Ngôi nhà cổ hơn 125 năm tuổi tại Bình Chánh, TP.HCM không chỉ mang kiến trúc đặc trưng Nam Bộ mà còn là nơi ghi dấu lịch sử cách mạng, gắn liền với vị quan tri huyện giàu có một thời.

Di tích mang dấu ấn quan tri huyện Phạm Văn Huynh

Nằm cách mặt tiền Quốc lộ 1A chỉ vài chục mét; căn nhà cổ tọa lạc tại ấp 1, xã An Phú Tây, huyện Bình Chánh thu hút nhiều người dân và đoàn làm phim đến tham quan, ghi hình. Đây là ngôi nhà của ông Phạm Văn Huynh – Tri huyện Gò Đen xưa; xây dựng từ năm 1885 đến 1900; hiện do hậu duệ đời thứ tư – ông Huỳnh Kim Phú (SN 1959) trông coi.

Theo lời kể, ông Huynh từng du học tại Pháp; sau đó trở về được bổ nhiệm làm Tri huyện vùng Gò Đen – nay trải rộng từ quận Bình Tân (TP.HCM) đến huyện Bến Lức (Long An). Sau khi mua lại một căn nhà đang xây dở của một gia đình giàu có; ông tiếp tục thuê đội thợ giỏi từ Huế hoàn thiện công trình vào năm 1900.

Kiến trúc đậm chất Nam Bộ, lưu giữ nhiều giá trị cổ

Gian chính ngôi nhà còn lưu giữ nhiều vật quý có từ thời xưa (Ảnh: VietNamNet)

Ngôi nhà được thiết kế theo kiểu “tam gian nhị hạ”, với 3 gian 2 chái, mái ngói âm dương, nền lát gạch tàu lục giác. Hệ thống khung sườn gỗ quý, giàn kèo lắp ghép khít với 36 cột tròn kê đá xanh. Các chi tiết chạm khắc tinh xảo hình rồng ở đầu kèo, hoành phi, vách ngăn và bao lam mang đậm dấu ấn nghệ thuật cổ.

Hiện trong nhà còn lưu giữ nhiều hiện vật quý: hoành phi chữ Hán cẩn xà cừ, đôi liễn cẩn ốc, trường kỷ, tủ gỗ phong cách phương Tây và đặc biệt là bộ ván ngựa dày 10cm – minh chứng cho sự giàu có của gia chủ.

Gia sản bao la, một thời “cò bay thẳng cánh”

Tri huyện Phạm Văn Huynh không chỉ nổi danh học thức mà còn nổi tiếng giàu có. Sau khi cưới con gái một vị tri phủ, điền sản của ông mở rộng bao la – từ Quốc lộ 1A đến tận chợ Bình Điền, nay là đường Nguyễn Văn Linh. Tá điền làm lúa, thu thuế. Mùa gặt, lúa được chở bằng ghe theo con rạch nhỏ đến tận nhà ông.

Nhà lợp mái ngói, nền lót gạch tàu hình lục giác màu đỏ (Ảnh: VietNamNet)

Ngôi nhà không chỉ là chốn cư ngụ của gia đình tri huyện; mà còn là nơi diễn ra nhiều hoạt động yêu nước, ghi dấu truyền thống cách mạng tại địa phương. Năm 2014, công trình được UBND TP.HCM xếp hạng Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp thành phố (Quyết định 1520/QĐ-UBND ngày 28/3/2014).

Nguy cơ xuống cấp và lời kêu cứu bảo tồn

Hiện ông Huỳnh Kim Phú cùng gia đình vẫn sinh sống trong ngôi nhà cổ. Mỗi ngày, ông quét dọn, thắp nhang cho tổ tiên, cố gắng gìn giữ ngôi nhà. Tuy nhiên, sau hơn một thế kỷ tồn tại, nhiều hạng mục đã xuống cấp nghiêm trọng như mái ngói thấm dột, kèo bị mối mọt, gỗ mục…

“Là người trông coi di tích, tôi rất mong chính quyền quan tâm, hỗ trợ trùng tu để ngôi nhà không bị hư hại theo thời gian”, ông Phú chia sẻ.

Theo: VietNamNet