Vượt lên từ gian khó, Việt Nam đã đi những bước vững chắc để làm chủ công nghệ vaccine, tiến tới mục tiêu không chỉ đủ dùng trong nước mà còn xuất khẩu ra thế giới.
- Tình yêu thời chiến: Chuyện tình son sắt vượt bom đạn
- Hà Nội: Hàng dài ô tô rời Thủ đô lúc nửa đêm, Vành đai 3 và cửa ngõ phía Nam ùn tắc kéo dài
- Bắt 4 người liên quan đến hành vi ‘chạy án’ trong vụ sản xuất sữa bột giả
Tự chủ từ những viên gạch đầu tiên
Năm 1962, giữa thời chiến khốc liệt, Việt Nam đã sản xuất thành công vaccine bại liệt Sabin – bước đi đầu tiên trong hành trình tự chủ vaccine. Sự kiện này đánh dấu kỷ nguyên mới trong ngành y học dự phòng Việt Nam, khi vaccine trở thành “vũ khí sống” cứu hàng ngàn trẻ em khỏi bại liệt và nhiều dịch bệnh khác.
Từ thành tựu đầu tiên ấy, Việt Nam từng bước làm chủ thêm hàng loạt loại vaccine như viêm gan B, viêm gan A, viêm não Nhật Bản, bạch hầu, ho gà, uốn ván, sởi, tả, Rota… Năm 2000, bệnh bại liệt được thanh toán. Năm 2005, Việt Nam loại trừ uốn ván sơ sinh, tỷ lệ tiêm chủng luôn duy trì trên 90%.
Hiện Việt Nam tự sản xuất được 10/12 loại vaccine trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng. Đây là thành quả của quá trình đầu tư bền bỉ và tầm nhìn dài hạn của ngành y tế.
Tham gia cuộc đua vaccine COVID-19
Khi đại dịch COVID-19 bùng phát cuối năm 2019, Việt Nam không đứng ngoài cuộc đua toàn cầu sản xuất vaccine. Các đơn vị trong nước đã gấp rút bắt tay vào nghiên cứu:
Vabiotech đi đầu với công nghệ vector virus tái tổ hợp trên nền virus Baculo – loại virus không gây bệnh cho người, có tiềm năng mở rộng sang các loại vaccine khác.
Nanogen phát triển vaccine Nanocovax.
Ivac phát triển vaccine Covivax với công nghệ khảm virus Newcastle.
VinBioCare (Vingroup) hợp tác nghiên cứu vaccine mRNA ARCT-154.
Cuộc chạy đua này không chỉ là phản ứng tình huống mà còn là bàn đạp cho năng lực nghiên cứu sản xuất vaccine của Việt Nam bước lên tầm cao mới.
Từ giấc mơ đến xuất khẩu thực tế
Việt Nam đã chính thức bước vào nhóm 25 quốc gia sản xuất được vaccine trên thế giới. Năm 2015, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) công nhận hệ thống quản lý quốc gia về vaccine (NRA) của Việt Nam đạt chuẩn – điều kiện tiên quyết để xuất khẩu vaccine.
Từ đó đến nay, Việt Nam đã xuất khẩu thành công hàng triệu liều vaccine ra thế giới:
- Vaccine viêm não Nhật Bản xuất sang Ấn Độ, Hàn Quốc, Myanmar, Đông Timor…
- Vaccine viêm gan A, tả uống đến Philippines, Bangladesh, Lebanon…
Năm 2023, một triệu liều vaccine sởi MVVac được xuất khẩu sang Ấn Độ.
Việc sản xuất thành công vaccine phối hợp sởi – rubella (MR) và vaccine cúm mùa 3 trong 1 cũng thể hiện năng lực công nghệ của Việt Nam ngày càng tiệm cận chuẩn quốc tế.
Hướng đến trung tâm vaccine khu vực
Dù đạt nhiều thành tựu, ngành vaccine Việt Nam vẫn còn hạn chế: chủ yếu là vaccine đơn giá, thiếu các loại phối hợp, nghiên cứu đầu tư còn chưa tương xứng. Trước yêu cầu mới về an ninh y tế, Chính phủ đã phê duyệt Chương trình bảo đảm nguồn cung vaccine đến năm 2030, với mục tiêu:
Làm chủ 15 loại vaccine.
Sản xuất tối thiểu 5 loại vaccine đạt chuẩn quốc tế.
Xây dựng hệ thống sản xuất đạt chuẩn WHO-GMP.
Đẩy mạnh chuyển giao công nghệ hiện đại như mRNA.
Đặc biệt, ngành y tế chú trọng phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và tăng đầu tư nghiên cứu, hướng tới việc chủ động phòng dịch trong nước và vươn ra thị trường quốc tế.
Tự chủ vaccine – Bài học chiến lược sau đại dịch
Covid-19 là hồi chuông cảnh tỉnh về tầm quan trọng của năng lực nội tại. Không thể phụ thuộc vào nguồn cung bên ngoài, tự sản xuất vaccine là một phần không thể thiếu trong chiến lược an ninh y tế quốc gia.
Từ những viên gạch đầu tiên đến hôm nay, Việt Nam không chỉ tiến tới tự chủ vaccine mà còn nuôi giấc mơ trở thành trung tâm sản xuất và xuất khẩu vaccine của khu vực châu Á.
Nguồn Báo Dân Trí