Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh: Doanh nghiệp gian dối trong công bố chất lượng sản phẩm sẽ bị xử lý nghiêm, có thể thu hồi giấy phép, tước quyền tự công bố, thậm chí bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu gây hậu quả nghiêm trọng.
- Phá đường dây sản xuất hơn 100 tấn thực phẩm chức năng, thiết bị y tế giả tại Hà Nội
- 12 cách dạy con phân biệt đúng sai bằng tình yêu thương
- Công an Lai Châu triệt phá đường dây ma túy, thu giữ 8 bánh heroin
Chuyển trọng tâm sang hậu kiểm
Giải trình trước Quốc hội sáng 17/5 về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết: Luật lần này xác lập định hướng chuyển mạnh sang hậu kiểm, áp dụng với 90–95% hàng hóa. Doanh nghiệp được quyền tự công bố hợp quy, phù hợp với mức độ rủi ro của sản phẩm.
Theo đó, các sản phẩm rủi ro thấp, nếu doanh nghiệp có uy tín và ít vi phạm, sẽ chỉ chịu hậu kiểm với tần suất thấp. Tuy nhiên, Bộ trưởng khẳng định hậu kiểm không phải là buông lỏng mà đi kèm trách nhiệm lớn hơn với doanh nghiệp.
Trường hợp phát hiện gian lận, doanh nghiệp có thể bị thu hồi giấy phép, công khai sai phạm trên nền tảng số, tước quyền tự công bố, và nếu hậu quả nặng nề, sẽ bị xử lý hình sự.
Dự luật cũng bổ sung quy định cho phép người tiêu dùng khởi kiện tập thể đối với sản phẩm kém chất lượng. Cơ quan giải quyết tranh chấp sẽ phải chuyển thông tin vi phạm cho cơ quan quản lý để kịp thời kiểm tra và cảnh báo rủi ro.
Siết quảng cáo “giảm cân cấp tốc”, “chữa khỏi bệnh”
Đại biểu Trần Khánh Thu (Thái Bình) cảnh báo tình trạng thực phẩm chức năng giả đang len lỏi thị trường và gây nguy hiểm. Bà đề nghị siết chặt nhóm sản phẩm ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe như thực phẩm bảo vệ sức khỏe, sản phẩm dinh dưỡng y học, sữa và vitamin cho trẻ nhỏ.
Các sản phẩm này cần phải đăng ký bắt buộc, hồ sơ công bố phải có nghiên cứu và được cơ quan chuyên môn thẩm định trước khi lưu hành.
Ngoài ra, đại biểu Thu kiến nghị cấm triệt để các hình thức quảng cáo phóng đại, dễ gây hiểu lầm như “chữa khỏi bệnh”, “giảm cân cấp tốc”. Với sản phẩm vi phạm, cần đình chỉ lưu hành, dừng sản xuất và xử lý hình sự nếu gây hậu quả nghiêm trọng. Doanh nghiệp cũng phải chịu trách nhiệm bồi thường cho người tiêu dùng.
Bà chỉ ra kẽ hở hiện tại: nhiều doanh nghiệp được phép tự công bố sản phẩm mà không cần qua kiểm định, trong khi hồ sơ dễ bị khai không trung thực. Vì vậy, cần sửa luật theo hướng siết quản lý, tăng hiệu quả hậu kiểm và bảo vệ người tiêu dùng tốt hơn.
Hậu kiểm phải chủ động, có hệ thống cảnh báo
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện Trần Thị Nhị Hà cho rằng, dự luật vẫn chưa đáp ứng yêu cầu về một cơ chế hậu kiểm hiệu quả và chủ động. Bà dẫn lại Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị, trong đó nêu rõ yêu cầu “chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm gắn với tăng cường giám sát”.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy hậu kiểm hiện nay còn hình thức, thiếu hệ thống cảnh báo và công cụ phân tích rủi ro. Lực lượng hậu kiểm còn mỏng, thiết bị kỹ thuật hạn chế, trong khi số lượng sản phẩm tự công bố ngày càng tăng.
Bà Hà cho rằng, quy định hiện tại – chỉ kiểm tra khi có phản ánh hoặc dấu hiệu vi phạm – là chưa đủ. Bà đề xuất bổ sung cơ chế hậu kiểm theo hướng rủi ro, tập trung vào nhóm sản phẩm nguy cơ cao hoặc doanh nghiệp có lịch sử vi phạm.
Ngoài ra, cần xây dựng hành lang pháp lý để các tổ chức xã hội, nhất là hội bảo vệ người tiêu dùng, tham gia giám sát và đề xuất xử lý.
“Phải chuyển từ cơ chế phản ứng sang chủ động kiểm tra, dựa trên dữ liệu và phản ánh từ nhiều nguồn, không chỉ chờ đến khi xảy ra vi phạm”, bà nhấn mạnh.
Quốc hội sẽ biểu quyết ngày 16/6
Dự án luật sửa đổi, bổ sung Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa sẽ được Quốc hội biểu quyết vào ngày 16/6 tới. Nếu được thông qua, luật này sẽ tạo khung pháp lý chặt chẽ hơn trong bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và nâng cao kỷ cương thị trường hàng hóa.
Nguồn: VnExpress