Nạn hàng giả, hàng nhái tràn lan đang gây hậu quả nghiêm trọng nhưng chưa có cơ quan nào đứng ra nhận trách nhiệm chính. Tại phiên họp sáng 3/6, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu việc sửa luật lần này phải làm rõ vai trò, trách nhiệm của từng bộ ngành trong công tác quản lý chất lượng sản phẩm và bảo vệ người tiêu dùng.

Tăng cường hiệu quả quản lý bằng công bố hợp quy

Tại phiên họp thứ 46 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, khi thảo luận về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật; vấn đề công bố hợp quy được xem là trọng tâm để đảm bảo hiệu lực quản lý Nhà nước. Theo báo cáo của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, công bố hợp quy là công cụ cần thiết giúp nâng cao thương hiệu doanh nghiệp; bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và đảm bảo an toàn sản phẩm.

Dự thảo luật mới cho phép mở rộng việc sử dụng kết quả đánh giá sự phù hợp chung để làm cơ sở cho công bố hợp quy. Điều này nhằm khắc phục tình trạng doanh nghiệp phải tuân thủ đồng thời nhiều quy trình kiểm định theo các luật chuyên ngành, gây tốn kém và lãng phí.

Ngoài ra, dự thảo cũng quy định miễn công bố hợp quy đối với sản phẩm, hàng hóa đã đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn chất lượng theo quy định hiện hành. Các thủ tục hành chính sẽ được tinh giản bằng hình thức số hóa; cho phép doanh nghiệp đăng ký công bố hợp quy trực tuyến trên cơ sở dữ liệu quốc gia.

Không thể bỏ công bố hợp quy dù còn bất cập

Có một số ý kiến đề xuất loại bỏ thủ tục công bố hợp quy, nhưng Chủ nhiệm Ủy ban Công tác Đại biểu Nguyễn Thanh Hải khẳng định “cần giữ lại” bởi đây là hàng rào bảo vệ cần thiết cho chất lượng sản phẩm.

Theo bà Hải, công bố hợp quy giúp kiểm soát hàng hóa ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và môi trường; tạo sân chơi công bằng và ngăn chặn rào cản thương mại không chính đáng. Tuy nhiên, bà cũng thừa nhận việc thực thi hiện nay đang gây phiền hà cho doanh nghiệp do thủ tục rườm rà; chồng chéo và dễ phát sinh tiêu cực.

Bà nhấn mạnh: “Những vụ việc như sữa giả, gạo giả, thuốc giả cho thấy chất lượng sản phẩm hàng hóa gắn với bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; bảo vệ sức khỏe, tính mạng nhân dân cần được tiếp tục đặc biệt quan tâm. Vì vậy, không thể bãi bỏ việc công bố hợp quy”.

Để khắc phục hạn chế, bà Hải đề nghị cải tiến quy trình theo hướng cập nhật nhanh hệ thống tiêu chuẩn, điện tử hóa toàn bộ thủ tục và tăng cường kiểm tra, thanh tra đột xuất đối với các tổ chức công bố hợp quy, nhằm phòng ngừa trục lợi, tham nhũng.

“Không cơ quan nào chịu trách nhiệm”: Lỗ hổng cần bịt kín

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ thực trạng “hàng giả, hàng nhái rất nhiều nhưng không cơ quan nào chịu trách nhiệm”. Ông yêu cầu dự thảo luật lần này phải quy định cụ thể trách nhiệm của Quốc hội, Chính phủ và các bộ; ngành liên quan để khắc phục bất cập nghiêm trọng này.

Bên cạnh đó, ông đề xuất tăng tính minh bạch trong quá trình xây dựng tiêu chuẩn kỹ thuật; đồng thời tạo điều kiện cho doanh nghiệp tham gia vào quy trình xây dựng luật để đảm bảo tính khả thi và thực tiễn.

Chủ tịch Quốc hội cũng nhấn mạnh luật ban hành phải có hiệu lực ngay, không để tình trạng “luật chờ nghị định, nghị định chờ thông tư” làm chậm trễ công tác quản lý, ảnh hưởng đến mục tiêu tăng trưởng.

Hành lang pháp lý phải chặt chẽ nhưng không rườm rà

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh cũng đồng quan điểm rằng việc xây dựng pháp luật phải “kiến tạo không gian phát triển” nhưng không được buông lỏng kiểm soát. Theo bà, cần quy định rõ trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước để tránh tình trạng lỏng lẻo như hiện nay.

Cùng với đó, bà kêu gọi tối ưu hóa quy trình, đơn giản hóa thủ tục công bố hợp quy để vừa tạo điều kiện cho doanh nghiệp vừa đảm bảo quản lý chặt chẽ, minh bạch, phòng ngừa tiêu cực và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Theo Dantri