London, ngày 10/6/2025 — Ngày thứ hai của vòng đàm phán thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc tại Lancaster House đã kết thúc mà không đạt được bất kỳ thỏa thuận mang tính đột phá nào, làm nổi bật sự chia rẽ sâu sắc giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới. Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump tỏ ra hoài nghi về cam kết của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, đặc biệt liên quan đến xuất khẩu đất hiếm – tài nguyên chiến lược mà Trung Quốc đang kiểm soát phần lớn.

“Họ không dễ đối phó,” ông Trump nhận định trong cuộc phỏng vấn tại Nhà Trắng, cho thấy sự cảnh giác cao độ trước các nhượng bộ từ Bắc Kinh.

Đàm phán xoay quanh đất hiếm: ‘Con bài mặc cả’ chưa ngã ngũ

Theo các nguồn tin từ phái đoàn Mỹ, tâm điểm của ngày đàm phán thứ hai là vấn đề nới lỏng xuất khẩu đất hiếm – nhóm khoáng sản quan trọng cho công nghệ cao và quốc phòng. Bắc Kinh đã cấp một số giấy phép xuất khẩu có thời hạn ngắn, nhưng Washington lo ngại đây chỉ là chiến thuật “phê duyệt có chọn lọc” nhằm duy trì đòn bẩy chính trị.

Bộ trưởng Thương mại Hoa Kỳ Howard Lutnick cho biết:

“Chúng tôi đang cố gắng phá vỡ thế bế tắc. Hai bên dành nhiều thời gian cho nhau, nhưng vẫn còn nhiều khoảng cách cần thu hẹp.”

Trump thể hiện lập trường cứng rắn, Washington cân nhắc nới lỏng hạn chế công nghệ

Dù giữ kín chi tiết, cố vấn kinh tế Kevin Hassett tiết lộ rằng Hoa Kỳ có thể nới lỏng một số hạn chế xuất khẩu công nghệ – ngoại trừ các chip AI cao cấp như Nvidia H20 – nếu Trung Quốc khôi phục đầy đủ nguồn cung đất hiếm.

“Chúng tôi không muốn Trung Quốc có lợi thế quân sự hay trí tuệ nhân tạo,” ông Hassett khẳng định.

Washington vẫn tiếp tục vận động các đồng minh như Hà Lan và Nhật Bản hạn chế cung cấp thiết bị sản xuất chip cho Trung Quốc, khiến Bắc Kinh nghi ngờ về thiện chí của phía Mỹ trong việc dỡ bỏ cấm vận công nghệ.

Trung Quốc vũ khí hóa đất hiếm, phương Tây thận trọng

Theo giới phân tích, Trung Quốc kiểm soát tới 90% năng lực sản xuất nam châm đất hiếm toàn cầu – vật liệu quan trọng trong ô tô điện, radar quân sự và smartphone. Bắc Kinh đã thiết lập chuỗi cung ứng tích hợp từ khai thác đến chế biến, biến đất hiếm thành công cụ gây áp lực trong đàm phán.

Chuyên gia Andrew Gilholm từ Control Risk nhận định:

“Việc kiểm soát xuất khẩu là lợi thế chiến lược chưa từng có của Trung Quốc. Bắc Kinh đang dẫn đầu trong cuộc chơi mặc cả này.”

Đàm phán thương mại đối mặt nhiều mâu thuẫn cấu trúc

Bên cạnh đất hiếm và công nghệ, hai bên còn bất đồng về thuế quan, an ninh mạng, trợ cấp công nghiệp và dòng chảy đầu tư. Mặc dù đã đạt được thỏa thuận giảm thuế tạm thời tại Geneva hồi tháng 5, khoảng cách về lòng tin vẫn còn sâu sắc.

Daniel Russel, Phó Chủ tịch Viện Chính sách Xã hội Châu Á, cho rằng:

“Bất đồng về cấu trúc giữa hai nền kinh tế là rào cản lớn. Sự hòa giải nếu có, cũng chỉ là tạm thời.”

Tương lai đàm phán: Nút thắt chưa được tháo gỡ

Mặc dù phái đoàn hai nước vẫn duy trì tinh thần đối thoại, kết quả đàm phán còn mơ hồ. Việc Trung Quốc chưa công bố rõ ràng về cơ chế cấp phép đất hiếm và Mỹ vẫn duy trì “lằn ranh đỏ” trong kiểm soát công nghệ khiến kỳ vọng về một đột phá sớm dần mờ nhạt.

“Bắt tay có thể là hình thức, nhưng niềm tin mới là nền tảng cho hợp tác,” một quan chức cấp cao nhận định.

Dưới bề mặt các cuộc đàm phán, một cuộc cạnh tranh chiến lược sâu sắc đang định hình giữa Mỹ và Trung Quốc. Đất hiếm, chip AI và kiểm soát công nghệ chỉ là phần nổi của tảng băng. Khi quan hệ song phương rơi vào trạng thái “Chiến tranh lạnh mới”, các vòng đàm phán như ở London có thể giúp trì hoãn leo thang, nhưng không thể giải quyết tận gốc bất đồng giữa hai siêu cường.

Theo: secretchina