Một dự án đường sắt tốn kém trị giá 3,2 tỷ USD tại Kenya của nhà thầu Trung Quốc nằm trong sáng kiến “Vành đai và Con đường” đang đối diện với một vụ kiện pháp lý.
- Cập nhật sáng 28/6: Trung Quốc lại nạo vét, bồi đắp ở đảo Phú Lâm, quần đảo Hoàng Sa
- Điểm tin kinh tế: “Quỳ gối” trước Bắc Kinh, HSBC đối mặt với thử thách nhất trong 155 năm lịch sử
- Tập đoàn Đường sắt Trung Quốc ngập trong nợ nần tới 770 tỷ USD
Theo SCMP, vào năm 2014, Tập đoàn đường sắt Trung Quốc (CRBC) đã có hợp đồng trị giá 3,2 tỷ USD để xây dựng tuyến đường sắt chạy từ cảng Mombasa thủ đô Nairobi của Kenya được gọi tên là Standard Gauge Railway (SGR). Công ty mẹ của CRBC – là Công ty Xây dựng Truyền thông Trung Quốc – sau đó đã tham gia xây dựng đoạn đường mở rộng từ Nairobi đến Naivasha – một thị trấn ở Thung lũng Central Rift – với hợp đồng trị giá 1,5 tỉ USD.
Hiện nay, dự án đường sắt SGR đã phải đối mặt với một vụ kiện pháp lý. Ngày 19/6, một phiên tòa phúc thẩm tại Kenya đã tuyên bố hợp đồng đường sắt giữa Kenya và Tập đoàn Cầu đường Trung Quốc ( CRBC) là bất hợp pháp.
Tòa án phúc thẩm phán quyết rằng Đường sắt Kenya thuộc sở hữu nhà nước đã không tuân thủ và đã vi phạm luật pháp quốc gia liên quan đến hoạt động đấu thầu và mua sắm của dự án đường sắt SGR này.
Nhà hoạt động người Kenya, Okiya Omtatah và Hiệp hội Luật pháp Kenya ( một hiệp hội của những người ủng hộ thực hành), đã đưa vụ kiện dự án SGR từ năm 2014 nhằm ngăn chặn việc thiếu minh bạch trong khi xây dựng tuyến đường sắt này. Họ cho rằng tuyến đường sắt này là một dự án công cộng nên phải quy trình mua sắm cần cạnh tranh, công bằng và công khai minh bạch.
Thực tế là hợp đồng đã có nguồn gốc duy nhất mà không được đưa ra đấu thầu, mặc dù gánh nặng trả nợ cho người nộp thuế Kenya.
Nhà hoạt động người Kenya Okiya Omtatah và Hiệp hội Luật pháp Kenya đã đệ đơn kiện vào năm 2014. Họ lập luận rằng đường sắt là một dự án công cộng cần phải tuân theo quy trình mua sắm công bằng, cạnh tranh và minh bạch mà thực tế là hợp đồng đã có nguồn gốc duy nhất mà không được đưa ra đấu thầu, mặc dù gánh nặng trả nợ cho người nộp thuế Kenya.
Tòa án Tối cao đã bác bỏ vụ kiện và ra lệnh rằng các tài liệu được các nguyên đơn sử dụng để hỗ trợ cho vụ kiện của họ – bao gồm cả hợp đồng và các tài liệu đàm phán khác, mà chính phủ cho biết đã được phân loại – đã bị lấy ra một cách bất hợp pháp nên không được đưa vào hồ sơ tòa án. Các nguyên đơn đã kháng cáo trước quyết định này.
Nhưng phán quyết của tòa phúc thẩm hôm 19/06 có lợi cho các nguyên đơn được đưa ra sau khi một phần lớn của dự án đã được hoàn thành và đang hoạt động. Hiện chưa rõ chính phủ Kenya và Tập đoàn đường sắt Trung Quốc (CRBC) có thể giải thích thế nào.
Ông Nelson Havi, chủ tịch của một công ty luật có tiếng tăm đã đề nghị Tòa án phúc thẩm phán quyết có thể cung cấp một lý do để chính phủ Kenya bác bỏ trách nhiệm pháp lý đối với dự án nếu muốn. Ông còn đăng riêng thêm trên Twitter rằng “Đây có thể là một quá trình chuẩn bị để Chính phủ Kenya bị buộc tội có những hành động bất hợp pháp tại một Toà quốc tế nếu Tập đoàn đường sắt Trung Quốc kiện vi phạm hợp đồng”.
Dưới áp lực phải trả các khoản nợ của mình trong bối cảnh đại dịch coronavirus đã tàn phá nền kinh tế, chính phủ Kenya đã buộc các nhà nhập khẩu sử dụng tàu. Nhưng các tài xế xe tải và nhập khẩu đã chống lại, nói rằng sử dụng đường sắt sẽ tốn kém hơn so với xe tải.
