Ngày 10/6/2025, Mỹ và Trung Quốc công bố thỏa thuận khung tại London nhằm giải quyết hạn chế xuất khẩu đất hiếm và giảm căng thẳng thương mại. Thỏa thuận này củng cố hiệp định Geneva, với hy vọng được hai lãnh đạo Trump và Tập phê duyệt, mở đường cho ổn định chuỗi cung ứng toàn cầu.

Thỏa thuận khung tại London

Sau hai ngày đàm phán căng thẳng tại London, kết thúc vào 10/6/2025, Mỹ và Trung Quốc đạt được thỏa thuận khung để khôi phục hiệp định đình chiến thương mại. Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick cho biết khung này “đặt nền tảng cụ thể” cho thỏa thuận Geneva tháng trước, vốn bị lung lay do Trung Quốc hạn chế xuất khẩu đất hiếm. Thỏa thuận cũng sẽ gỡ bỏ một số hạn chế xuất khẩu gần đây của Mỹ.

Lutnick nhấn mạnh: “Chúng tôi đã đạt khung để thực hiện đồng thuận Geneva và cuộc điện đàm giữa hai tổng thống ngày 5/6. Chúng tôi sẽ trình Tổng thống Trump, và phía Trung Quốc sẽ trình Chủ tịch Tập để phê duyệt.” Nếu được thông qua, khung này sẽ chính thức triển khai, giảm căng thẳng thương mại giữa hai siêu cường.

Giải quyết tranh chấp đất hiếm

Đất hiếm, mặt hàng Trung Quốc gần như độc quyền, là tâm điểm đàm phán. Lutnick xác nhận thỏa thuận sẽ giải quyết hạn chế xuất khẩu khoáng sản đất hiếm và nam châm sang Mỹ, vốn ảnh hưởng đến các ngành ô tô, quốc phòng và chất bán dẫn. Đổi lại, Mỹ sẽ dỡ bỏ các biện pháp hạn chế áp đặt khi nguồn cung đất hiếm bị gián đoạn, đảm bảo “cân bằng” như Trump cam kết.

Thứ trưởng Thương mại Trung Quốc Lý Thành Cương cũng khẳng định hai bên đạt khung thực hiện đồng thuận từ cuộc gọi Trump-Tập và họp Geneva. Trung Quốc gần đây cấp giấy phép xuất khẩu tạm thời cho các nhà cung cấp đất hiếm của ba hãng ô tô lớn Mỹ, tạo động lực cho thỏa thuận.

Thỏa thuận diễn ra khi thương mại Mỹ-Trung đối mặt nhiều thách thức. Xuất khẩu Trung Quốc sang Mỹ giảm 34,5% trong tháng 5/2025, mức tệ nhất kể từ tháng 2/2020, do thuế quan Mỹ. Tổng xuất khẩu Trung Quốc chỉ tăng 4,8%, thấp hơn dự báo, trong khi nhập khẩu giảm 3,4%. Thặng dư thương mại đạt 103,22 tỷ USD, nhưng lạm phát âm và nhu cầu nội địa yếu đang đè nặng lên Bắc Kinh.

Chính sách thuế quan thất thường của Trump gây tắc nghẽn cảng và thiệt hại hàng chục tỷ USD cho doanh nghiệp. Thỏa thuận Geneva tạm hoãn thuế quan trong 90 ngày, nhưng tranh chấp đất hiếm đe dọa chuỗi cung ứng toàn cầu, thúc đẩy hai bên tìm giải pháp tại London.

Tác động kinh tế toàn cầu

Thỏa thuận khung được kỳ vọng ổn định nguồn cung đất hiếm, giảm rủi ro cho các ngành công nghệ cao. Trung Quốc kiểm soát 80% nam châm đất hiếm toàn cầu, khiến Mỹ phụ thuộc lớn. Gián đoạn nguồn cung có thể làm tê liệt sản xuất xe điện và thiết bị quốc phòng, ảnh hưởng tăng trưởng kinh tế thế giới. Zichun Huang từ Capital Economics dự báo xuất khẩu Trung Quốc có thể phục hồi nhẹ, nhưng thuế quan cuối năm vẫn là rủi ro.

Tại Mỹ, áp lực lạm phát và việc làm chưa rõ rệt, nhưng đồng USD chịu ảnh hưởng từ chính sách nội địa. Trung Quốc, với lạm phát âm sâu nhất trong 22 tháng, cần thương mại ổn định để phục hồi kinh tế sau đại dịch và suy thoái bất động sản.

Triển vọng và thách thức

Dù đạt khung thỏa thuận, thành công phụ thuộc vào phê duyệt của Trump và Tập. Bất đồng về chi tiết thực thi và cam kết dài hạn có thể cản trở tiến triển. Nhà đầu tư toàn cầu đang theo dõi sát, hy vọng hai siêu cường giảm căng thẳng để ổn định thị trường. Tuy nhiên, với lịch sử thương mại đầy biến động, rủi ro bất ngờ vẫn hiện hữu.

Trung Quốc tiếp tục đẩy mạnh kích thích kinh tế, với gói 500 tỷ nhân dân tệ và cắt giảm lãi suất, nhưng hiệu quả còn hạn chế. Mỹ cần cân bằng chính sách thuế quan để tránh làm tổn thương doanh nghiệp nội địa, đòi hỏi phối hợp chặt chẽ giữa hai bên.

Thỏa thuận khung ngày 10/6/2025 giữa Mỹ và Trung Quốc tại London là bước tiến quan trọng trong giảm hạn chế xuất khẩu đất hiếm và ổn định thương mại song phương. Với sự hậu thuẫn từ cuộc gọi Trump-Tập, hy vọng về phê duyệt đang tăng, nhưng thách thức thực thi vẫn lớn. Kết quả đàm phán sẽ định hình chuỗi cung ứng toàn cầu và triển vọng kinh tế thế giới trong bối cảnh bất ổn hiện nay.

Theo: Reuters