Tổng thống Mỹ Donald Trump bày tỏ lo ngại về nạn đói ở Gaza, nơi đang chịu phong tỏa hoàn toàn từ Israel hơn hai tháng qua, và cam kết Mỹ sẽ hành động để giảm khổ đau. Lời kêu gọi này đánh dấu sự thay đổi trong lập trường của Trump, nhưng kế hoạch viện trợ mới vấp phải hoài nghi từ các tổ chức nhân đạo.

Tình hình nhân đạo tồi tệ ở Gaza

Dải Gaza đang đối mặt với khủng hoảng nhân đạo nghiêm trọng do lệnh phong tỏa hoàn toàn của Israel bắt đầu từ ngày 2/3/2025. Trong hơn 70 ngày, thực phẩm, nước và nhu yếu phẩm bị cấm vận, dẫn đến suy dinh dưỡng và bệnh tật gia tăng. Các tổ chức cứu trợ cảnh báo 100% trong số hai triệu cư dân Gaza đang đối mặt với nguy cơ nạn đói, theo cơ quan giám sát đói kém được Liên Hợp Quốc hậu thuẫn.

Israel tăng cường chiến dịch quân sự với các cuộc không kích liên tiếp, khiến hơn 100 người thiệt mạng vào ngày 16/5/2025, theo Bộ Y tế Gaza. Một ngày trước, oanh tạc đã buộc một bệnh viện lớn trong khu vực đóng cửa. Chiến tranh, bắt đầu từ cuộc tấn công của Hamas vào Israel ngày 7/10/2023, đã khiến hơn 50.000 người chết và phần lớn Gaza trở thành đống đổ nát.

Trump thay đổi giọng điệu về Gaza

Phát biểu tại UAE ngày 16/5/2025, trong chặng cuối chuyến công du Qatar, Ả Rập Saudi và UAE, Tổng thống Donald Trump nhấn mạnh: “Nhiều người đang chết đói ở Gaza. Chúng tôi phải giải quyết việc này.” Ông cam kết Mỹ sẽ hành động để giảm khổ đau, đánh dấu sự thay đổi so với sự im lặng trước đây của chính quyền ông về cách Israel tiến hành chiến tranh.

Trên Air Force One, Trump nói với phóng viên rằng “nhiều điều tốt đẹp” sẽ xảy ra trong tháng tới, nhấn mạnh cần hỗ trợ người Palestine và xem xét cả hai phía. “Chúng tôi sẽ làm tốt công việc này,” ông khẳng định, dù không nêu chi tiết kế hoạch cụ thể.

Tổng thống Trump cùng tổng thống Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, Mohamed bin Zayed, tại Sân bay quốc tế Abu Dhabi vào thứ sáu – Ảnh: nytimes

Sự cảm thông mới của Trump trái ngược với lập trường trước đây, khi ông ủng hộ mạnh mẽ chiến dịch quân sự của Israel và từng đề xuất di dời người Palestine khỏi Gaza để phát triển bờ biển. Quan hệ thân thiết với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu khiến sự thay đổi này càng đáng chú ý, khác biệt với chính quyền Biden, vốn từng đe dọa cắt viện trợ quân sự nếu Israel không thay đổi cách hành xử.

Áp lực từ các lãnh đạo vùng Vịnh

Các lãnh đạo vùng Vịnh đã tận dụng chuyến thăm của Trump để thúc đẩy lập trường mềm mỏng hơn về Gaza. Quốc vương Qatar, Sheikh Tamim bin Hamad al-Thani, kêu gọi Trump dùng ảnh hưởng của Mỹ để mang lại hòa bình và chấm dứt giết chóc. Tại Riyadh, bài phát biểu của Trump trước các lãnh đạo doanh nghiệp nhận được nhiều tràng pháo tay, nhưng đề xuất Ả Rập Saudi tham gia Hiệp định Abraham – thiết lập quan hệ với Israel – bị đón nhận trong im lặng.

Người dân Ả Rập Saudi phản đối bình thường hóa quan hệ với Israel, đặc biệt sau thiệt hại nặng nề ở Gaza. Các quan chức nước này nhấn mạnh rằng công nhận Israel phải đi đôi với việc thành lập nhà nước Palestine, phản ánh sức nặng của vấn đề Palestine trong khu vực.

Beit Lahia vào thứ sáu. Israel đã đe dọa sẽ leo thang chiến dịch quân sự ở Gaza hơn nữa và gần đây đã tăng cường cường độ các cuộc tấn công quân sự chết người – Ảnh: nytimes

Kế hoạch viện trợ mới và những lo ngại

Để ứng phó khủng hoảng, chính quyền Trump hậu thuẫn Quỹ Nhân đạo Gaza, một tổ chức mới nhằm thiết lập các trung tâm phân phối thực phẩm, bộ dụng cụ vệ sinh và hỗ trợ nhân đạo. Kế hoạch này, phối hợp với Israel, dự kiến tạo các vùng phân phối thực phẩm với lực lượng Israel đóng bên ngoài chu vi.

Israel cho biết phong tỏa nhằm buộc Hamas chấp nhận điều kiện ngừng bắn mới và thả các con tin còn lại từ cuộc tấn công năm 2023. Tuy nhiên, hơn 90% dân Gaza đã bị di dời, nhiều người nhiều lần, và 70% khu vực bị tuyên bố là “vùng cấm” hoặc chịu lệnh sơ tán.

Kế hoạch Mỹ-Israel vấp phải hoài nghi từ các tổ chức nhân đạo và Liên Hợp Quốc. Họ lo ngại hệ thống phân phối có thể buộc người già hoặc bệnh tật thực hiện hành trình nguy hiểm để nhận viện trợ. Liên Hợp Quốc từ chối tham gia, cảnh báo các trung tâm ở miền nam Gaza có thể trở thành công cụ cho di dời cưỡng chế, làm trầm trọng thêm tình trạng di cư.

Lời kêu gọi hỗ trợ Gaza của Trump là tín hiệu tích cực giữa khủng hoảng nhân đạo nghiêm trọng, nhưng hiệu quả vẫn phụ thuộc vào hành động cụ thể. Với phong tỏa và chiến sự tiếp diễn, kế hoạch viện trợ mới đối mặt với nhiều thách thức, từ hoài nghi của cộng đồng quốc tế đến thực tế phức tạp tại chỗ. Thế giới đang dõi theo liệu cam kết của Trump có thể mang lại thay đổi thực sự cho người dân Gaza hay không.

Theo: nytimes