Chính phủ đề xuất kéo dài chính sách giảm thuế VAT thêm 18 tháng, mở rộng áp dụng cho xăng dầu, công nghệ thông tin và nhiều mặt hàng khác nhằm kích cầu tiêu dùng, hỗ trợ doanh nghiệp.

Mở rộng nhóm hàng được giảm thuế

Sáng 23/4, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thảo luận tại phiên họp thứ 44 về dự thảo Nghị quyết giảm thuế giá trị gia tăng (VAT). Chính phủ đề xuất tiếp tục duy trì mức thuế VAT 8% thay vì 10% cho nhiều nhóm hàng hóa, dịch vụ đến hết năm 2026.

Điểm mới trong đề xuất lần này là mở rộng đối tượng được hưởng chính sách giảm thuế, bao gồm xăng dầu, than, sản phẩm hóa chất – kim loại đúc sẵn, than cốc, dịch vụ công nghệ thông tin, trong đó đặc biệt có cả hàng nhập khẩu và bán buôn thương mại.

Các lĩnh vực như viễn thông, ngân hàng, chứng khoán, bất động sản và các hàng hóa chịu thuế tiêu thụ đặc biệt vẫn không thuộc diện được giảm thuế.

Mục tiêu: Kích cầu và hỗ trợ doanh nghiệp

Chính sách giảm thuế VAT 8% được thực hiện từ năm 2022, dự kiến kết thúc vào giữa 2025. Tuy nhiên, Chính phủ đề nghị kéo dài thêm 18 tháng – đến hết năm 2026 – nhằm kích thích tiêu dùng trong bối cảnh sức mua suy giảm, kinh tế toàn cầu biến động và Mỹ công bố áp thuế đối ứng với Việt Nam.

VAT là loại thuế gián thu, người tiêu dùng cuối cùng chịu chi phí, nhưng đồng thời cũng tác động trực tiếp đến hoạt động sản xuất – kinh doanh của doanh nghiệp. Việc giảm VAT giúp hạ chi phí đầu ra, tăng tính cạnh tranh, từ đó kích thích cả cung lẫn cầu.

Theo tính toán, việc duy trì mức thuế 8% sẽ khiến ngân sách giảm thu khoảng 121.740 tỷ đồng trong giai đoạn từ nửa cuối 2025 đến hết năm 2026.

Tranh luận về hiệu quả chính sách

Nhân viên một cây xăng tại TP HCM đổ nhiên liệu cho khách hàng. Ảnh: Quỳnh Trần Nguồn VnExpress

Dù đồng tình về mặt chủ trương, một số ý kiến tại cơ quan thẩm tra cho rằng hiệu quả của chính sách đã có dấu hiệu bão hòa, khó đạt mục tiêu kích cầu tiêu dùng. Trong bối cảnh giá cả tăng do chi phí đầu vào, việc giảm thuế VAT có thể không được phản ánh trong giá bán lẻ, khiến người tiêu dùng không cảm nhận rõ lợi ích.

Thêm vào đó, ngân sách sẽ giảm thu khoảng 39.540 tỷ đồng trong nửa cuối năm nay – con số không nhỏ trong bối cảnh nhiều khoản chi phát sinh như hỗ trợ an sinh xã hội, giảm học phí, tăng bảo hiểm y tế… Đây là thách thức không nhỏ cho bài toán thu – chi ngân sách quốc gia.

Cân đối ngân sách và giải trình của Chính phủ

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách Phan Văn Mãi đề nghị Chính phủ cần tính toán lại cơ cấu thu chi, giao Bộ Tài chính đánh giá tổng thể và báo cáo chi tiết cho Quốc hội. Ông nhấn mạnh: “Việc này rất quan trọng vì mức giảm thu có thể lên tới hàng trăm nghìn tỷ đồng.”

Phó thủ tướng Hồ Đức Phớc cho biết, phần chi trả cho tinh giản biên chế, nghỉ hưu trước tuổi ước tính khoảng 170.000 tỷ đồng, chưa kể 30.000 tỷ đồng cho chính sách giảm học phí và các khoản chi an sinh khác. Tuy nhiên, ông khẳng định ngân sách vẫn chịu được do sử dụng một phần từ Quỹ tích lũy tiền lương.

Ông Phớc cũng lưu ý, thuế VAT của Việt Nam hiện thấp hơn nhiều nước. Tại châu Âu, mức thuế phổ biến là 19-22%, trong khi Việt Nam đang áp dụng 10% và thậm chí chỉ còn 8% trong 4 năm qua. “Đây là sự ưu tiên lớn cho doanh nghiệp, giúp họ vượt khó sau đại dịch”, ông nói.

Trình Quốc hội thông qua vào tháng 5

Dự thảo Nghị quyết về giảm thuế VAT sẽ được trình Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp tháng 5 tới đây. Nếu được chấp thuận, chính sách này sẽ là một trong những giải pháp tài khóa trọng tâm, hỗ trợ doanh nghiệp và thúc đẩy tiêu dùng nội địa trong giai đoạn kinh tế còn nhiều thách thức.

Nguồn Báo VnExpress