Trong thực tế, nhiều người không phân biệt được giữa đột quỵ và đột tử do tim, dẫn đến việc sơ cứu không đúng cách, thậm chí làm mất đi “thời gian vàng” cứu sống bệnh nhân. Hai tình trạng này tuy đều nguy hiểm đến tính mạng nhưng có nguyên nhân, dấu hiệu và cách xử trí khác nhau rõ rệt. Nhận biết đúng sẽ giúp người thân, nhân viên y tế và cả cộng đồng có hành động kịp thời, hiệu quả.

Đột quỵ là gì? Nguyên nhân và dấu hiệu cần đặc biệt lưu ý

Đột quỵ (hay còn gọi là tai biến mạch máu não) xảy ra khi dòng máu lên não bị gián đoạn đột ngột do tắc nghẽn hoặc vỡ mạch máu. Nguyên nhân phổ biến bao gồm cao huyết áp, đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, hoặc do lối sống thiếu lành mạnh như hút thuốc, ít vận động.

Dấu hiệu cảnh báo đột quỵ thường khởi phát một cách đột ngột, có thể gồm:

  • Méo miệng, nói khó hoặc không nói được;
  • Tay chân yếu, liệt nửa người;
  • Mất thăng bằng, hoa mắt chóng mặt;
  • Đau đầu dữ dội không rõ nguyên nhân.

Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), thời gian vàng để cấp cứu đột quỵ là trong vòng 3–6 giờ đầu từ khi xuất hiện triệu chứng. Trong thời gian này, nếu được đưa đến bệnh viện kịp thời, bệnh nhân có cơ hội phục hồi cao hơn, giảm thiểu di chứng nặng nề.

Đột tử do tim: Nguy hiểm vì không cảnh báo trước

Đột tử do tim là tình trạng tim ngừng đột ngột, khiến máu không thể bơm đến não và các cơ quan khác. Nguyên nhân chủ yếu là do rối loạn nhịp tim nghiêm trọng, thường xảy ra ở người có bệnh lý tim mạch nền như bệnh mạch vành, suy tim, hoặc do nhồi máu cơ tim cấp.

Khác với đột quỵ, đột tử do tim thường xảy ra *rất nhanh*, không có nhiều dấu hiệu cảnh báo rõ ràng. Một số triệu chứng có thể xuất hiện trong vài phút trước khi ngừng tim, bao gồm:

  • Đau ngực hoặc cảm giác tức ngực dữ dội;
  • Khó thở;
  • Choáng váng, ngất xỉu;
  • Mạch yếu hoặc không bắt được mạch, mất ý thức đột ngột.

Khi xảy ra đột tử do tim, tim ngừng đập và ngừng thở chỉ sau vài giây. Việc cấp cứu cần được tiến hành ngay lập tức bằng ép tim ngoài lồng ngực (CPR) và dùng máy sốc tim (nếu có), trước khi chuyển đến cơ sở y tế gần nhất. Mỗi phút chậm trễ làm giảm 7–10% cơ hội sống sót.

Phân biệt để xử lý đúng: Chìa khóa cứu người trong tích tắc

Việc nhầm lẫn giữa đột quỵ và đột tử do tim có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng nếu xử trí không đúng. Do đó, người dân cần ghi nhớ một số khác biệt quan trọng:

Tình trạng ý thức: Bệnh nhân đột quỵ thường vẫn còn ý thức trong giai đoạn đầu, trong khi đột tử do tim khiến nạn nhân mất ý thức ngay lập tức.

Thời gian diễn tiến: Đột quỵ có thể tiến triển trong vài giờ, còn đột tử do tim xảy ra rất nhanh, chỉ trong vài phút.

Cách sơ cứu: Với đột quỵ, không nên tự ý cho uống thuốc hay di chuyển mạnh. Hãy gọi cấp cứu 115 và giữ bệnh nhân nằm yên, nghiêng đầu sang một bên. Với đột tử do tim, cần tiến hành ép tim ngay lập tức, hô hấp nhân tạo (nếu biết cách) và dùng máy sốc tim ngoài tự động (AED) nếu có.

Theo các bác sĩ Bệnh viện Chợ Rẫy và Bệnh viện Tim Tâm Đức (TP.HCM), cả hai tình trạng đều có thể phòng ngừa nếu tầm soát sức khỏe định kỳ, kiểm soát tốt huyết áp, mỡ máu, đường huyết và xây dựng lối sống khoa học, lành mạnh.

-Từ khóa chính: đột quỵ, đột tử do tim, phân biệt đột quỵ và đột tử, dấu hiệu đột tử, dấu hiệu đột quỵ, sơ cứu tim mạch

Theo: Tuổi Trẻ Online