TP HCM – Hàng nghìn cán bộ không chuyên trách ở xã, phường đang rối bời trước ngày bị cắt hợp đồng khi mô hình chính quyền hai cấp chính thức được triển khai toàn quốc vào ngày 1/8. Họ lo lắng không chỉ vì mất việc mà còn vì tương lai mù mờ về quyền lợi sau khi rời vị trí.

Làm như công chức, hưởng phụ cấp thấp

Chị Nguyễn Thu Sang, 45 tuổi, đã gắn bó hơn 15 năm với công việc dân số và kế hoạch hóa gia đình tại một phường có hơn 75.000 dân ở quận 12. Mỗi ngày, chị đến cơ quan lúc 7h30, làm việc 8 tiếng, có khi đến tối muộn vì tiếp dân hoặc triển khai chương trình tại khu phố.

Công việc của chị bao gồm thống kê trẻ chuẩn bị vào lớp 1, rà soát lao động, đối tượng chính sách, phụ nữ dưới 35 tuổi sinh đủ hai con, hộ nghèo, cận nghèo… để trình các chính sách hỗ trợ. Dù làm việc vất vả, thu nhập của chị chỉ tính theo hệ số lương cơ sở và không tăng theo thâm niên.

Gia nhập lực lượng không chuyên trách từ năm 2010, chị Sang thuộc nhóm cán bộ đầu tiên sau khi Chính phủ ban hành nghị định chính thức hóa đội ngũ này. Họ ký hợp đồng với địa phương, nhận phụ cấp theo quy định của HĐND tỉnh, không có bảo hiểm thất nghiệp, không được tăng lương định kỳ như công chức.

Ngày mới vào làm, chị chỉ nhận chưa tới 2 triệu đồng mỗi tháng. Đến năm 2015, khi có bằng đại học, hệ số phụ cấp tăng lên 2,34, giúp tổng thu nhập hiện tại khoảng hơn 8 triệu đồng – vẫn thấp so với khối lượng công việc.

Áp lực từ tinh giản biên chế và kỳ vọng chưa thành hiện thực

Năm 2020, khi TP HCM giảm số lượng cán bộ không chuyên trách cấp xã theo quy định mới, nhiều người bị cắt hợp đồng. Nhờ có bằng cấp và kinh nghiệm, chị Sang được giữ lại nhưng phải kiêm nhiệm công việc của 2-3 người, trong khi lương không đổi. Bức xúc và kiệt sức, chị xin nghỉ. Tuy nhiên, khi đại dịch COVID-19 bùng phát, chị lại được địa phương vận động quay trở lại vì thiếu người.

Cơ chế đặc thù theo Nghị quyết 98 cho phép phường đông dân tuyển thêm người và hỗ trợ thu nhập phần nào giúp chị đỡ vất vả hơn. Nhưng sắp tới, việc áp dụng mô hình chính quyền hai cấp khiến chị một lần nữa đối diện nguy cơ mất việc, lần này là vĩnh viễn.

“Chúng tôi không có bảo hiểm thất nghiệp, không biết sẽ nhận được gì khi nghỉ. Ở tuổi 45, tôi không chắc còn cơ hội được tuyển dụng lại ở đâu”, chị Sang chia sẻ.

Hơn 120.000 cán bộ cả nước bị ảnh hưởng

Theo thống kê của Bộ Nội vụ, từ ngày 1/8 tới đây, cả nước sẽ có khoảng 120.500 cán bộ không chuyên trách ở xã, phường buộc phải chấm dứt công việc. TP HCM hiện có 5.562 người thuộc diện này tại 273 xã, phường, thị trấn. Họ đang giữ các vị trí như phó chủ tịch hội đoàn thể, cán bộ bình đẳng giới, lao động – thương binh – xã hội, CNTT, thủ quỹ, văn thư…

Dù chưa có quy định cụ thể, TP HCM đang đề xuất một chương trình hỗ trợ riêng với mức trợ cấp một lần từ 400 đến 550 triệu đồng/người. Nhưng đề xuất vẫn đang trong quá trình lấy ý kiến, khiến nhiều người thấp thỏm chờ đợi.

“Không chuyên trách” nhưng gánh việc ngang công chức

Xã Vĩnh Lộc A, huyện Bình Chánh có hơn 123.000 dân với 47 nhân sự, trong đó 23 người là lao động không chuyên trách. Theo Chủ tịch UBND xã Phùng Quốc Việt, mỗi cán bộ ở đây phục vụ 5.000-6.000 dân, làm việc với áp lực không thua kém công chức, thậm chí còn gánh vác nhiều việc mang tính thiết yếu.

Họ cũng bị đánh giá, xếp loại hằng năm để tái ký hợp đồng và xét hỗ trợ tăng thêm. Tuy nhiên, khi sắp xếp lại bộ máy, cán bộ công chức được hưởng nhiều chính sách ưu đãi theo Nghị định 178, 67… trong khi nhóm không chuyên trách vẫn chưa có hướng dẫn cụ thể nào.

“Anh em rất tâm tư, nhưng vẫn cố gắng hoàn thành công việc trước khi chuyển giao. Mong rằng nhà nước có chính sách thỏa đáng với công sức của họ”, ông Việt bày tỏ.

Hai vợ chồng cùng mất việc, con nhỏ chưa biết xoay xở ra sao

Tại Gò Vấp, ông Thanh Tùng (35 tuổi), phó chủ tịch mặt trận phường, và vợ là cán bộ văn thư – lưu trữ, đều thuộc diện không chuyên trách và sẽ mất việc trong thời gian tới. Gia đình có hai con nhỏ đang tuổi ăn học, khiến anh chị không khỏi lo lắng.

“Nơi tôi làm có 20 người, hầu hết đều có bằng đại học, người nhiều tuổi nhất đã ngoài 50. Những ngày này, ai cũng lo nhưng vẫn phải hoàn thành nốt công việc”, anh Tùng chia sẻ. Một số tính chuyển sang kinh doanh nhỏ nhưng chưa rõ sẽ bán gì, vốn ở đâu, bắt đầu từ đâu.

TP HCM khảo sát để xây dựng chính sách riêng

Bà Nguyễn Văn Hạnh Thục – Giám đốc Trung tâm dịch vụ việc làm TP HCM (thuộc Sở Nội vụ) – cho biết thành phố đang tiến hành khảo sát nguyện vọng, trình độ và nhu cầu việc làm của đội ngũ không chuyên trách nhằm xây dựng chính sách hỗ trợ phù hợp, bao gồm cả giới thiệu việc làm mới.

Theo bà Thục, thị trường lao động vẫn có chỗ nếu người lao động sẵn sàng điều chỉnh kỳ vọng về thu nhập, làm quen với môi trường mới, học thêm kỹ năng. Tuy nhiên, bà cũng thừa nhận nhiều doanh nghiệp tư nhân còn có định kiến về cán bộ nhà nước, cho rằng họ kém năng động.

“Thực tế ở TP HCM rất khác. Nhiều cán bộ làm việc xuyên đêm, cả thứ bảy, chủ nhật, dù không có chế độ tăng ca. Họ đã quen với cường độ cao và trách nhiệm lớn”, bà Thục nhấn mạnh, đồng thời kêu gọi các doanh nghiệp mở lòng, tiếp nhận và hỗ trợ người lao động trong giai đoạn chuyển tiếp.

Theo: vnexpress