Sỏi thận ngày càng phổ biến ở người trẻ do lối sống thiếu khoa học, ít vận động, uống ít nước và ăn uống không lành mạnh, gây suy thận nghiêm trọng.
- Va chạm kinh hoàng giữa xe tải và ô tô con ở Gia Lai, 4 người thương vong
- Bé gái bị đánh, kéo lê ở trường mầm non Hà Nội: Tạm đình chỉ hai giáo viên liên quan
- Tin nóng Hải Phòng: Tạm giữ 9 thanh thiếu niên mang kiếm “dạo phố”, gây rối trật tự công cộng
Sỏi thận, một bệnh lý tưởng chừng chỉ gặp ở người lớn tuổi, nay đang gia tăng ở người trẻ. Hình ảnh hai quả thận của một bệnh nhân 35 tuổi tại Bệnh viện E, Hà Nội, khiến bác sĩ Mai Văn Lực kinh ngạc. Hàng trăm nghìn viên sỏi nhỏ li ti chèn kín thận, như “bắp ngô”. Người bệnh, một kỹ sư công nghệ thông tin ở Phú Thọ, thường thức khuya, uống nước ngọt thay nước lọc và ít vận động. Hai năm trước, anh phát hiện sỏi thận qua triệu chứng đau bụng, tiểu buốt nhưng chủ quan, không điều trị triệt để. Gần đây, anh mệt mỏi kéo dài, được chẩn đoán suy thận nặng do sỏi tích tụ.
Bác sĩ tuyến dưới từ chối phẫu thuật vì tình trạng phức tạp. Bệnh nhân tìm đến Bệnh viện E. Sau ca mổ, hàng trăm nghìn viên sỏi được lấy ra. Bác sĩ Lực cho biết, lối sống thiếu khoa học là nguyên nhân chính. Ngồi nhiều, ít vận động làm giảm khả năng đào thải cặn bã. Thức khuya phá vỡ nhịp sinh học, ảnh hưởng quá trình lọc máu. Uống ít nước khiến nước tiểu đậm đặc, tạo điều kiện cho sỏi hình thành.
Sỏi thận gia tăng ở giới trẻ
Không chỉ người 35 tuổi, sỏi thận còn xuất hiện ở người rất trẻ. Một bệnh nhân 18 tuổi từng được bác sĩ Lực điều trị. Cô gái này có nhiều sỏi nhỏ gây tắc niệu quản, khiến mô thận viêm nặng. Triệu chứng ban đầu là đau bụng vùng thắt lưng và buồn nôn. Kết quả kiểm tra cho thấy thận bị tổn thương nghiêm trọng. Cô gái có thói quen ăn mì tôm thay cơm, nghiện trà sữa và ít uống nước.
Bác sĩ nhận định, mì tôm chứa nhiều muối, chất bảo quản, gây áp lực cho thận. Trà sữa với lượng đường cao, chất béo chuyển hóa cũng làm thận hoạt động quá tải. Thói quen uống ít nước khiến cặn khoáng tích tụ, hình thành sỏi. Theo Thư viện Y học Quốc gia Mỹ, Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam, thuộc “vành đai sỏi” toàn cầu. Tỷ lệ sỏi tiết niệu ở Việt Nam dao động từ 2-12%, với sỏi thận chiếm 40%. Bệnh diễn tiến âm thầm, khó phát hiện sớm. Khi có biến chứng, thận thường đã tổn thương nghiêm trọng.
Sỏi thận và các yếu tố nguy cơ
Giáo sư Samuel Vincent G. Yrastorza, Chủ tịch Liên đoàn các Hiệp hội Tiết niệu ASEAN, cho biết khí hậu nhiệt đới, gene di truyền và môi trường sống là nguyên nhân khiến sỏi thận phổ biến ở Đông Nam Á. Ở Việt Nam, ung thư tuyến tiền liệt cũng liên quan đến ăn mặn, ít vận động và nhiễm trùng tiết niệu. Người trẻ, đặc biệt dân văn phòng, game thủ, sinh viên, có nguy cơ cao do ngồi lâu, lạm dụng thức ăn nhanh và nước ngọt.
Khảo sát tại các thành phố lớn cho thấy chỉ 1/3 người trẻ uống đủ 2-3 lít nước mỗi ngày. Thiếu nước làm nước tiểu đậm đặc, thúc đẩy hình thành sỏi. Nhịn tiểu, thói quen phổ biến ở dân văn phòng, cũng làm tăng nguy cơ nhiễm trùng thận. Các yếu tố khác như bất thường cấu trúc tiết niệu, rối loạn chuyển hóa canxi, thay đổi pH nước tiểu, di truyền và nguồn nước nhiễm đá vôi cũng góp phần. Ở nông thôn, tỷ lệ mắc bệnh cao hơn do nước chưa qua xử lý.
Dấu hiệu sỏi thận thường mơ hồ: đau âm ỉ thắt lưng, buồn nôn, tiểu buốt hoặc tiểu máu. Nhiều người chỉ phát hiện khi sỏi gây tắc nghẽn, dẫn đến suy thận.
Sỏi thận: Cách phòng ngừa hiệu quả
Bác sĩ Cao Thị Như, Bệnh viện Bạch Mai, đưa ra 4 cách phòng ngừa sỏi thận:
- Uống đủ nước: Uống 2-3 lít nước mỗi ngày, ưu tiên nước lọc hoặc nước khoáng không ga. Hạn chế nước ngọt, nước có ga và nước ép nhiều đường.
- Giảm muối: Tránh đồ ăn nhanh, thực phẩm đóng gói. Giữ lượng muối dưới 2.300 mg/ngày. Dùng gia vị tự nhiên như húng quế, tỏi, ớt.
- Hạn chế đạm động vật: Tăng protein thực vật từ đậu, hạt. Đạm thực vật cung cấp chất xơ và dưỡng chất thiết yếu.
- Bổ sung citrate: Uống nước chanh không đường, nước ép cam, bưởi để bổ sung citrate, giúp ngăn ngừa sỏi.
Sỏi thận không còn là bệnh của riêng người lớn tuổi. Thay đổi lối sống lành mạnh, uống đủ nước và ăn uống khoa học là chìa khóa bảo vệ thận.
Theo: VnExpress