Những diễn biến mới trong hai ngày qua cho thấy thế giới đang bước vào giai đoạn tái định hình quan hệ chiến lược. Mỹ tăng cường củng cố liên minh kinh tế, siết chặt kiểm soát thương mại với Trung Quốc, trong khi xung đột tại Ukraina và căng thẳng khu vực vẫn tiếp tục leo thang. Các quyết định chính sách từ Washington, Bắc Kinh hay ASEAN đều phản ánh cuộc cạnh tranh ảnh hưởng toàn cầu đang ngày càng quyết liệt.
Malaysia, với tư cách Chủ tịch luân phiên ASEAN, kêu gọi Miến Điện tôn trọng lệnh ngừng bắn
Ngày 18/4/2025, Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim – trong vai trò Chủ tịch luân phiên của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) – đã lên tiếng kêu gọi chính quyền quân sự Miến Điện thực thi nghiêm túc lệnh ngừng bắn đang có hiệu lực với các lực lượng nổi dậy trong nước.
Lời kêu gọi được đưa ra trong bối cảnh cộng đồng quốc tế lo ngại về tình trạng vi phạm lệnh ngừng bắn tại nhiều khu vực chịu ảnh hưởng bởi trận động đất lớn xảy ra vào cuối tháng 3. Lệnh ngừng bắn, vốn được thiết lập để tạo điều kiện cho các hoạt động cứu trợ nhân đạo, được ấn định có hiệu lực đến ngày 22/4/2025. Tuy nhiên, theo báo cáo từ nhiều tổ chức nhân đạo quốc tế, các vụ giao tranh vẫn tiếp diễn, gây cản trở đáng kể cho việc tiếp cận và hỗ trợ các nạn nhân thiên tai.
Thủ tướng Anwar nhấn mạnh rằng, việc tôn trọng lệnh ngừng bắn không chỉ là nghĩa vụ nhân đạo mà còn là bước đi cần thiết để giảm leo thang xung đột và mở đường cho tiến trình đối thoại hòa bình. Ông cũng kêu gọi chính quyền quân sự Miến Điện hợp tác với ASEAN và các tổ chức quốc tế trong nỗ lực đưa viện trợ đến đúng nơi cần thiết, vì lợi ích chung của người dân Miến Điện.
Tân đại sứ Mỹ tại Nhật tin tưởng vào triển vọng đạt thỏa thuận thương mại
Ngày 18/4/2025, ông George Glass – đại sứ mới được bổ nhiệm của Hoa Kỳ tại Nhật Bản – đã bày tỏ sự lạc quan mạnh mẽ về khả năng hai nước đạt được một thỏa thuận thương mại. Trong phát biểu khi vừa đặt chân tới Tokyo để bắt đầu nhiệm kỳ, ông Glass cho biết đã có cơ hội tiếp xúc và trao đổi với hầu hết các lãnh đạo chủ chốt liên quan đến quá trình đàm phán.
Theo ông, việc Tổng thống Donald Trump trực tiếp theo sát và xem đây là một ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại càng củng cố niềm tin rằng Washington và Tokyo sẽ sớm đi đến thống nhất về các điều khoản hợp tác thương mại quan trọng.
Nga tiếp tục không kích, gây thiệt hại nặng tại Ukraina
Rạng sáng ngày 18/4/2025, các đợt không kích mới của Nga nhằm vào nhiều thành phố lớn tại Ukraina đã khiến ít nhất 2 người thiệt mạng và khoảng 40 người bị thương. Tại Kharkiv, một quả tên lửa được phóng vào sáng cùng ngày đã khiến 1 người tử vong và 82 người khác bị thương, trong đó có 6 trẻ em.
Các cuộc tấn công cũng gây hư hại nghiêm trọng cho nhiều công trình dân cư, một cơ sở giáo dục và một doanh nghiệp tư nhân. Tình hình tiếp tục làm dấy lên lo ngại về mức độ leo thang bạo lực và hậu quả nghiêm trọng đối với thường dân tại các khu vực bị ảnh hưởng.
Giá gạo tại Nhật tăng gần gấp đôi chỉ sau một năm
Ngày 18/4/2025, các số liệu thống kê chính thức cho thấy giá gạo tại Nhật Bản đã tăng tới 92,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Mức tăng này phản ánh tình trạng khan hiếm nguồn cung do mất mùa, khiến giá nông sản nói chung tăng gần 25% trong vòng 12 tháng qua.
Bên cạnh đó, lạm phát tại Nhật Bản đang vượt xa các dự báo ban đầu, làm gia tăng lo ngại về sự ổn định kinh tế. Nhiều chuyên gia đánh giá đà phục hồi của nền kinh tế Nhật vẫn còn yếu và dễ tổn thương, đặc biệt trong bối cảnh căng thẳng thương mại giữa Mỹ và các đối tác đang leo thang và có nguy cơ tác động tiêu cực trong thời gian tới.
Trung Quốc bác bỏ cáo buộc cung cấp vũ khí sát thương liên quan đến xung đột Ukraina
Ngày 18/4/2025, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc, ông Lâm Kiếm, khẳng định Bắc Kinh chưa từng chuyển giao vũ khí sát thương cho bất kỳ bên nào liên quan đến cuộc chiến tại Ukraina. Ông nhấn mạnh Trung Quốc luôn kiểm soát chặt chẽ các mặt hàng lưỡng dụng và tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc không can thiệp.
Phản ứng trước phát biểu của Tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky, người vừa cáo buộc Bắc Kinh hỗ trợ Nga bằng cách cung cấp vũ khí và tham gia sản xuất khí tài quân sự tại Nga, phía Trung Quốc cho rằng những cáo buộc này là “vô căn cứ” và mang tính “thao túng chính trị”. Bắc Kinh kêu gọi các bên liên quan ngừng đưa ra những thông tin sai lệch, làm phức tạp thêm tình hình quốc tế.
Trong khi đó, Phó Tổng thống Mỹ JD Vance đã tới Roma ngày 18/4 và dự kiến gặp bà Meloni trước khi tham dự lễ Phục Sinh.
Cùng ngày, Tổng thống Trump cũng phát tín hiệu có thể giảm thuế với Trung Quốc để duy trì thương mại. Hiện hàng hóa Trung Quốc bị Mỹ đánh thuế 145%, trong khi Bắc Kinh áp thuế 125% với hàng Mỹ.
Ông cho biết Bắc Kinh đã liên hệ để nối lại đàm phán và ông tin tưởng hai bên sẽ đạt được “một thỏa thuận tốt”.
Ukraina và Mỹ tiến gần thỏa thuận hợp tác khoáng sản
Ngày 17/4/2025, Chính phủ Ukraina và Hoa Kỳ đã ký kết một bản ghi nhớ về hợp tác trong lĩnh vực khoáng sản. Theo Phó Thủ tướng thứ nhất Ukraina, bà Ioulia Svyrydenko, văn kiện này là bước khởi đầu cho một thỏa thuận kinh tế song phương và hướng tới việc thành lập Quỹ Đầu tư Tái thiết Ukraina.
Dù nội dung chi tiết chưa được công bố, Kiev kỳ vọng đây sẽ là công cụ hiệu quả để thu hút vốn đầu tư và đẩy nhanh quá trình phục hồi đất nước sau chiến tranh. Phía Mỹ cũng coi đây là chiến lược nhằm giảm ảnh hưởng của Nga tại Ukraina trong giai đoạn hậu xung đột.
Trước đó, một kế hoạch tương tự từng bị đình trệ sau cuộc trao đổi căng thẳng giữa Tổng thống Donald Trump và Tổng thống Volodymyr Zelensky vào cuối tháng 2/2025. Ukraina hiện vẫn yêu cầu Hoa Kỳ đưa ra các bảo đảm an ninh cụ thể như một phần trong thỏa thuận dài hạn.
Dự kiến ngày 21/4, Thủ tướng Ukraina Denys Shmygal sẽ đến Washington để tiếp tục đàm phán với Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent, với mục tiêu hoàn tất thỏa thuận trước ngày 26/4/2025.
Trump tin tưởng Mỹ – Liên Âu sẽ đạt thỏa thuận thương mại công bằng
Ngày 17/4/2025, Thủ tướng Ý Giorgia Meloni đã gặp Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Nhà Trắng. Là lãnh đạo châu Âu đầu tiên đến Washington sau khi Mỹ khởi động làn sóng thuế quan mới, bà Meloni đóng vai trò cầu nối giữa EU và Mỹ.
Sau cuộc gặp, ông Trump tuyên bố tin tưởng “100%” rằng hai bên sẽ đạt được một thỏa thuận thương mại công bằng trong vòng 90 ngày tạm hoãn áp thuế. Dù không nêu chi tiết, ông tỏ ra hài lòng về cuộc trao đổi.
Thủ tướng Meloni nhấn mạnh lợi ích chung giữa Mỹ và EU, kêu gọi “làm cho phương Tây vĩ đại trở lại” và khẳng định đây là vấn đề liên quan toàn châu Âu chứ không chỉ riêng Ý.
Mỹ tăng phí cảng đối với tàu Trung Quốc để bảo vệ ngành đóng tàu trong nước
Theo thông báo từ Nhà Trắng ngày 17/4/2025, bắt đầu trong vòng 180 ngày tới, mọi tàu thuyền có nguồn gốc từ Trung Quốc khi cập cảng tại Hoa Kỳ sẽ phải chịu mức phí cao hơn. Quy định này giới hạn ở mức tối đa 5 lần/năm cho mỗi tàu.
Bên cạnh đó, chính quyền Mỹ cũng dự kiến áp dụng mức lệ phí bổ sung đối với tất cả tàu không được sản xuất tại Mỹ nhưng được sử dụng để nhập khẩu ô tô vào thị trường Hoa Kỳ. Biện pháp này đặc biệt nhắm đến các tàu chuyên dụng tham gia vào hoạt động vận chuyển khí hóa lỏng.
Washington cho biết các động thái trên nhằm bảo vệ ngành công nghiệp đóng tàu trong nước, vốn đang gặp nhiều khó khăn trước sự cạnh tranh từ châu Á. Hiện nay, ba quốc gia gồm Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản đang chiếm lĩnh thị trường toàn cầu, khiến thị phần của các hãng đóng tàu Mỹ giảm xuống còn 1%.
Tổng thống Trump cho phép khôi phục hoạt động đánh bắt tại khu bảo tồn Thái Bình Dương
Ngày 17/4/2025, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký quyết định cho phép nối lại các hoạt động đánh bắt thủy sản thương mại tại khu bảo tồn biển quốc gia Pacific Remote Islands. Đây là vùng bảo tồn rộng khoảng 1,2 triệu km², từng được hai cựu tổng thống George W. Bush và Barack Obama bảo vệ nghiêm ngặt bằng sắc lệnh cấm khai thác.
Với diện tích gấp đôi bang Texas, khu vực này từng được xem là một trong những vùng biển được bảo tồn nghiêm ngặt nhất thế giới. Tuy nhiên, Tổng thống Trump cho biết việc mở cửa trở lại là nhằm hỗ trợ các “ngư dân chân chính của nước Mỹ”, đồng thời thúc đẩy ngành khai thác thủy sản trong nước. Quyết định này đã gây ra nhiều ý kiến trái chiều trong dư luận và giới bảo vệ môi trường.
Theo: RFI