Chủ trương phân luồng sau THCS từng được kỳ vọng giúp giảm lãng phí nguồn lực và tăng lao động kỹ thuật. Tuy nhiên, sau nhiều năm triển khai, kết quả vẫn khiêm tốn. Theo chuyên gia Hoàng Ngọc Vinh, vấn đề nằm ở tư duy cứng nhắc, chính sách lỗi thời và thiếu một hệ sinh thái học tập linh hoạt.
- Ông Trump cạn kiên nhẫn với Putin: Dấu hiệu chuyển hướng ủng hộ Ukraine?
- Người Thầy giáo – Mắt xích giữa ba thời đại
- Bắt buộc phải nói thẳng: Bánh “nhà làm” thì để nhà ăn thôi
Phân luồng là hỗ trợ, không phải ép buộc
Mục tiêu đưa 40% học sinh sau THCS vào học nghề được đặt ra nhiều năm nhưng vẫn không đạt. TS Hoàng Ngọc Vinh cho rằng, việc “áp chỉ tiêu” là sai lầm. Nhu cầu học tiếp THPT, mong muốn có bằng cấp và sự thiếu hấp dẫn của trường nghề khiến phân luồng cứng trở thành rào cản thay vì cơ hội.
Hiểu đúng về phân luồng trong thời đại học suốt đời
Phân luồng không chỉ là “rẽ hướng” sau lớp 9, mà là một phần của quá trình học tập suốt đời. Học nghề có thể diễn ra ở doanh nghiệp, trên nền tảng số, hoặc quay lại học sau nhiều năm đi làm. Các nước phát triển không áp đặt tỷ lệ, mà tạo ra hệ sinh thái mở, nơi mọi lộ trình học tập đều được tôn trọng.
Cần một hệ sinh thái giáo dục thay vì phân bổ tỷ lệ
Theo TS Vinh, việc sửa đổi Luật Giáo dục và Luật GDNN là cấp thiết. Chính sách nên tạo điều kiện để người học linh hoạt lựa chọn, di chuyển giữa học – làm – học lại. Mô hình trung học nghề tích hợp, vừa học văn hóa cốt lõi vừa học nghề như Hàn Quốc, Đức là một hướng đi nên cân nhắc.
Sai lầm của hệ 9+1, 9+2: Vội vã và thiếu nền tảng
Hệ đào tạo 9+1, 9+2 không phát huy hiệu quả do học sinh còn quá trẻ, thiếu kỹ năng và nền tảng kiến thức để học nghề hiệu quả. Liên thông khó khăn, chất lượng thấp khiến mô hình này thất bại. Trong khi đó, các nước đều áp dụng hệ 9+3 để đảm bảo đầu ra chất lượng và bằng cấp rõ ràng.
Học nghề không thể là lựa chọn thứ hai
Ý tưởng phân luồng sau THPT để giảm áp lực thi cử được nhiều người ủng hộ. Tuy nhiên, TS Vinh cho rằng không nên coi trung học nghề là “hướng nghiệp của THPT”, mà phải nhìn nhận đây là một hướng đi bình đẳng, song song với THPT – đặc biệt trong bối cảnh kỹ năng nghề dễ lỗi thời.
Sửa luật để nâng tầm giáo dục nghề nghiệp
TS Hoàng Ngọc Vinh kiến nghị sửa luật theo hướng minh bạch và mở, loại bỏ cấp – bậc cứng nhắc, công nhận bình đẳng giữa THPT và trung học nghề. Đề xuất thống nhất tên văn bằng là “bằng trung học”, loại bỏ trình độ trung cấp ra khỏi hệ thống chính thống, từ đó tạo ra một hệ giáo dục hiện đại, dễ hiểu và phù hợp thị trường lao động.
Theo: Báo Tiền Phong