Thuốc chữa bệnh, sữa cho trẻ em, thực phẩm chức năng hỗ trợ sức khỏe – những mặt hàng đáng lẽ phải được kiểm soát nghiêm ngặt – đang trở thành mảnh đất màu mỡ cho hàng giả, hàng nhái hoành hành.
- Vĩnh long: Nhân chứng lên tiếng trong vụ nữ sinh 14 tuổi tử vong sau tai nạn
- 4 người Việt tử vong tại Đào Viên, Đài Loan
- Phát hiện hơn 1.400 sản phẩm nghi giả mạo nhãn hiệu Gucci tại Vĩnh Phúc
Điều đáng nói là tệ nạn này đã được nhắc đến nhiều năm, nhưng đến nay vẫn chưa bị triệt tiêu, thậm chí ngày càng diễn biến phức tạp, khiến người dân hoang mang và đặt dấu hỏi lớn về tính hiệu quả của cơ chế quản lý hiện hành.
Pháp luật còn nhiều kẽ hở
Tại cuộc họp với các bộ ngành và địa phương ngày 7/5, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên thẳng thắn chỉ ra rằng các quy định pháp lý hiện hành vẫn thiếu chặt chẽ, trong khi chế tài xử phạt chưa đủ sức răn đe. Đây là nguyên nhân khiến nhiều đối tượng xấu lợi dụng để sản xuất và buôn bán thuốc, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng giả.
Theo ông Tuyên, dù đã có Luật Dược, Luật An toàn thực phẩm và nhiều văn bản hướng dẫn, nhưng việc thực thi vẫn chưa đảm bảo tính hiệu quả. Ông đề nghị rà soát toàn diện hệ thống pháp luật hiện hành, sửa đổi để bịt kín các kẽ hở, nâng cao hiệu quả thực thi và phòng chống hàng giả.
Tự công bố chất lượng – kẽ hở bị lợi dụng
Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm Trần Việt Nga cho biết, hiện nay doanh nghiệp được quyền tự công bố chất lượng sản phẩm, ngoại trừ 4 nhóm thực phẩm đặc biệt. Việc trao quyền tự công bố cho doanh nghiệp tạo ra lỗ hổng lớn, khiến nhiều đối tượng lợi dụng để tung hàng giả ra thị trường.
Cơ chế hậu kiểm cũng bị đánh giá là thiếu hiệu quả, chồng chéo giữa các cơ quan trung ương và địa phương, dẫn đến việc buông lỏng trong giám sát. Trong khi đó, các đối tượng sản xuất, buôn bán hàng giả thường có tổ chức bài bản, hoạt động trên diện rộng, thậm chí xuyên quốc gia.
Bà Nga cũng cảnh báo về thực trạng mua bán thực phẩm qua mạng xã hội và các sàn thương mại điện tử ngày càng phát triển, khiến việc kiểm soát ngày càng khó khăn, đặc biệt là với hàng “xách tay”.
Chế tài quá nhẹ, hàng giả vẫn sống khỏe
Theo ông Tạ Mạnh Hùng – Phó Cục trưởng Cục Quản lý Dược, khung pháp lý xử phạt hiện nay chưa đủ sức răn đe. Chỉ những vụ việc có giá trị từ 30 triệu đồng trở lên mới bị xử lý hình sự. Những trường hợp nhỏ lẻ chủ yếu bị phạt hành chính, mức phạt thấp.
Ông dẫn chứng: Một cơ sở bị phát hiện bán thuốc giả Clorocid TW3 với giá chỉ 30.000 đồng/lọ, nếu chỉ có vài lọ thì chỉ bị phạt từ 2–6 triệu đồng, thậm chí nếu hàng hóa không rõ nguồn gốc dưới 1 triệu đồng thì mức phạt chỉ khoảng 600.000 – 1 triệu đồng. Hình thức xử lý chủ yếu là cảnh cáo, tiêu hủy, rất khó đủ sức răn đe.
Tại Thanh Hóa, TS Đỗ Thái Hòa – Phó Giám đốc Sở Y tế – cũng thừa nhận: Việc xử lý hành vi sản xuất thuốc giả hiện nay đang dựa vào giá trị hàng hóa, điều này không hợp lý vì thuốc giả liên quan trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng người dân. Ông đề xuất cần có chế tài riêng cho lĩnh vực y tế, thậm chí nên xử lý hình sự một số hành vi hiện chỉ bị xử lý hành chính.
Nhiều vụ lớn bị triệt phá, dư luận vẫn chưa yên lòng
Thời gian qua, hàng loạt vụ sản xuất, buôn bán hàng giả bị phanh phui nhưng vẫn chưa đủ để lấy lại lòng tin của người dân. Điển hình:
Bộ Công an đã triệt phá đường dây sản xuất và tiêu thụ 573 nhãn hiệu sữa bột giả, dành cho người tiểu đường, suy thận, trẻ sinh non, phụ nữ mang thai… với doanh thu gần 500 tỷ đồng.
Công an tỉnh Thanh Hóa phá đường dây buôn bán thuốc tân dược giả quy mô toàn quốc, bắt giữ 14 đối tượng.
Tại Phú Thọ, cơ quan chức năng thu giữ hơn 71.000 lít dầu ăn, 40 tấn mì chính, 22 tấn hạt nêm và 9 tấn bột canh giả.
Nhiều sản phẩm bổ sung dinh dưỡng cho trẻ sơ sinh cũng bị phát hiện là hàng giả.
Cần mạnh tay để lấy lại niềm tin
Trước tình hình nghiêm trọng, Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên cho biết ngành y tế sẽ siết chặt toàn bộ quy trình từ nhập khẩu, sản xuất đến tiêu dùng, yêu cầu địa phương tăng cường hậu kiểm, kiểm tra đột xuất thay vì định kỳ và đề xuất nâng mức xử phạt hành chính trong lĩnh vực thực phẩm chức năng, thuốc và mỹ phẩm.
Người dân kỳ vọng lần này không chỉ dừng lại ở cảnh báo, mà phải thực sự có chính sách, cơ chế đủ mạnh để bịt kín các kẽ hở pháp lý, dẹp bỏ đất sống của hàng giả, từ đó lấy lại niềm tin xã hội vào các sản phẩm bảo vệ sức khỏe.
Nguồn: Vnexpress