Quốc hội vừa thông qua Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi, đưa nước giải khát có đường, điều hòa công suất lớn và xăng vào diện bị đánh thuế – một bước đi gây chú ý nhằm bảo vệ sức khỏe, môi trường và thúc đẩy tiêu dùng bền vững.

Nước ngọt có đường chính thức vào “tầm ngắm”

Sáng 14-6, với 448/454 đại biểu tán thành, Quốc hội đã thông qua Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi, gồm 11 điều và sẽ có hiệu lực từ 1-1-2026. Điểm nhấn gây nhiều tranh luận là việc nước giải khát có đường chính thức bị đưa vào diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.

Theo luật mới, các sản phẩm nước giải khát có hàm lượng đường trên 5g/100ml sẽ bị đánh thuế, theo khái niệm quy định trong Tiêu chuẩn Việt Nam. Tuy nhiên, luật không áp dụng cho sữa, sản phẩm từ sữa, nước khoáng thiên nhiên, nước đóng chai, nước trái cây nguyên chất, nước dừa và thực phẩm lỏng dùng cho mục đích dinh dưỡng.

Việc bổ sung mặt hàng này vào diện chịu thuế nhằm thể chế hóa chủ trương của Đảng về bảo vệ sức khỏe nhân dân, phù hợp với khuyến cáo của WHO, UNICEF và Bộ Y tế.

Để giảm tác động đột ngột, mức thuế chưa áp dụng ngay trong năm 2026, mà lộ trình sẽ là 8% từ năm 2027 và tăng lên 10% từ ngày 1-1-2028.

Điều hòa công suất lớn bị siết thuế

Cùng với nước ngọt có đường, điều hòa nhiệt độ công suất từ trên 24.000 BTU đến 90.000 BTU cũng nằm trong diện bị áp thuế tiêu thụ đặc biệt. Lý do: thiết bị này tiêu thụ điện năng lớn, góp phần làm nóng Trái đất và gây áp lực lên môi trường.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng việc áp thuế nhằm định hướng sản xuất, khuyến khích tiêu dùng thiết bị tiết kiệm điện, thân thiện với môi trường. Các thiết bị điều hòa dưới 24.000 BTU hoặc vượt quá 90.000 BTU sẽ không bị áp thuế theo luật mới.

Xăng vẫn bị giữ thuế tiêu thụ đặc biệt

Đại biểu lo nông dân thiệt khi chính sách đánh thuế nước giải khát có đường không rõ ràng (Ảnh Báo Tuổi Trẻ)


Mặc dù có ý kiến đề nghị loại bỏ xăng khỏi danh mục hàng hóa chịu thuế tiêu thụ đặc biệt, Quốc hội vẫn giữ nguyên quan điểm: trong bối cảnh Việt Nam thực hiện cam kết giảm phát thải tại Hội nghị COP26, việc đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng là cần thiết.

Ông Phan Văn Mãi – Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách – cho biết, cần nghiên cứu tổng thể việc sửa đổi cả thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế bảo vệ môi trường với xăng dầu để đạt mục tiêu kép: vừa đảm bảo nguồn thu, vừa thúc đẩy mục tiêu phát triển bền vững.

Tiếp tục nghiên cứu với chất tạo ngọt và các mặt hàng khác

Nhiều đại biểu đề xuất mở rộng phạm vi thu thuế với các loại nước giải khát dùng chất tạo ngọt tổng hợp. Tuy nhiên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng cần thêm thời gian đánh giá tác động, nhất là trong bối cảnh các doanh nghiệp đang phục hồi sản xuất kinh doanh.

Do đó, các sản phẩm chưa rõ tác động hoặc còn nhiều ý kiến trái chiều sẽ được tiếp tục nghiên cứu kỹ lưỡng, báo cáo Quốc hội vào thời điểm phù hợp.

Theo: Báo Tuổi Trẻ