Luật Đường sắt (sửa đổi) với 23 cơ chế đặc thù sẽ mở ra cơ hội hiện thực hóa giấc mơ đường sắt cao tốc Việt Nam, thu hút vốn tư nhân, thúc đẩy nội địa hóa và giảm gánh nặng ngân sách.

Cơ chế mới mở đường cho tư nhân

Tuyến ĐSCT Bắc – Nam có tổng mức đầu tư khoảng 67,34 tỉ USD (tương đương 1,7 triệu tỉ đồng)(Ảnh:Thanh Niên)

Dự thảo Luật Đường sắt (sửa đổi) đưa ra nhiều chính sách đặc thù, trong đó đáng chú ý là cho phép nhà đầu tư ngoài ngân sách được cấp đất phát triển dọc tuyến đường sắt theo mô hình TOD (phát triển đô thị định hướng giao thông). Cơ chế này tạo điều kiện khai thác hiệu quả quỹ đất, đồng thời giảm áp lực lên ngân sách khi không còn phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn thu từ bán vé.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh nhấn mạnh: “Nếu có nhà đầu tư tư nhân sẵn sàng đảm nhận dự án, thì cần đảm bảo lợi ích hài hòa giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người dân.”

Rút ngắn tiến độ, tăng tốc thi công

Luật sửa đổi cho phép đơn giản hóa thủ tục, triển khai đồng thời các công đoạn và thực hiện chỉ định thầu trong một số trường hợp đặc biệt. Nhà nước sẽ đảm trách công tác giải phóng mặt bằng và hỗ trợ một phần tài chính, từ đó tạo sức hút cho vốn tư nhân trong và ngoài nước.

Tập đoàn VinSpeed từng cam kết hoàn thành tuyến đường sắt cao tốc Bắc – Nam trong 5 năm – tương đương tốc độ thi công của Trung Quốc. Vingroup cũng đề xuất tuyến metro TP.HCM – Cần Giờ dài gần 50 km, vận tốc 250 km/h, hoàn thành chỉ trong 2 năm.

Phát triển công nghiệp đường sắt nội địa

Với những cơ chế và chính sách mới, ngành đường sắt sẽ có nhiều cơ hội phát triển mạnh mẽ
(Ảnh: Thanh Niên)

Dự luật yêu cầu tăng tỷ lệ nội địa hóa, ưu tiên doanh nghiệp Việt thông qua cơ chế đặt hàng sản xuất đầu máy, toa xe, thiết bị chuyên dùng. Đồng thời, các nhà thầu nước ngoài phải có trách nhiệm chuyển giao công nghệ, liên kết với doanh nghiệp trong nước.

Theo các chuyên gia, chỉ khi làm chủ công nghệ thi công, bảo trì, nâng cấp thì ngành đường sắt mới có thể phát triển bền vững, giảm chi phí và nâng cao tính tự chủ quốc gia.

Tư duy mới cho ngành hạ tầng xương sống

Đường sắt được xem là hạ tầng xương sống của quốc gia. Việc sửa đổi Luật lần này thể hiện cam kết mạnh mẽ trong đổi mới cách tiếp cận, ưu tiên tư nhân và khoa học công nghệ. Đây không chỉ là thay đổi luật, mà là bước ngoặt trong tư duy phát triển hạ tầng giao thông Việt Nam thời kỳ hiện đại hóa.

Theo Báo Thanh niên