Số ca bệnh hoại tử xương hàm ở TP. HCM tăng đột biến đều có chung đặc điểm từng mắc Covid-19 gây hoang mang trong cộng đồng.
Ngày 14/7, trả lời trên báo VnExpress, Giám đốc Sở Y tế TP. HCM Tăng Chí Thượng cho biết sẽ thành lập hội đồng gồm 20-30 chuyên gia thuộc nhiều chuyên khoa tại các bệnh viện, Hội Y học thành phố để có dữ liệu, thông tin đầy đủ về các ca hoại tử xương sọ, hàm mặt trong thời gian qua. Dự kiến hội thảo sẽ diễn ra vào ngày 21/7.
“Các chuyên gia sẽ đánh giá ban đầu về những vấn đề của bệnh lý trên cơ sở khoa học, tiếp tục khảo sát các yếu tố có liên quan và không vội vàng quy kết cho nguyên nhân Covid do dễ gây ra tâm lý hoang mang cho người dân”, ông Thượng nói.
Số ca bệnh hoại tử xương hàm tăng đột biến
Động thái trên được đưa ra trong bối cảnh các bệnh viện tại TP. HCM như Răng Hàm Mặt Trung ương, Tai Mũi Họng, Chợ Rẫy tiếp nhận nhiều bệnh nhân hoại tử xương sọ, xương vùng hàm mặt, trong đó 2 trường hợp tử vong.
Trước đây các bệnh viện chỉ thi thoảng mới tiếp nhận bệnh nhân hoại tử xương hàm dưới, do xạ trị ung thư hoặc liên quan bệnh tiểu đường. Nhưng các ca bệnh này gần đây tăng đột biến, hơn nữa không rõ nguyên nhân, cũng không có tiền sử bệnh tai mũi họng hay răng hàm mặt, song điểm chung là họ từng mắc Covid-19.
Ví dụ, tại Bệnh viện Chợ Rẫy chỉ trong vòng 2 tháng qua, bệnh viện đã liên tục tiếp nhận 11 trường hợp có những biểu hiện hoại tử xương hàm bất thường, những bệnh nhân này đều có tiền căn từng mắc Covid-19.
Báo Tuổi Trẻ dẫn lời PGS Trần Minh Trường – nguyên phó giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy (TP. HCM) cho biết với những ca hoại tử xương nêu trên, nhìn bên ngoài trông các bệnh nhân nhìn bình thường nhưng xương bên trong mặt hoại tử hết và tử vong nhanh. Biểu hiện đầu tiên là các ca bệnh đau rất nhiều ở vùng đầu, mặt, răng trong giai đoạn bị nhiễm Covid-19 và tiến triển kéo dài âm ỉ, không giảm; đi khám được chẩn đoán viêm xoang.
Giả thuyết về nguyên nhân do Covid-19
Y văn thế giới ghi nhận khoảng 80 ca viêm hoại tử xương từ 5/2021 đến tháng 5/2022 xuất hiện ở một số nước châu Âu, Trung Quốc, đặc biệt Ấn Độ, trong đó một số ca do nấm Candida, Aspergilus và vi trùng.
Nhưng tại Việt Nam đã có đến 20 ca bệnh lại đều là bệnh nhân từng mắc Covid-19. “Đến nay chưa có bằng chứng nào khẳng định những ca bệnh trên nguyên nhân do Covid-19 nhưng các nhà lâm sàng nghĩ có liên quan Covid-19”, PGS Trường nhận định.
Nguyên nhân của tình trạng hủy xương thường do tắc mạch, giảm máu nuôi dẫn đến hoại tử, hoặc có thể do các yếu tố bên ngoài như vi sinh vật tấn công làm viêm nhiễm xương. Các bác sĩ giả thuyết là cơ thể người mắc Covid bị rối loạn miễn dịch kéo dài, cộng với bệnh lý nền sẵn sẽ tạo tiền đề cho nguyên nhân này phát tác.
Còn theo bác sĩ Nguyễn Văn Tuấn, Trưởng Khoa Phẫu thuật hàm mặt, Bệnh viện Răng Hàm Mặt Trung ương TP. HCM, y văn đưa ra 4 yếu tố nguy cơ gây hoại tử xương hàm sau khi mắc Covid-19:
- Thứ nhất, nCoV bám vào thụ thể ACE2 (có nhiều ở niêm mạc mũi, miệng) gây biến chứng mạch máu, có khả năng làm tắc mạch máu nuôi xương và việc mắc Covid-19 còn gây tăng đông máu, giảm máu nuôi dưỡng xương dẫn đến hoại tử.
- Bên cạnh đó, việc sử dụng thuốc corticoid (kháng viêm) trong phác đồ điều trị Covid-19 cũng có thể làm việc nuôi dưỡng của xương kém đi.
- Yếu tố nguy cơ khác là bệnh nhân bị nhiễm trùng cơ hội do vi khuẩn, vi nấm.
- Cuối cùng, bệnh nhân có bệnh nền, đặc biệt bệnh tiểu đường sẽ dễ hoại tử xương do bệnh làm giảm nuôi dưỡng của mạch máu, giảm sức đề kháng ảnh hưởng chức năng bạch cầu nên dễ bội nhiễm.
Tuy nhiên vấn đề sức khỏe gặp phải sau khi mắc Covid-19 rất đa dạng, nhiều bệnh lý còn chưa được nghiên cứu đầy đủ, nên cơ chế bệnh sinh của chúng đa số mới chỉ là những giả thiết khoa học. Muốn chứng minh được có phải do Covid-19 hay không cần phải có nghiên cứu rất lớn, phải tính được tỉ lệ lớn trong tổng số dân.