Các sự kiện gần đây phản ánh sự phức tạp và căng thẳng của tình hình chính trị toàn cầu, từ các quyết định chiến lược của các cường quốc lớn như Mỹ và Trung Quốc, đến những thay đổi quan trọng trong các tổ chức quốc tế.

Thuế “đối ứng” của Mỹ: Châu Âu chuẩn bị tung đòn đáp trả

Ngày 09/04/2025, chính sách thuế mới từ Mỹ bắt đầu có hiệu lực, ảnh hưởng đến hơn 380 tỷ euro hàng hóa từ EU. Liên Âu cho biết sẽ công bố các biện pháp phản ứng vào thứ Hai, 14/04, dù rượu bourbon không nằm trong danh sách bị áp thuế 25%.

Tại Đức, nơi xuất khẩu sang Mỹ đạt 160 tỷ euro năm 2024, các doanh nghiệp lo ngại thiệt hại lớn, đặc biệt ngành ô tô khi phải gánh mức thuế cao gấp 10 lần trước đây. Bộ trưởng Kinh tế Robert Habeck kêu gọi EU đoàn kết và không loại trừ biện pháp trừng phạt các “ông lớn” công nghệ Mỹ như Google, Amazon.

Chủ tịch liên đoàn ô tô Đức, Hildegard Müller, đề xuất kết hợp “cứng rắn và đối thoại”, đồng thời ủng hộ sáng kiến gỡ bỏ rào cản thương mại giữa Mỹ và EU. Trong bối cảnh xuất khẩu sang Trung Quốc đang gặp khó, thị trường Mỹ trở thành tâm điểm lo ngại của công nghiệp Đức.

Ukraina bắt giữ hai công dân Trung Quốc chiến đấu cho Nga

Tổng thống Volodymyr Zelensky ngày 08/04/2025 xác nhận quân đội Ukraina đã bắt giữ hai người mang quốc tịch Trung Quốc đang tham chiến cùng lực lượng Nga tại vùng Donetsk. Kiev đã yêu cầu Bắc Kinh giải thích, song Trung Quốc phủ nhận thông tin này và gọi đây là cáo buộc “vô căn cứ”.

Theo ông Zelensky, tài liệu, thẻ ngân hàng và giấy tờ tùy thân thu được từ các tù binh cho thấy họ là công dân Trung Quốc, trong đó một người sinh năm 1991, thuộc dân tộc Hán. Trong đoạn video do tổng thống Ukraina công bố, một trong hai người mặc quân phục, tay bị trói, nói một vài từ tiếng Quan Thoại, bao gồm cả từ “chỉ huy”, làm dấy lên nghi vấn họ đang phục vụ dưới quyền quân đội Nga.

Một quan chức Ukraina tiết lộ với AFP rằng những người này có thể đã tự nguyện ký hợp đồng gia nhập quân đội Nga, không phải là binh sĩ do Bắc Kinh điều động chính thức. Ngoài hai tù binh bị bắt gần đây, có thể còn nhiều người khác.

Trên TikTok, một người được cho là lính Trung Quốc tham chiến ở Ukraina chia sẻ: “Chiến sự rất khốc liệt, chúng tôi chẳng khác gì lá chắn sống. Họ nói mỗi tháng được 2.500 euro, nhưng không ai chắc mình có sống sót trở về.”

Phía Trung Quốc, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lâm Kiểm hôm 09/04 nhấn mạnh nước này luôn khuyến cáo công dân tránh xa vùng chiến sự và không tham gia vào bất kỳ cuộc xung đột vũ trang nào.

Starlink của Elon Musk: Từ kết nối dân sự đến quyền lực chiến lược toàn cầu

Ra đời với mục tiêu cung cấp internet tốc độ cao trên toàn cầu, đặc biệt cho những vùng hẻo lánh, Starlink của Elon Musk – thông qua công ty SpaceX – đã nhanh chóng vượt khỏi phạm vi công nghệ dân sự để trở thành một công cụ địa chính trị mạnh mẽ. Với hơn 7.000 vệ tinh ở quỹ đạo thấp, khả năng liên kết quang học giữa các vệ tinh và mô hình kiểm soát toàn bộ chuỗi sản xuất – từ tên lửa, vệ tinh đến dịch vụ internet – Starlink đang tạo ra một mạng lưới gần như bất khả xâm phạm.

Sự can thiệp kịp thời tại Ukraina trong thời điểm bị tấn công mạng đã khiến Starlink trở thành “thần kinh thị giác” của quân đội nước này, hỗ trợ truyền thông, điều khiển drone và giám sát chiến trường theo thời gian thực. Thành công này làm dấy lên lo ngại tại Trung Quốc và Đài Loan, nơi Starlink không được triển khai do yếu tố pháp lý, an ninh và quan điểm chính trị cá nhân của Elon Musk – người có xu hướng thân Bắc Kinh và phụ thuộc lớn vào thị trường xe điện tại Trung Quốc.

Khi công nghệ không gian trở thành yếu tố định hình chiến tranh, Elon Musk không còn đơn thuần là một doanh nhân công nghệ. Việc ông nắm trong tay cả dữ liệu quân sự, quyền truy cập thông tin tuyệt mật và ảnh hưởng lớn trong chính sách quốc phòng Mỹ khiến giới quan sát đặt ra câu hỏi: Liệu Starlink là một dịch vụ toàn cầu trung lập, hay là một đòn bẩy quyền lực mới mang màu sắc cá nhân?

Thuế “đối ứng” của Mỹ: Châu Âu chuẩn bị tung đòn đáp trả; Ukraina bắt giữ hai công dân Trung Quốc chiến đấu cho Nga; Starlink của Elon Musk: Từ kết nối dân sự đến quyền lực chiến lược toàn cầu; Donald Trump và canh bạc thuế quan: Cú sốc toàn cầu từ một quyết định đơn phương

Donald Trump và canh bạc thuế quan: Cú sốc toàn cầu từ một quyết định đơn phương

Hôm qua, thị trường chứng khoán toàn cầu đỏ rực – từ châu Á đến châu Âu và Mỹ – sau quyết định áp thuế mới của Tổng thống Donald Trump. Tờ Libération gọi ông là “dealer của sự sụp đổ chứng khoán”, trong khi La Croix mỉa mai ông như một “người phóng hỏa” thổi bùng hoảng loạn kinh tế. Dù 9.500 tỷ USD bị “bốc hơi” trong ba ngày, ông vẫn giữ vững lập trường và tiếp tục đe dọa Trung Quốc bằng mức thuế cao hơn nữa.

Mục tiêu của Trump rõ ràng: kiềm chế đà tăng trưởng của Trung Quốc, thúc đẩy công nghiệp nội địa Mỹ và giảm giá đồng đô la để giành ưu thế thương mại. Nhưng các nước mới nổi như Việt Nam, vốn không có xung đột trực diện, vẫn bị vạ lây. Mức thuế cao hơn Kenya đến 36% đặt ra nghi vấn: phải chăng đây là đòn bẩy để ép Việt Nam chấp nhận các thỏa thuận về hạt nhân hoặc căn cứ quân sự?

Chưa dừng lại ở đó, Trump đang chơi một canh bạc nguy hiểm với đồng đô la. Ông muốn nó yếu hơn để hỗ trợ xuất khẩu, nhưng điều này lại đe dọa vị thế đồng bạc xanh như “nơi trú ẩn an toàn” của toàn cầu. Trong khi đó, đồng euro và franc Thụy Sĩ dần trở thành lựa chọn thay thế, báo hiệu niềm tin vào kinh tế Mỹ đang lung lay.

Một điểm đáng chú ý là Nga không có tên trong danh sách đánh thuế, dù vẫn xuất khẩu hàng tỷ USD vào Mỹ. Các nhà phân tích nghi ngờ về một “thỏa thuận ngầm”, trong bối cảnh châu Âu – chứ không phải Mỹ – mới là bên nắm giữ chìa khóa trừng phạt Matxcơva thực sự, nhờ hệ thống tài chính và pháp lý chặt chẽ hơn.

Trong khi đó, tại chiến trường Ukraina, NATO khẳng định Nga không có khả năng giành thắng lợi lớn. Tướng Christopher Cavoli cho rằng Kiev đang phòng thủ hiệu quả, và dù kiệt sức, quân đội Ukraina vẫn sáng tạo, đặc biệt với cách họ vận dụng hệ thống tên lửa Patriot – đến mức khiến chính quân đội Mỹ phải học hỏi.

Trump có thể xem đây là “thời khắc vĩ đại” để làm lại nước Mỹ, nhưng theo nhiều nhà quan sát, ông đang đánh đổi sự ổn định toàn cầu để theo đuổi tham vọng quyền lực. Và hậu quả, có thể không chỉ dừng lại ở con số trên bảng chứng khoán.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sắp thăm chính thức Malaysia

Ngày 09/04/2025, Bộ trưởng Thông tin Malaysia Fahmi Fadzil thông báo Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ thực hiện chuyến thăm cấp Nhà nước đến Malaysia trong ba ngày, từ 15 đến 17 tháng 4. Đây là lần đầu tiên ông Tập đến thăm Kuala Lumpur kể từ khi Thủ tướng Anwar Ibrahim lên nắm quyền vào cuối năm 2022.

Chuyến đi được đánh giá là mang ý nghĩa chiến lược đối với cả hai quốc gia, đặc biệt trong bối cảnh Bắc Kinh đang nỗ lực tăng cường quan hệ với khu vực Đông Nam Á giữa lúc quan hệ Mỹ – Trung tiếp tục leo thang căng thẳng. Việc ông Tập chọn Malaysia làm điểm dừng chân tiếp theo cho thấy vai trò ngày càng quan trọng của quốc gia Đông Nam Á này trong tính toán địa chính trị và kinh tế của Trung Quốc.

Giới quan sát nhận định chuyến công du lần này không chỉ nhằm thúc đẩy hợp tác song phương trên nhiều lĩnh vực như thương mại, đầu tư, cơ sở hạ tầng mà còn gửi đi tín hiệu về sự gắn bó chặt chẽ hơn giữa Trung Quốc với ASEAN – một khu vực đang trở thành tâm điểm cạnh tranh ảnh hưởng giữa các cường quốc.

Tổng thống Trump ký sắc lệnh vực dậy ngành than đá Mỹ

Ngày 08/04/2025, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã ký một sắc lệnh mới với mục tiêu thúc đẩy ngành công nghiệp than, trong buổi lễ có sự tham dự của khoảng 30 công nhân mỏ tại Nhà Trắng. Phát biểu tại sự kiện, ông Trump tuyên bố sẽ “hồi sinh một ngành công nghiệp từng bị lãng quên”, nhấn mạnh cam kết tạo thêm việc làm và bảo vệ nguồn năng lượng truyền thống của nước Mỹ.

Sắc lệnh mới được kỳ vọng sẽ mang lại sinh kế cho hàng chục nghìn thợ mỏ, dù hiện tại ngành than chỉ còn sử dụng khoảng 40.000 lao động – giảm mạnh so với con số 70.000 cách đây một thập kỷ. Ngoài việc hỗ trợ trực tiếp các mỏ than, văn kiện này còn bao gồm các biện pháp bảo vệ các nhà máy nhiệt điện đốt than, vốn đang đứng trước nguy cơ đóng cửa do các chính sách môi trường nhằm cắt giảm khí thải carbon.

Động thái này cho thấy chính quyền Trump tiếp tục ưu tiên năng lượng hóa thạch trong chiến lược năng lượng quốc gia, bất chấp những chỉ trích từ giới môi trường và cam kết quốc tế về giảm phát thải. Các chuyên gia nhận định quyết định này sẽ làm dấy lên nhiều tranh luận, đặc biệt trong bối cảnh Mỹ đang đối mặt với áp lực ngày càng lớn trong việc chuyển đổi sang năng lượng sạch và bền vững.

Tác động của việc cắt giảm tài trợ của Mỹ đối với WHO

Phó Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), bà Nakatani Yukiko, đã lên tiếng về những ảnh hưởng nghiêm trọng từ quyết định cắt giảm tài trợ của chính quyền Tổng thống Donald Trump. Bà cho biết, ngân sách của WHO cho giai đoạn 2026-2027 sẽ giảm tới 40%, gây khó khăn lớn trong việc duy trì hoạt động của tổ chức này. Cụ thể, WHO sẽ gặp khó khăn trong việc chi trả lương cho khoảng 800 trong tổng số 9.000 nhân viên toàn cầu.

Để đối phó với tình trạng thiếu hụt, WHO đang tích cực tìm kiếm sự hỗ trợ tài chính từ các quốc gia khác. Tuy nhiên, mặc dù đã có một số quốc gia cam kết tài trợ, tổ chức này vẫn đang thiếu một khoản ngân sách lên tới 1,8 tỷ đô la. Việc cắt giảm này không chỉ ảnh hưởng đến sự ổn định tài chính của WHO, mà còn làm tăng thêm áp lực lên khả năng ứng phó của tổ chức với các cuộc khủng hoảng y tế toàn cầu.

Theo: RFI