Cơ quan giám sát của Mỹ về Afghanistan (SIGAR) cho biết quyết định rút khỏi Kabul đã dẫn đến sự sụp đổ của quân đội Afghanistan.

Theo một báo cáo tạm thời của cơ quan giám sát hàng đầu của chính phủ Hoa Kỳ, việc rút các lực lượng và nhà thầu quân sự của Hoa Kỳ vào năm 2021 là “yếu tố quan trọng nhất” dẫn đến sự sụp đổ của Lực lượng Quốc phòng và An ninh Quốc gia Afghanistan (ANDSF).

Sau vụ khủng bố 11/9/2001, chế độ Taliban tại Afghanistan đã từ chối giao nộp trùm khủng bô Osama bin Laden cho Mỹ; khiến Washington quyết định triển khai chiến dịch quân sự tại Afghanistan và chấm dứt sự cầm quyền của Taliban.

Kể từ năm 2002, Mỹ đã chi gần 90 tỷ USD cho quân đội Afghanistan nhằm chống lại cuộc nổi dậy có vũ trang của Taliban.

Tuy nhiên, cuộc rút lui của Mỹ khỏi Afghanistan đã mở đường cho Taliban trở lại nắm quyền vào tháng 8 năm 2021.

Các binh sĩ Taliban đang tuần tra tại Kabul, Afghanistan vào ngày 18/8/2021 (ảnh chụp màn hình Associated Press).

Báo cáo mới của Tổng Thanh tra Đặc biệt về Tái thiết Afghanistan (SIGAR) cho biết: Thỏa thuận Mỹ-Taliban được chính quyền Trump ký vào tháng 2 năm 2020, theo đó Washington đồng ý rút các lực lượng quân sự và nhà thầu khỏi Afghanistan.

Sau thỏa thuận này, Mỹ đã giảm đáng kể số lượng các cuộc không kích của Mỹ, khiến ANDSF không có lợi thế quan trọng trong việc ngăn chặn Taliban. Điều này dẫn đến “cảm giác bị bỏ rơi trong ANDSF và người dân Afghanistan”.

SIGAR kết luận: “Nhiều người Afghanistan nghĩ rằng thỏa thuận giữa Mỹ và Taliban là một hành động không đúng đắn và là một tín hiệu cho thấy Mỹ đang giao Afghanistan cho kẻ thù khi vội vã rút khỏi đất nước này”.

Cuộc rút lui hỗn loạn của chính quyền Biden đã khiến uy tín của Mỹ bị tổn hại nghiêm trọng. Một số nhà quan sát chỉ trích ông Biden đã rút lui vô điều kiện, mà không xét đến những tiêu chí mà chính quyền Trump đã đặt ra.

Tuyên bố của ông Biden “hủy hoại tinh thần” quân đội Afghanistan

Vào tháng 3 năm 2021, khi chính quyền Biden xem xét chính sách Afghanistan của mình, Taliban đe dọa sẽ tiếp tục các cuộc tấn công chống lại các lực lượng Mỹ và NATO nếu họ không rút quân trước ngày 1/5.

SIGAR nhận thấy tuyên bố rút quân của Tổng thống Biden vào tháng 4 năm 2021 đã “hủy hoại tinh thần của ANDSF”, vì các sĩ quan của họ từ lâu đã dựa vào sự hiện diện của quân đội Mỹ để chống lại Taliban.

Đến ngày 15/8/2021, khi Taliban tiến đến cửa ngõ thủ đô Kabul, 6 trong số 7 quân đoàn của quân đội Afghanistan đã đầu hàng hoặc giải tán.

“Những quyết định này của Hoa Kỳ rót thêm dầu vào lửa cho bộ máy tuyên truyền của Taliban”, theo báo cáo của SIGAR.

Các lực lượng ANDSF vốn đã bị cô lập về mặt vật chất, thiếu hụt nguồn cung cấp, lại phải đối mặt với các chiến dịch tuyên truyền hung hãn của Taliban. Những điều đó khiến họ mất tinh thần, mắc chứng hoang tưởng… và càng làm trầm trọng thêm một môi trường vốn đã đầy thách thức, theo nhận định của SIGAR.

Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đã từ chối lời đề nghị bình luận của Al Jazeera về báo cáo của SIGAR. Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ không có bất kỳ bình luận nào.