Ngày 10/6, tờ Nhân Dân Nhật Báo bất ngờ đăng tải cuộc phỏng vấn độc quyền với ông Nhậm Chính Phi – nhà sáng lập Huawei – trên trang nhất. Trong bối cảnh Trung Quốc đối đầu với Mỹ về công nghệ, động thái này không chỉ gây chú ý mà còn được giới quan sát xem là tín hiệu chính trị cấp cao, báo hiệu khả năng “thay trời đổi đất” trong nội bộ Đảng Cộng sản Trung Quốc vào cuối tháng 6.

Huawei được đưa lên làm hình mẫu giữa căng thẳng Trung – Mỹ

Bài phỏng vấn mang tiêu đề “Đất nước càng mở cửa, sẽ thúc đẩy chúng ta càng tiến bộ”. Huawei – vốn có nền tảng quân đội và an ninh, đội lốt doanh nghiệp tư nhân nhưng thực chất là doanh nghiệp nhà nước trọng yếu – nay được truyền thông nhà nước ca ngợi là “hình mẫu”.

Các nhà quan sát nhận định, đây là dấu hiệu rõ ràng cho thấy mô hình “huy động toàn quốc” đang được củng cố mạnh mẽ trở lại. Dù trên danh nghĩa khuyến khích doanh nghiệp tư nhân, nhưng bản chất vẫn là nhà nước kiểm soát công nghệ lõi. Học giả chính sách công nghệ Trần Chí Giai (bí danh) nhận định: thành công của Huawei khó có thể nhân rộng, vì được xây dựng dựa trên nguồn hỗ trợ chính sách khổng lồ.

Ông ví Huawei giống như Vinh Nghị Nhân thời cải cách mở cửa – một hình mẫu “có tính trình diễn” hơn là điển hình thực tế. Bài phỏng vấn còn cho thấy ý đồ khẳng định “niềm tin thể chế”, khi Nhậm trích lời cây bút thiên tả Thomas Friedman của New York Times để ca ngợi đường sắt cao tốc Trung Quốc, nhằm khẳng định sức mạnh trong lĩnh vực hạ tầng, điện lực và viễn thông.

Bên cạnh việc xây dựng niềm tin nội bộ, bài viết còn được cho là một động thái truyền thông đối ngoại. Nhà bình luận Giang Phong nhận định, sau hàng loạt đòn công kích từ chính quyền Trump đối với Trung Quốc, Bắc Kinh đã chuyển sang phản ứng mềm mỏng, không đấu khẩu, không phản kích, mà chọn cách “mở mic” cho Nhậm Chính Phi để phát tín hiệu:

“Chúng tôi không mạnh như các ông nghĩ đâu, đừng dồn chúng tôi đến đường cùng.”

Vắng bóng tên Tập Cận Bình: Dấu hiệu “phi Tập hóa”?

Một chi tiết gây chú ý đặc biệt là: trong toàn bộ bài phỏng vấn không hề nhắc đến tên Chủ tịch Tập Cận Bình. Duy nhất một câu kết quen thuộc: “Đất nước dưới sự lãnh đạo của Đảng.”

Giới phân tích nhận định, đây không phải sự vô tình, mà là một thông điệp có chủ đích – nhằm giảm yếu tố cá nhân hóa Tập và làm loãng tính Đảng trong thông điệp công khai. Điều này trùng khớp với bối cảnh mạng xã hội Trung Quốc gần đây xuất hiện những bài viết nhạy cảm, liên quan đến cựu lãnh đạo Ôn Gia Bảo và các bài viết mang tính ẩn dụ về chính trị.

Một số ý kiến cho rằng, Bắc Kinh đang phát đi tín hiệu ngầm rằng “Trung ương đã thay người”.

Nhậm Chính Phi – từ doanh nhân thành “sứ giả chính trị”

Tuy được giới thiệu là doanh nhân, nhưng những phát biểu của ông Nhậm được giới phân tích xem là đại diện cho ý chí nhà nước. Nhà báo kỳ cựu Hứa Hạo Nhiên (bí danh) ví phát biểu “Làm đi là xong” của Nhậm như khẩu hiệu thời Mao Trạch Đông – mang tính huy động – nhưng “khẩu hiệu không thể thay thế cho hệ thống hỗ trợ thực tế.”

Bình luận viên Vương Đốc Nhiên chỉ ra, bài phỏng vấn tránh hoàn toàn việc đề cập đến quá khứ quân sự của Huawei, nhằm che giấu mối quan hệ lâu dài giữa Huawei với quân đội và ngành an ninh quốc gia Trung Quốc.

Chuẩn bị cho “biến động lớn” vào cuối tháng 6?

Theo nhà bình luận Lý Đại Vũ, dẫn nguồn tin quân sự đáng tin cậy, Tập Cận Bình đã sớm mất quyền lực, và cuối tháng 6 này sẽ có biến động lớn trong chính trường Trung Quốc. Việc Nhậm Chính Phi được “mở mic” chính là để tạo bầu không khí chuẩn bị cho chuyển giao quyền lực.

Ngày 10/6 – thời điểm bài báo được đăng – cũng mang nhiều ý nghĩa biểu tượng, vì là mốc quan trọng trong chiến dịch “tự cường công nghệ” và “thống nhất tiếng nói quốc gia”. Nhiều phân tích cho rằng, Trung Quốc muốn thiết lập lại hệ thống tuyên truyền mới thông qua biểu tượng Huawei:
Không còn đấu tranh gay gắt, mà chuyển sang điều chỉnh mềm dẻo, đổi người để tiếp tục cuộc chơi.

Một mũi tên trúng ba đích

Bình luận viên Vương Đốc Nhiên kết luận: phát ngôn của Nhậm Chính Phi không còn mang tính doanh nghiệp, mà là phát ngôn của ý chí quốc gia. Ông không chỉ là người làm kinh tế, mà đã trở thành “sứ giả chính trị – ngoại giao” của Trung Quốc.

Động thái này là một “mũi tên trúng ba đích”:

  1. Gửi tín hiệu hòa dịu tới Mỹ;
  2. Trấn an khối doanh nghiệp trong nước;
  3. Phát tín hiệu “xoay trục” trong nội bộ Đảng.

Theo: Aboluowang