Thế giới đang bước vào một giai đoạn đầy biến động, nơi cạnh tranh địa chính trị, thương mại và công nghệ ngày càng đan xen chặt chẽ. Từ cú đòn mà Trung Quốc giáng xuống Boeing giữa cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung, đến mối quan hệ vũ khí vì lợi ích giữa Bình Nhưỡng và Matxcơva, các sự kiện gần đây cho thấy rõ ràng sự tái định hình của trật tự toàn cầu.
Tin quốc tế tổng hợp sáng ngày 16/04/2025
Boeing lao đao giữa vòng xoáy thương chiến Mỹ – Trung
“Quả bóng hiện ở sân Trung Quốc” – phát ngôn viên Nhà Trắng Karoline Leavitt khẳng định ngày 15/4/2025, cho thấy Washington vẫn mở đường đối thoại. Tuy nhiên, Bắc Kinh lại có động thái cứng rắn: yêu cầu các hãng hàng không nội địa ngừng tiếp nhận máy bay Boeing và tạm dừng nhập khẩu phụ tùng liên quan từ Mỹ. Đây được xem là cú đánh trực diện vào một trong những tập đoàn công nghiệp chủ lực của Hoa Kỳ.
Thông tin từ Bắc Kinh cho thấy các hãng hàng không lớn như Air China, China Eastern và China Southern sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng, với 179 đơn hàng dự kiến từ nay đến 2027 có nguy cơ bị đình trệ hoặc hủy bỏ. Trung Quốc dự tính sẽ cho thuê tạm thời máy bay Boeing sẵn có nhằm giảm thiểu thiệt hại trước mắt.
Tập đoàn Boeing vốn đã gặp khó vì loạt bê bối an toàn, đình công và chậm trễ dây chuyền sản xuất, nay tiếp tục mất điểm khi cổ phiếu lao dốc liên tục hai ngày qua. Thiệt hại dự báo có thể lên đến 2,5 tỷ USD.
Trong khi đó, Bắc Kinh đang nhanh chóng tìm phương án thay thế. Airbus – nhà sản xuất châu Âu có nhà máy lắp ráp tại Thiên Tân – nổi lên như một lựa chọn khả thi. Đồng thời, máy bay COMAC C919 của Trung Quốc cũng được đặt kỳ vọng, dù vẫn phụ thuộc nhiều vào linh kiện Mỹ – một nghịch lý trong chiến lược “thoát Mỹ” của Trung Quốc.
Ngoài ra, các nhà cung ứng mới nổi như Nga cũng đang được cân nhắc trong chiến lược dài hạn. Động thái cắt giao dịch với Boeing được đánh giá là bước leo thang mới trong cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung, tạo hiệu ứng dây chuyền lên toàn bộ ngành hàng không thế giới.
Bắc Triều Tiên – Nhà cung cấp đạn pháo hàng đầu cho Nga
Một cuộc điều tra của Reuters phối hợp với Open Source Centre công bố ngày 15/04/2025 cho thấy: Bắc Triều Tiên đã trở thành nguồn cung vũ khí chủ lực cho Nga trong chiến sự Ukraina. Từ tháng 9/2023 đến 3/2025, hơn 15.800 container đạn dược và tên lửa được chuyển từ cảng Rason (Triều Tiên) đến các cảng Viễn Đông Nga qua đường biển và đường sắt. Riêng trong năm 2024, số lượng có thể lên tới hàng triệu viên đạn.
Theo tài liệu quốc phòng Nga và tình báo Ukraina, có đơn vị Nga sử dụng đến 100% đạn pháo từ Bình Nhưỡng. Trong khi đó, Triều Tiên đổi lại các hệ thống phòng không và công nghệ quân sự tiên tiến từ Matxcơva. Đô đốc Mỹ Samuel Paparo mô tả quan hệ này là “cuộc hôn nhân vì lợi ích” giữa hai chế độ.
Ngày 15/04/2025, đại diện Ukraina, Anh, Pháp và Thổ Nhĩ Kỳ bắt đầu hội đàm hai ngày tại Thổ Nhĩ Kỳ nhằm thảo luận các giải pháp đảm bảo an ninh khu vực Hắc Hải. Cuộc họp diễn ra trong bối cảnh nhiều quốc gia châu Âu tính thành lập “liên minh tình nguyện” để hỗ trợ Kiev nếu đạt được thỏa thuận ngừng bắn với Nga.
Tổng thư ký NATO Mark Rutte khẳng định vai trò cầu nối của Thổ Nhĩ Kỳ – nước từng giúp đàm phán thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc Hắc Hải năm 2022. Dù thừa nhận việc đạt lệnh hưu chiến toàn diện là “không dễ”, ông Rutte vẫn khẳng định NATO kiên định hỗ trợ Ukraina và hoan nghênh mọi nỗ lực ngoại giao, bao gồm cả sáng kiến hòa bình từ phía cựu tổng thống Donald Trump.
Trung Quốc cảnh báo không ngại đối đầu, bổ nhiệm trưởng đoàn đàm phán mới
Ngày 16/04/2025, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc khẳng định Bắc Kinh “không sợ” nếu căng thẳng với Mỹ leo thang thành xung đột. Dù nhấn mạnh Trung Quốc không từ chối đối thoại, đại diện Bắc Kinh cho rằng muốn giải quyết bất đồng, Washington trước hết cần chấm dứt chiến lược gây áp lực tối đa và các hành vi cưỡng ép. Đồng thời, Trung Quốc yêu cầu các cuộc đàm phán phải diễn ra trên nền tảng bình đẳng và trong tinh thần tôn trọng lẫn nhau.
Cũng trong ngày, Bắc Kinh thông báo thay đổi nhân sự quan trọng trong đoàn đàm phán thương mại. Ông Lý Thành Cương (Li Chenggang), 58 tuổi, cựu đại sứ Trung Quốc tại Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), được bổ nhiệm thay thế Thứ trưởng Bộ Thương mại Vương Thụ Văn (Wang Shouwen) để dẫn dắt các cuộc thương lượng sắp tới với Mỹ và các đối tác toàn cầu.
Động thái kép này được giới quan sát xem là bước chuẩn bị cho một giai đoạn thương thảo căng thẳng hơn giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới.
Chủ tịch Tập Cận Bình thăm Malaysia, khẳng định cam kết đa phương và kỷ niệm 50 năm quan hệ song phương
Tiếp nối hành trình công du ba quốc gia Đông Nam Á, ngày 16/04/2025, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã đặt chân đến Kuala Lumpur trong khuôn khổ chuyến thăm cấp nhà nước nhằm thúc đẩy quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với khu vực. Tại đây, ông đã có cuộc tiếp kiến với Quốc vương Malaysia Sultan Ibrahim và hội đàm với Thủ tướng Anwar Ibrahim, trong bối cảnh Malaysia đang đảm nhiệm vai trò Chủ tịch luân phiên của ASEAN.
Trong bài trả lời phỏng vấn độc quyền với tờ The Star, Chủ tịch Tập nhấn mạnh Trung Quốc kiên định theo đuổi mô hình hợp tác quốc tế đa phương, trong đó Liên Hiệp Quốc tiếp tục đóng vai trò trụ cột trong việc duy trì hòa bình và trật tự toàn cầu. Ông cũng bày tỏ mong muốn đẩy mạnh hợp tác khu vực trên nguyên tắc tôn trọng lẫn nhau, cùng có lợi và phát triển bền vững.
Tổng thống Trump trực tiếp tham gia đàm phán thương mại với Nhật Bản giữa căng thẳng thuế quan
Ngày 16/04/2025, Nhà Trắng ra thông báo cho biết Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ đích thân tham gia cuộc đàm phán thương mại với phái đoàn Nhật Bản, trong bối cảnh hai bên đang căng thẳng vì mức thuế nhập khẩu cao áp lên ngành công nghiệp ô tô. Cuộc thương lượng dự kiến diễn ra trong ngày, với sự góp mặt của ông Ryosei Akazawa – một cố vấn thân cận của Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba – đại diện cho phía Tokyo.
Nhật Bản, với vai trò là một trong những cường quốc sản xuất ô tô hàng đầu thế giới, hiện đang chịu mức thuế 25% khi xuất khẩu xe sang thị trường Mỹ – mức thuế được chính quyền Trump áp dụng nhằm bảo vệ các nhà sản xuất trong nước. Không chỉ Nhật Bản, nhiều quốc gia khác cũng bị ảnh hưởng bởi chính sách thương mại này.
Việc Tổng thống Trump trực tiếp bước vào bàn đàm phán cho thấy tầm quan trọng của quan hệ thương mại Mỹ – Nhật trong chiến lược kinh tế đối ngoại của Washington, đồng thời báo hiệu một giai đoạn thương lượng mang tính quyết định về thuế quan và thị trường xe hơi toàn cầu.
Chuyến thăm lần này mang ý nghĩa đặc biệt khi hai nước kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (1975–2025), mở ra một chặng đường mới trong hợp tác song phương trên nhiều lĩnh vực như kinh tế, thương mại, giáo dục và giao lưu nhân dân.
Thái Lan tăng nhập LNG từ Mỹ trước thềm đàm phán thuế quan
Trước khi bước vào vòng đàm phán quan trọng với Washington về chính sách thuế, Thái Lan đã đạt được thỏa thuận mới về việc gia tăng nhập khẩu khí hóa lỏng (LNG) từ Hoa Kỳ. Theo thông tin được Bộ trưởng Tài chính Thái Lan Pichai Chunhavajira công bố ngày 16/05/2025, Bangkok dự kiến sẽ tiếp tục nhập LNG từ Mỹ trong vòng 5 năm tới như một phần trong chiến lược năng lượng dài hạn.
Thỏa thuận gần nhất bao gồm việc mua 1 triệu tấn LNG trị giá khoảng 500 triệu USD trong năm 2026 – bước khởi đầu cho một kế hoạch nhập khẩu 15 triệu tấn trong suốt 15 năm, bắt đầu từ năm 2026.
Động thái này diễn ra trong bối cảnh Thái Lan là một trong những nước Đông Nam Á bị tác động mạnh nhất bởi chính sách thuế nhập khẩu cứng rắn của chính quyền Trump, với mức thuế đe dọa lên tới 36%. Việc mở rộng hợp tác năng lượng với Mỹ được xem là một tín hiệu thiện chí từ phía Bangkok trước thềm đàm phán nhằm giảm thiểu căng thẳng thương mại song phương.
WHO thông qua hiệp ước toàn cầu chống đại dịch, Mỹ đứng ngoài cuộc
Ngày 16/04/2025, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) chính thức thông qua dự thảo hiệp ước quốc tế mới nhằm tăng cường khả năng ứng phó với các đại dịch toàn cầu trong tương lai. Văn bản này đặt mục tiêu cải thiện khả năng phối hợp giữa các quốc gia, đồng thời bảo đảm các nước nghèo được tiếp cận công bằng hơn với vắc-xin, thiết bị chẩn đoán và phương pháp điều trị – những bài học xương máu từ đại dịch Covid-19.
Dù mang ý nghĩa quan trọng trong việc củng cố hệ thống y tế toàn cầu, Hoa Kỳ đã quyết định không tham gia hiệp ước lần này. Phát biểu về sự kiện, bà Helen Clark – cựu Thủ tướng New Zealand và hiện là đồng chủ tịch Ủy ban độc lập về phòng chống đại dịch của WHO – nhấn mạnh: “Trong thời điểm mà chủ nghĩa đa phương đang bị thử thách, sự đồng lòng của các quốc gia thành viên WHO một lần nữa chứng minh rằng chỉ bằng hợp tác, chúng ta mới có thể chiến thắng những đại dịch sắp tới.”
Theo: RFI