Sự việc đường dây sản xuất sữa giả bị phanh phui đã làm dấy lên lo ngại về lỗ hổng trong quản lý thực phẩm. Qua rà soát, cơ quan chức năng phát hiện 71 hồ sơ tự công bố sản phẩm thuộc về hai công ty đang bị điều tra. Những bất cập trong quy trình hậu kiểm và cấp phép đang được đặt dưới ánh sáng giám sát chặt chẽ hơn bao giờ hết.
- Trú ẩn trong vàng: Cái giá thật sự của làn sóng gom vàng toàn cầu
- Cao tốc do nhà nước đầu tư sẽ thu phí, mức thấp nhất từ 900 đồng mỗi km
- Mỹ không suy thoái? Nhà Trắng lạc quan, giới tài chính lo ngại
71 hồ sơ tự công bố: Không sản phẩm nào dành cho đối tượng nhạy cảm
Trao đổi với báo chí, ông Nguyễn Quang Trung – Phó Chi cục trưởng Chi cục An toàn Vệ sinh Thực phẩm Hà Nội – xác nhận, từ năm 2021 đến 2023, đơn vị đã tiếp nhận 71 hồ sơ tự công bố sản phẩm từ hai công ty Rance Pharma (67 hồ sơ) và Hacofood (4 hồ sơ). Đáng chú ý, tất cả đều là sản phẩm dinh dưỡng thông thường, không có sản phẩm dành riêng cho người tiểu đường, suy thận, phụ nữ mang thai hoặc trẻ sinh non – các nhóm đối tượng dễ bị ảnh hưởng nhất bởi chất lượng thực phẩm.
Việc tiếp nhận hồ sơ, theo ông Trung, được thực hiện theo đúng Nghị định 15/2018/NĐ-CP, với quy trình nộp hồ sơ qua cổng dịch vụ công, thẩm định theo tiêu chuẩn ISO, và cấp giấy tiếp nhận trong vòng 7 ngày làm việc nếu hồ sơ hợp lệ.
Kiểm nghiệm an toàn nhưng thiếu chỉ tiêu chất lượng
Một trong những điểm được dư luận đặt câu hỏi là vì sao các sản phẩm lại vượt qua được vòng thẩm định ban đầu. Lý giải điều này, ông Trung cho biết: Nghị định 15 không yêu cầu doanh nghiệp nộp kết quả kiểm nghiệm chỉ tiêu chất lượng, mà chỉ bắt buộc các chỉ tiêu an toàn thực phẩm theo nguyên tắc quản lý rủi ro. Đây chính là lỗ hổng lớn khiến doanh nghiệp chỉ nộp các chỉ số “bề nổi”, trong khi phần “chất” lại không được kiểm soát chặt.
Chi cục không có quyền yêu cầu thêm chỉ tiêu ngoài quy định, nếu làm vậy sẽ vi phạm thủ tục hành chính. Điều này khiến cơ quan quản lý nhiều khi “bó tay” dù nghi ngờ sản phẩm có dấu hiệu bất thường.
Vì sao lọt qua hậu kiểm?
Trước câu hỏi vì sao vụ việc không bị phát hiện sớm trong khâu hậu kiểm, đại diện Chi cục cho biết công tác kiểm tra được thực hiện thường xuyên, gồm cả kiểm tra định kỳ, đột xuất và các chiến dịch cao điểm.
Riêng năm 2024, đã có 200 cơ sở sản xuất sữa và thực phẩm bổ sung bị kiểm tra, xử phạt 28 cơ sở với tổng số tiền hơn 1,7 tỷ đồng.
Cụ thể, 5 mẫu ngẫu nhiên thuộc hai công ty Rance Pharma và Hacofood đã được lấy kiểm nghiệm trong năm 2023 – tất cả đều đạt chỉ tiêu an toàn, theo nguyên tắc quản lý theo rủi ro được áp dụng quốc tế. Tuy nhiên, việc không kiểm tra thêm về chất lượng dinh dưỡng thực tế lại là khoảng trống khiến sản phẩm kém chất lượng vẫn lọt lưới.
Tăng cường kiểm tra và kiến nghị sửa đổi Nghị định 15
Sau khi đường dây sữa giả bị phát hiện, Chi cục An toàn Vệ sinh Thực phẩm Hà Nội đã lên kế hoạch tăng cường hậu kiểm và mở rộng chỉ tiêu kiểm nghiệm, bao gồm cả chất lượng chủ yếu và các thành phần dinh dưỡng – điều không bắt buộc trước đây.
Hiện tại, với 71 hồ sơ tự công bố của hai doanh nghiệp liên quan, cơ quan chức năng đang phối hợp với cơ quan điều tra để xử lý theo kết luận cuối cùng.
Không dừng lại ở đó, Chi cục cũng đã gửi kiến nghị sửa đổi Nghị định 15, đề xuất siết chặt hơn các điều kiện kiểm nghiệm chất lượng thay vì chỉ tập trung vào an toàn.
Cấp ISO không đồng nghĩa với đủ điều kiện sản xuất
Một điểm nóng khác được ông Trung nêu ra là tình trạng nhiều doanh nghiệp chỉ xin chứng nhận ISO từ đơn vị tư nhân mà không làm thủ tục chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm. Việc này khiến các cơ sở thoát khỏi danh sách kiểm tra định kỳ của cơ quan chức năng, chỉ bị phát hiện khi kiểm tra đột xuất.
“Như vụ việc một số cơ sở sản xuất bim bim vừa qua, họ không có trong danh sách quản lý nhưng lại xuất trình được chứng nhận ISO, khiến chúng tôi không thể xử lý theo quy định”, ông Trung dẫn chứng.
Vụ việc sữa giả một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh báo về lỗ hổng trong cơ chế quản lý thực phẩm, đặc biệt là với cơ chế tự công bố sản phẩm. Việc chỉ kiểm tra an toàn mà không kiểm soát chất lượng đã tạo điều kiện cho các sản phẩm kém chất lượng tung ra thị trường.
Để ngăn chặn những vụ việc tương tự, cần sớm sửa đổi Nghị định 15 theo hướng thực chất, đồng thời tăng quyền cho cơ quan hậu kiểm, đảm bảo sản phẩm không chỉ “an toàn trên giấy” mà còn đạt chuẩn trong thực tế.
Nguồn: Báo Dân Trí