Giáo sư Charles Lieber của Đại học Harvard bị truy tố vì tham gia kế hoạch “Vạn nhân tài”, nhận tiền của Trung Quốc, nhưng lại khai man che giấu quan hệ này.
- Phó chủ tịch EU: ‘Trung Quốc là nguồn gốc của thông tin sai lệch’
- Lăng mạ tiếp viên hàng không, hành khách bị phạt 10 triệu đồng và cấm bay 1 năm
- Indonesia dũng cảm chấm dứt với Trung Quốc trong dự án đường sắt 5,5 tỷ USD, cầu cứu Nhật Bản
Bồi thẩm đoàn liên bang ở Boston ngày 9/6 cáo buộc ông Lieber, 61 tuổi, khai man về mối liên hệ giữa ông với chương trình “Vạn nhân tài” Trung Quốc. Lieber đã bị cơ quan điều tra bắt ngày 28/1 và Đại học Harvard cho nghỉ vô thời hạn.
Giáo sư Lieber làm việc tại Đại học Harvard từ năm 1992, chủ nhiệm khoa Hóa Sinh tại Đại học Harvard. Ông dẫn đầu một nhóm tại Đại học Harvard từ năm 2008, nghiên cứu về khoa học và công nghệ nano, đã nhận tài trợ hơn 15 triệu USD từ Viện Y tế Quốc gia và Bộ Quốc phòng Mỹ.
Những khoản tài trợ khổng lồ từ liên bang này yêu cầu người nhận tiền phải giải trình tất cả các nguồn hỗ trợ nghiên cứu, xung đột lợi ích tài chính tiềm tàng và công khai mối quan hệ hợp tác với nước ngoài.
Tuy nhiên bằng chứng cho thấy bắt đầu từ năm 2011, Lieber trở thành “Nhà khoa học chiến lược” tại Đại học Công nghệ Vũ Hán, và ít nhất từ 2012 ông này tham gia kế hoạch “Vạn nhân tài” của Bắc Kinh.
Ông được Trung Quốc trao hơn 1,5 triệu USD để thành lập phòng thí nghiệm nghiên cứu tại Vũ Hán và trả hơn 200.000 USD mỗi tháng. Đổi lại Lieber có nghĩa vụ phải làm việc cho Đại học Công nghệ Vũ Hán ít nhất 9 tháng mỗi năm. Trong thời gian đó ông phải viết báo, tổ chức các hội nghị quốc tế và thay mặt Đại học này xin cấp bằng sáng chế.
Khi Lieber bị các điều tra viên Bộ Quốc phòng Mỹ thẩm vấn vào tháng 4/2018, ông phủ nhận quan hệ với Đại học công nghệ Vũ Hán, phủ nhận mình tham gia chương trình Vạn nhân tài.
Cáo trạng cho hay Lieber tiếp tục khai man lần thứ hai vào tháng 11/2018, khi Viện Y tế Quốc gia hỏi về mối liên hệ giữa Lieber với Đại học công nghệ Vũ Hán và chương trình Vạn nhân tài. Song Lieber bác bỏ, nói rằng ông không liên quan đến Vũ Hán và chưa bao giờ tham gia chương trình tuyển mộ trên của Trung Quốc.
Chương trình “Vạn nhân tài” do Bắc Kinh thành lập năm 2008, hoạt động chiêu mộ những nhà khoa học làm việc ở nước ngoài bằng các khoản tài trợ cho nghiên cứu và sinh hoạt, nhằm tham vọng lấy công trình nghiên cứu, xây dựng định hướng của Chủ tịch Tập Cận Bình.
Mỹ ngày càng cảnh giác với tiềm ẩn nguy cơ gián điệp và đánh cắp công nghệ của chương trình này. Giới chức Hoa Kỳ đã điều tra và truy tố nhiều nhà khoa học tham gia chương trình tuyển mộ của Trung Quốc nhưng không khai báo trung thực.
Ngoài GS. Lieber, 2 người Trung Quốc khác cũng bị liên bang Mỹ truy tố. Trong đó có Yanqing Ye, 29 tuổi, bị buộc tội gian lận visa, khai báo sai sự thật và có âm mưu làm đặc vụ nước ngoài không đăng ký. Một người khác là nhà nghiên cứu ung thư Zaosong Zheng cũng bị buộc tội buôn lậu 21 lọ vật liệu sinh học từ Mỹ về Trung Quốc và giấu các lọ thuốc vào tất để đem lên máy bay.
Làm việc tại Đại học danh tiếng Harvard, nhận tài trợ khổng lồ từ tổ chức Chính phủ Mỹ nhưng ông lại lén lút nhận tiền và làm việc cho Bắc Kinh. Nếu bị buộc tội, vị giáo sư này có thể đối mặt mức án đến 5 năm tù, ba năm quản chế và phạt tiền 250.000 USD.