Hội nghị thượng đỉnh giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Mỹ Donald Trump diễn ra tại Alaska ngày 15-8 đang được dư luận và giới phân tích quốc tế xem là một thắng lợi ngoại giao lớn của Điện Kremlin. Bất chấp kết quả cụ thể, việc ông Putin có được cuộc gặp này đã đủ để phá vỡ thế cô lập kéo dài suốt nhiều năm qua từ phương Tây.
- Sầm Sơn – thiên đường biển xanh xứ Thanh
- Trump tuyên bố kiểm soát hội nghị Putin
- Căng thẳng thuế quan & nguy cơ chuyển tải gian lận: Thách thức thực tiễn cho xuất khẩu Việt Nam
Putin phá vỡ thế cô lập ngoại giao
Ngay sau khi cuộc gặp được công bố, truyền thông nhà nước Nga đồng loạt ca ngợi đây là dấu hiệu cho thấy học thuyết cô lập Matxcơva của phương Tây đã “sụp đổ hoàn toàn”.
Nhà phân tích chính trị Sergei Mikheyev – một gương mặt quen thuộc trên các kênh truyền hình Nga – nhận định: “Đây là bước đột phá chiến lược, kể cả khi hai bên không đạt được nhiều thỏa thuận cụ thể.”
Ngay cả các chuyên gia có lập trường thân phương Tây cũng thừa nhận Nga đang được nhiều hơn mất từ hội nghị này. Cuộc gặp được lên lịch đúng vào thời điểm hết hạn tối hậu thư của ông Trump buộc Nga đạt được thỏa thuận ngừng bắn với Ukraine – nhưng khi hạn trôi qua mà không có kết quả nào, Mỹ cũng không đưa ra thêm biện pháp trừng phạt nào với Nga.
Ông Ryhor Nizhnikau – chuyên gia tại Viện Các vấn đề quốc tế Phần Lan – đánh giá: “Thay vì bị cô lập và trừng phạt, ông Putin có được một hội nghị thượng đỉnh. Đây là thắng lợi ngoại giao rõ ràng.”
Rạn nứt trong nội bộ NATO
Không chỉ dừng lại ở hình thức, hội nghị này còn làm lộ rõ các bất đồng trong nội bộ Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), điều mà Nga từ lâu muốn khai thác.
Trong khi Washington giữ vững quan điểm tổ chức cuộc gặp song phương với Nga, các nước châu Âu và Ukraine liên tục yêu cầu được tham gia, cho rằng bất kỳ thỏa thuận nào về Ukraine mà không có Kiev đều không có giá trị. Tuy nhiên, những lời cảnh báo này không khiến ông Trump thay đổi quyết định.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky thẳng thắn thừa nhận: “Ông Putin đã thắng chỉ bằng một bức ảnh chụp chung với ông Trump.”
Mục tiêu thật sự của đôi bên là gì?
Tới thời điểm hiện tại, cả Nhà Trắng lẫn Điện Kremlin đều chưa công bố rõ ràng mục tiêu chính của hội nghị. Trước thềm cuộc gặp, Tổng thống Trump gây chú ý khi tuyên bố ông “có thể thảo luận hoán đổi lãnh thổ” giữa Nga và Ukraine – một ý tưởng ông cho rằng mình có thể xử lý tốt nhờ kinh nghiệm bất động sản tại New York.
Ở chiều ngược lại, theo bà Tatiana Stanovaya – chuyên gia cấp cao tại Trung tâm Carnegie nghiên cứu về Á – Âu – ông Putin đến Alaska với kỳ vọng “giành được sự ủng hộ cá nhân từ ông Trump để thúc đẩy các đề xuất của Nga”.
Bà Stanovaya mô tả đây là “một động thái chiến thuật nhằm xoay chuyển tình hình theo hướng có lợi cho Matxcơva”, đồng thời làm dịu sự tức giận ngày một tăng từ phía Mỹ vì Nga chưa chấp nhận ngừng bắn.
Ukraine và nỗi lo bị gạt ra ngoài
Về phía Ukraine, Tổng thống Zelensky tiếp tục giữ lập trường cứng rắn, khẳng định Hiến pháp Ukraine không cho phép bất kỳ thỏa thuận nào liên quan đến nhượng bộ lãnh thổ. “Tôi không có quyền đặt lãnh thổ quốc gia lên bàn đàm phán,” ông nói.
Nhà khoa học chính trị Samuel Charap – đồng tác giả một cuốn sách về Ukraine và không gian hậu Xô viết – cảnh báo: “Kịch bản tồi tệ nhất là Nga đưa ra một đề xuất mà Mỹ cảm thấy có thể chấp nhận, nhưng Ukraine hoàn toàn không thể đồng thuận.”
Theo ông Charap, tình huống này có thể khiến ông Trump quay trở lại lập trường công khai đối đầu Ukraine, như từng xảy ra hồi tháng 2, khi Tổng thống Mỹ đã chỉ trích gay gắt ông Zelensky ngay tại Nhà Trắng và yêu cầu ông “trở về nước” trước sự chứng kiến của truyền thông quốc tế.
Tổng kết
Dù kết quả hội nghị tại Alaska ra sao, thì chỉ riêng việc nó diễn ra cũng đủ để Tổng thống Putin ghi điểm lớn về mặt hình ảnh và chiến lược đối ngoại. Trong khi đó, Ukraine đang phải đối mặt với nỗi lo bị gạt ra ngoài bàn đàm phán – một kịch bản có thể làm thay đổi sâu sắc cục diện xung đột khu vực trong thời gian tới.
Theo Báo Tuổi Trẻ