Không phải mốn đồ nào chúng ta dùng có gắn nhãn “thân thiện với môi trường”, hay “tốt cho sức khoẻ”,v.v. cũng thật sự là lành mạnh. Nhiều công ty sử dụng chiêu trò “tẩy xanh” để đánh lừa người tiêu dùng về tính bền vững. Do đó hãy là người tiêu dùng thông minh.
- Băng nhóm nổ súng cướp ma túy giữa ban ngày tại TP.HCM
- Sạt lở nghiêm trọng tại Tiền Giang: 2 căn nhà đổ sụp, 3 người may mắn thoát nạn
- Vingroup khánh thành nhà máy sản xuất ôtô điện VinFast Hà Tĩnh
Tiêu dùng xanh và sự đánh tráo khái niệm
Kể từ sau Hiệp định Paris năm 2015, làn sóng tiêu dùng xanh đã lan rộng trên toàn cầu. Người tiêu dùng ngày càng ưu tiên những sản phẩm được quảng cáo là thân thiện với môi trường, giảm phát thải khí nhà kính và hướng đến phát triển bền vững. Tuy nhiên, chính sự phổ biến này lại bị nhiều công ty khai thác như một công cụ tiếp thị, thông qua chiến thuật gọi là “tẩy xanh” (greenwashing).
Tẩy xanh là gì?
Tẩy xanh là hành vi đánh bóng hình ảnh môi trường của doanh nghiệp mà không có hành động thực tế tương xứng. Một số công ty tuyên bố đang chuyển đổi sang mô hình phát thải bằng 0 nhưng không có kế hoạch cụ thể hay minh bạch để thực hiện.
Các chiêu trò thường thấy bao gồm:
- Gắn nhãn “xanh”, “thân thiện với môi trường” mà không có tiêu chuẩn cụ thể.
- Quảng bá một thay đổi nhỏ như thể là cải cách lớn (ví dụ: bao bì có thể tái chế, trong khi sản phẩm chính lại gây ô nhiễm).
- Tuyên bố sử dụng nguyên liệu tái chế nhưng lờ đi quá trình sản xuất gây phát thải cao.
- Sử dụng những cụm từ dễ gây hiểu nhầm như “tự nhiên”, “bền vững”, “xanh” mà không có định nghĩa rõ ràng.
Tác động nghiêm trọng từ những thông tin mập mờ
Theo báo cáo của Liên Hợp Quốc, 60% tuyên bố bền vững từ các thương hiệu thời trang lớn tại châu Âu là không có cơ sở hoặc gây hiểu lầm. Việc này không chỉ gây mất lòng tin ở người tiêu dùng, mà còn tạo rào cản lớn trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu. Ngành thời trang – vốn là một trong những ngành gây ô nhiễm nặng – đang bị giám sát chặt chẽ hơn bao giờ hết.
Nhận diện tẩy xanh và tiêu dùng tỉnh táo
Tiêu dùng xanh không đơn giản là tin vào những gì thương hiệu quảng bá. Theo các chuyên gia tại Đại học RMIT, tẩy xanh có thể xảy ra ở mọi giai đoạn: từ khâu sản xuất, đóng gói, vận chuyển đến cả chiến dịch quảng bá sản phẩm.
Một ví dụ điển hình là các sản phẩm làm từ chai nhựa PET tái chế: khi nhựa được biến thành sợi vải, nó không còn tái chế được nữa, cuối cùng lại bị chôn lấp hoặc đốt bỏ – trái ngược hoàn toàn với mục tiêu tái sử dụng bền vững.
Làm sao để trở thành người tiêu dùng xanh thật sự?
Dưới đây là một số bước giúp bạn tiêu dùng có trách nhiệm và tránh bị “tẩy xanh” đánh lừa:
- Tìm hiểu kỹ về thương hiệu: Xem họ có tham gia các sáng kiến quốc tế như Race to Zero, Fashion Industry Charter for Climate Action hay không.
- Đọc kỹ nhãn mác và thông tin sản phẩm: Ưu tiên các nhãn có chứng nhận đáng tin cậy.
- Cân nhắc vòng đời sản phẩm: Từ khai thác nguyên liệu, quy trình sản xuất đến cách xử lý sau khi sản phẩm không còn sử dụng.
- Hạn chế tiêu dùng quá mức: Tính bền vững không chỉ là mua sản phẩm “xanh” mà còn là mua vừa đủ và sử dụng lâu dài.
Tẩy xanh là “cái bẫy” đang khiến làn sóng tiêu dùng xanh bị lệch hướng. Là người tiêu dùng hiện đại, chúng ta cần tỉnh táo, chủ động tìm hiểu và lựa chọn những thương hiệu thực sự cam kết và hành động vì môi trường. Tiêu dùng xanh không phải là trào lưu, đó là trách nhiệm của tất cả chúng ta.
Theo: Pháp luật