Tin vào “thuốc gia truyền ba đời”, nhiều người bỏ điều trị y tế để rồi trả giá bằng chính sức khỏe và tính mạng. Vấn nạn thuốc đông y giả đang len lỏi trong đời sống, gây hậu quả nghiêm trọng.

Chữa sỏi thận bằng thuốc gia truyền, hai thận hỏng hoàn toàn

Tháng 5/2025, bác sĩ Phạm Quang Khải, Khoa Phẫu thuật Thận – Tiết niệu, Bệnh viện E, bàng hoàng khi gặp lại bệnh nhân 53 tuổi từng từ chối điều trị y khoa để dùng thuốc nam “gia truyền”. Một năm trước, ông bị sỏi thận lớn, có thể tán sỏi khỏi 99% nếu theo chỉ định. Nhưng người đàn ông chọn “thuốc dân gian”, không đau, rẻ tiền.

Khi trở lại viện, ông gầy rộc, vàng da, phù nề, mất khả năng tiểu tiện. Chức năng thận chỉ còn dưới 10%, chỉ số creatinine vượt mức nguy kịch. Bệnh nhân phải chạy thận suốt đời, không còn khả năng phục hồi bằng thuốc hay phẫu thuật.

Tin lời “cam thảo, nhân trần”, người phụ nữ xơ gan nặng hơn

Một phụ nữ 45 tuổi mắc viêm gan B mạn tính cũng rơi vào tình trạng tương tự. Bỏ phác đồ kháng virus để uống thuốc thảo dược “gia truyền” mua trên mạng với lời quảng cáo: “ba đời truyền lại”, “chữa dứt điểm”. Kết quả: sau 5 tháng, gan bị nhiễm độc nặng, xơ gan tiến triển nghiêm trọng.

Sự thật sau những thang thuốc “ba đời”

Theo lương y Bùi Đắc Sáng, không thể phủ nhận hiệu quả của một số bài thuốc cổ truyền đã được nghiên cứu và cấp phép. Tuy nhiên, thị trường đang tràn lan sản phẩm tự xưng “thuốc gia truyền” không rõ nguồn gốc, pha trộn hóa chất cấm như corticoid, asen, thạch tín để tạo cảm giác nhanh khỏi.

“Nguy hiểm là thuốc giả không khiến bệnh nhân chết ngay mà âm thầm hủy hoại cơ thể từng ngày”, bác sĩ Khải cảnh báo.

Thuốc đông y giả vẫn tràn lan trên mạng xã hội

Viên thuốc nam người bệnh mua uống dẫn đến ngộ độc (Ảnh VnExpress)

Google từng gỡ hơn 2.000 quảng cáo vi phạm liên quan đến thuốc “gia truyền ba đời”, “thần y chữa khỏi bệnh” trong năm 2022. Dù vậy, tình trạng buôn bán thuốc giả ngày càng phức tạp.

Ngày 27/5, lực lượng quản lý thị trường Cà Mau phát hiện 257 sản phẩm thuốc đông y không rõ nguồn gốc. Tại Thái Nguyên, công an triệt phá đường dây bán thuốc giả qua mạng, gắn mác trị xương khớp, đại tràng.

Người bệnh dễ tin vì tâm lý sợ mổ, chuộng “thảo dược lành tính”

Theo bác sĩ Hà Hải Nam, Bệnh viện K, nhiều người e ngại phẫu thuật, thích tìm phương án “an toàn”, “ít đau”, “rẻ tiền”. Thầy lang chỉ cần nói “bốc vài thang là khỏi”, trong khi bác sĩ lại phải thận trọng khi tiên lượng.

Nhiều bệnh nhân uống thuốc kéo dài không kiểm soát, dẫn đến phụ thuộc thuốc, tổn thương gan, thận, và thậm chí tử vong.

Thiếu kiểm soát, thuốc giả có “đất sống”

TS Tạ Mạnh Hùng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Dược, thừa nhận thương mại điện tử đang khiến thuốc giả khó kiểm soát. Dù có hệ thống kiểm nghiệm trung ương và địa phương, năng lực thiết bị và nhân sự vẫn chưa đồng bộ. Trong khi đó, các đối tượng làm giả ngày càng tinh vi.

Theo Viện Chính sách và Quản lý Y tế, có đến 73% người Việt từng dùng thuốc truyền thống, nhưng chỉ 34% mua từ nơi đáng tin. Nguy hiểm hơn, 68% tin rằng thuốc thảo dược “không có tác dụng phụ”.

Cần siết chặt quản lý, cấm bán thuốc livestream

Dự thảo Luật Dược sửa đổi năm 2024 quy định: chỉ cơ sở đủ điều kiện mới được bán thuốc trực tuyến; thương mại điện tử chỉ được bán thuốc không kê đơn có trong danh mục Bộ Y tế. Đặc biệt, hành vi bán thuốc qua livestream như trên TikTok, Zalo bị nghiêm cấm.

Đừng đánh cược sức khỏe vào những lời hứa “gia truyền”

Các chuyên gia cho rằng, ngoài tăng chế tài xử phạt, cần công khai các nhà phân phối uy tín, tăng cường kiểm tra kho thuốc truyền thống lẫn trực tuyến. Quan trọng hơn, người dân phải thay đổi nhận thức: không tự ý bỏ phác đồ điều trị, không tin vào thuốc không rõ nguồn gốc.

“Bài học đắt giá từ những ca bệnh đau lòng là lời cảnh tỉnh rõ ràng: đừng đặt cược mạng sống vào một thang thuốc truyền miệng”, bác sĩ Khải nhấn mạnh. “Cách bảo vệ sức khỏe tốt nhất là tin tưởng y học hiện đại, đòi hỏi minh bạch trong mọi sản phẩm y tế”.

Theo: VnExpress