Châu Âu gấp rút vận động Tổng thống Donald Trump trước thượng đỉnh với Nga, nhằm đảm bảo Ukraine giữ vai trò trung tâm trong mọi đàm phán hòa bình và ngừng bắn.

Cuộc họp trực tuyến căng thẳng trước giờ G

Ngày 13/8, các lãnh đạo châu Âu tổ chức cuộc họp trực tuyến với Tổng thống Mỹ Donald Trump, chỉ hai ngày trước khi ông gặp người đồng cấp Nga Vladimir Putin tại Alaska. Cuộc họp do Thủ tướng Đức Friedrich Merz chủ trì, có sự tham dự của Phó tổng thống Mỹ JD Vance, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và nhiều lãnh đạo châu Âu thân cận với ông Trump.

Mục tiêu chính là thống nhất quan điểm với Washington, xây dựng chiến lược chung để chấm dứt chiến sự ở Ukraine. Các bên nhấn mạnh rằng bất kỳ kế hoạch hòa bình nào cũng phải bắt đầu bằng lệnh ngừng bắn, đồng thời Ukraine phải là một bên đàm phán không thể thiếu.

Các lãnh đạo châu Âu tham gia cuộc họp trực tuyến với Tổng thống Zelensky và Thủ tướng Merz
ngày 13/8. (Ảnh: VnExpress)

Hy vọng cho hòa bình Ukraine

Phát biểu sau cuộc họp, Thủ tướng Merz cho biết cuộc trao đổi với ông Trump “mang tính xây dựng và hiệu quả”. Tổng thống Zelensky cũng tham dự trực tiếp tại Berlin và cùng Thủ tướng Đức họp báo thông tin kết quả.

Ông Trump, vốn nổi tiếng với lập trường khó đoán về Ukraine, từng khiến châu Âu lo ngại khi tỏ ra cởi mở với đề xuất của Nga. Tuy nhiên, sau buổi họp, ông mô tả cuộc trao đổi là “10 điểm, rất thân thiện” và cam kết sẽ gọi điện cho các lãnh đạo châu Âu và Ukraine sau hội nghị thượng đỉnh Alaska.

Thống nhất 5 nguyên tắc đối thoại với Nga

Theo Thủ tướng Merz và Tổng thống Zelensky, ông Trump đã đồng ý 5 nguyên tắc quan trọng cho cuộc gặp với ông Putin. Trong đó có việc:

Đảm bảo Ukraine tham gia trực tiếp các cuộc đàm phán.

Không thảo luận trao đổi lãnh thổ trước khi lệnh ngừng bắn được thực thi.

Ukraine được đảm bảo an ninh sau xung đột.

Không Mỹ hay bất kỳ quốc gia nào thay Ukraine quyết định vấn đề lãnh thổ.

Tăng cường sức ép kinh tế nếu đàm phán không đạt kết quả.

Chủ tịch Hội đồng châu Âu Antonio Costa nhấn mạnh, chỉ Tổng thống Ukraine mới có quyền quyết định bất kỳ nhượng bộ lãnh thổ nào và điều đó phải đi kèm với các cam kết an ninh rõ ràng.

Tranh cãi về vấn đề lãnh thổ

Trước đó, ông Trump từng gợi ý có thể đàm phán trao đổi lãnh thổ với Nga, vấp phải phản đối mạnh mẽ từ ông Zelensky. Theo hiến pháp Ukraine, mọi thay đổi lãnh thổ đều cần trưng cầu dân ý, không tổng thống hay quốc hội nào được quyền đơn phương quyết định.

Dù vậy, ông Trump tỏ ra ít quan tâm tới ràng buộc này, chỉ trích việc cần trưng cầu dân ý để đổi đất là “không hợp lý” khi Ukraine vẫn đang tiếp tục chiến tranh.

Nỗ lực ngăn quyết định đơn phương

Giới chuyên gia đánh giá cuộc họp ngày 13/8 là bước đi cuối cùng của châu Âu nhằm tránh việc ông Trump đưa ra quyết định đơn phương tại hội nghị Alaska, đặc biệt là các nhượng bộ bất lợi cho Ukraine nếu chịu tác động từ ông Putin.

Theo Báo VnExpress