3 trận động đất kích thích liên tiếp xảy ra ở Kon Tum và Quảng Nam chỉ trong hai ngày cuối tháng 5. Nguyên nhân được xác định là do tích nước hồ thủy điện, không gây rủi ro thiên tai nhưng đòi hỏi hệ thống quan trắc chặt chẽ để đảm bảo an toàn lâu dài.
- Cát Bà – Thiên đường biển đảo tuyệt vời cho mùa hè
- Đàn ông hãy quan tâm, yêu thương vợ mình nhiều hơn nhé!
- TP Hồ Chí Minh có thêm 3 điểm hỗ trợ phụ nữ, trẻ em bị bạo lực, xâm hại
Động đất do con người kích hoạt: Không mới nhưng cần cảnh giác
Theo Viện Các Khoa học Trái đất (Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam), động đất kích thích là hiện tượng địa chấn xảy ra không phải do chuyển động kiến tạo tự nhiên, mà do hoạt động của con người, phổ biến nhất là tích nước hồ thủy điện. Lượng nước lớn gây áp lực lên lớp đá nền, làm thay đổi ứng suất và kích hoạt các đứt gãy địa chất “ngủ yên”.
Ngoài tích nước, các hoạt động như khai thác khoáng sản, bơm chất lỏng vào lòng đất, hay thử nghiệm hạt nhân ngầm cũng có thể gây ra động đất kích thích.
Kon Tum, Quảng Nam: Những “điểm nóng” động đất kích thích tại Việt Nam
Từ năm 2021 đến nay, khu vực huyện Kon Plông (Kon Tum) và Nam Trà My (Quảng Nam) liên tục ghi nhận hàng trăm trận động đất nhỏ và trung bình. Trong đó, trận mạnh nhất xảy ra trưa ngày 28/7/2024 tại Kon Plông, với độ lớn 5.0 độ, cảm nhận rõ tại nhiều tỉnh lân cận như Đà Nẵng, TP.HCM.
Tại Quảng Nam, thủy điện Sông Tranh 2 được xác định là nguyên nhân chính gây ra động đất kích thích. Trong khi đó, ở Kon Tum, hồ chứa Thượng Kon Tum gây ảnh hưởng tương tự. Dù hầu hết các trận động đất có độ lớn dưới 5.5 độ, việc xảy ra liên tục gây rung chấn nhẹ, ảnh hưởng nhất định đến đời sống người dân.
Rủi ro ở mức thấp nhưng không thể chủ quan
Theo các chuyên gia, động đất kích thích ít khi gây ra thiệt hại nghiêm trọng như động đất kiến tạo. Tuy nhiên, do có thể kéo dài từ vài tháng đến vài năm, việc theo dõi sát sao là vô cùng quan trọng.
Tiến sĩ Nguyễn Xuân Anh, Phó Viện trưởng Viện Khoa học Trái đất, nhận định: “Tình trạng động đất ở Bắc Trà My và Kon Plông sẽ tiếp tục diễn ra trong thời gian tới nhưng khó vượt quá 5.5 độ – ngưỡng đã được dự báo từ trước khi xây đập. Tuy nhiên, cần tăng cường quan trắc và đánh giá kỹ lưỡng.”
Giải pháp chủ động: Thêm trạm quan trắc, xây dựng kịch bản ứng phó
Để giảm thiểu ảnh hưởng, các chuyên gia đề xuất:
- Thiết lập thêm 5 trạm địa chấn tại Bắc Trà My để ghi nhận chính xác tâm chấn.
- Tăng cường nghiên cứu chuyên sâu về mối liên hệ giữa tích nước hồ chứa và động đất.
- Xây dựng kịch bản ứng phó cộng đồng, đảm bảo an toàn cho dân cư gần các hồ thủy điện.
- Cập nhật bản đồ rủi ro động đất và tích hợp vào quy hoạch xây dựng, phát triển kinh tế – xã hội.
Chủ động thích ứng với nguy cơ tiềm ẩn
Dù Việt Nam không nằm trong vùng có nguy cơ cao về động đất, nhưng các trận động đất kích thích ở Kon Tum và Quảng Nam là hồi chuông cảnh báo về những tác động tiềm ẩn từ hoạt động nhân sinh. Việc nâng cao nhận thức cộng đồng, tuân thủ quy chuẩn xây dựng và đầu tư vào hệ thống quan trắc sẽ là chìa khóa giúp địa phương ứng phó hiệu quả, bảo đảm an toàn và phát triển bền vững
Theo TTXVN