ngũ cốc. Thứ hai, cách Moscow tìm kiếm một cuộc điều tra nghiêm túc về cuộc tấn công nhằm vào hạm đội Biển Đen, thực tế đã bị chính quyền Kiev vi phạm thỏa thuận.
Thứ ba, chính quyền Kiev phải đảm bảo sẽ duy trì thỏa thuận do Thổ Nhĩ Kỳ và LHQ làm trung gian, khi đó phía Nga mới tính đến chuyện quay trở lại thỏa thuận ngũ cốc.
Trước cuộc điện đàm với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan, Tổng thống Putin đã chỉ ra rằng “34% lượng ngũ cốc xuất khẩu theo thỏa thuận được chuyển đến Thổ Nhĩ Kỳ, 35% sang các nước EU và chỉ 3-4% cho các nước nghèo nhất.”
Chi tiết hơn thì có 1,8 triệu tấn ngũ cốc được xuất sang Tây Ban Nha; 1,3 triệu tấn sang Thổ Nhĩ Kỳ; và 0,86 triệu tấn sang Ý. Ngược lại, chỉ có 0,067 tấn đến Yemen “chết đói” và 0,04 tấn đến Afghanistan “chết đói”.
Tổng thống Putin đã nói rất rõ ràng rằng, Moscow không rút khỏi thỏa thuận ngũ cốc mà chỉ đình chỉ sự tham gia của mình.
Và như một cử chỉ thiện chí hơn nữa, Moscow tuyên bố sẵn sàng vận chuyển 500.000 tấn ngũ cốc miễn phí đến các quốc gia nghèo hơn, trong nỗ lực thay thế toàn bộ lượng ngũ cốc mà Ukraine có thể xuất khẩu.
Trong thời điểm này, Liên Hợp Quốc, Ukraine và cả Thổ Nhĩ Kỳ đã khéo léo truyền đạt rằng, ngay cả khi Nga rút khỏi thỏa thuận, thì phía bên kia vẫn sẽ tiếp tục theo đuổi thỏa thuận ngũ cốc.
Điều đó có nghĩa là các tàu chở ngũ cốc sẽ tiếp tục khởi hành từ cảng Odessa đến các cảng ở Istanbul của Thổ Nhĩ Kỳ mà không cần sự đồng ý của Moscow.
Đương nhiên Nga đáp trả ngay lập tức, khi đe dọa sẽ ngăn chặn cảng Odessa khỏi trở thành một điểm nút của tấn công khủng bố. Điều này có nghĩa là Nga sẽ bắn các tên lửa hành trình tới cảng Odessa.
Rõ ràng, người Nga tuyên bố như vậy không phải chuyện để đùa, khi lực lượng Nga đã từng tấn công căn cứ Ochakov do chính quyền Kiev và các chuyên gia Anh chiếm đóng. Ochakov nằm giữa thành phố Nikolaev và Odessa đã được Mỹ xây dựng thành một căn cứ hải quân từ năm 2017, theo news.cgtn.
Căn cứ Ochakov liên tục nằm trong tầm ngắm của phía Nga và đã bị Nga tấn công ngay từ ngày đầu của chiến dịch đặc biệt hồi tháng 2. Cho đến này, căn cứ này vẫn chưa bị phá hủy hoàn toàn, theo politico.eu.
Để củng cố “thông điệp” răn đe đối với cuộc tấn công vào cảng Sevastopol, lực lượng Nga tiếp tục mở các cuộc không kích không ngừng vào cơ sở hạ tầng điện của Ukraine, và nếu duy trì liên tục, hầu như toàn bộ Ukraine sẽ sớm chìm vào bóng tối.
Ngày 2/11, Bộ Quốc phòng Nga thông báo nước này quay trở lại với thỏa thuận ngũ cốc ở Biển Đen, sau khi nhận được sự đảm bảo bằng văn bản cần thiết từ chính quyền Kiev, theo reuters.
Cuộc tấn công vào Sevastopol của NATO- Ukraine có thể là chất xúc tác dẫn đến động thái đóng cửa Biển Đen của Nga – trong đó Odessa trở thành một ưu tiên tuyệt đối cho Quân đội Nga. Trên khắp nước Nga, đang có những cuộc tranh cãi nảy lửa về lý do tại sao Odessa vẫn chưa được Điện Kremlin xác định là đối tượng chính xác cần kiểm soát.
Ngay cả khi thỏa thuận ngũ cốc trên lý thuyết đã được nối lại, người Nga cũng không hoàn toàn trông chờ vào việc chính quyền Kiev sẽ tuân thủ bất kỳ thỏa thuận đã cam kết bằng văn bản. Bởi mọi quyết định quan trọng đều do Washington, hoặc người Anh tại NATO đưa ra. Cũng giống như vụ nổ cầu Crimea, vụ tấn công đường ống Nord Stream, hay Hạm đội Biển Đen, tất cả đều được thiết kế như một hành động khiêu khích leo thang nghiêm trọng.
Tuy nhiên trái ngược với kỳ vọng của NATO, mọi phản ứng của Nga luôn khiến Ukraine chìm sâu hơn vào một hố đen không thể tránh khỏi.
Thỏa thuận ngũ cốc dường như là một kiểu đôi bên cùng có lợi. Chính quyền Kiev sẽ không có các hành động khiêu khích ở các cảng ở Biển Đen. Trong khi ấy Thổ Nhĩ Kỳ trở thành một trung tâm vận chuyển ngũ cốc cho các quốc gia nghèo nhất. Và các biện pháp trừng phạt đối với Nga đã được nới lỏng đối với xuất khẩu nông sản và phân bón. Về nguyên tắc, đây là một động lực thúc đẩy xuất khẩu của Nga.
Điều quan trọng cần lưu ý là, thỏa thuận ngũ cốc ở Biển Đen thực chất có hai thỏa thuận riêng biệt: Chính quyền Kiev ký một thỏa thuận với Thổ Nhĩ Kỳ và LHQ, và Nga ký một thỏa thuận riêng với Thổ Nhĩ Kỳ.
Hành lang cho các tàu vận chuyển ngũ cốc chỉ rộng chừng 2 km. Tàu quét mìn di chuyển song song dọc hành lang và được Thổ Nhĩ Kỳ kiểm tra. Vì vậy, thỏa thuận Kiev-Ankara-LHQ vẫn được duy trì và không liên quan gì đến Nga.
Vì vậy Nga có thể “đình chỉ” thỏa thuận với Thổ Nhĩ Kỳ và LHQ bất cứ lúc nào mà không thể hiện sự vi phạm, một khi Moscow được cho là hành động phù hợp để vô hiệu hóa các mối đe dọa tấn công, xâm nhập và thậm chí là tiếp quản các cảng của Ukraine.
Vì vậy, có thể nói Nga trở thành một phía đang thay đổi cuộc chơi, và Odessa vẫn luôn nằm trong tầm ngắm của tổng thống Putin.
Có thể bạn quan tâm: