Số ca ung thư khởi phát sớm (dưới 50 tuổi) tăng gần 80% trong ba thập kỷ qua, với xu hướng tiếp tục gia tăng. Các chuyên gia cảnh báo nhiều yếu tố lối sống hiện đại, trong đó có thực phẩm siêu chế biến, đang góp phần thúc đẩy làn sóng ung thư ở người trẻ.

Ung thư ở người trẻ gia tăng đáng lo ngại

Một nghiên cứu công bố trên BMJ Oncology cho biết, từ năm 1990 đến nay, số ca ung thư khởi phát sớm trên toàn cầu đã tăng gần 80%. Dự báo đến năm 2030, con số này sẽ còn tăng thêm 31%, tạo ra áp lực lớn cho hệ thống y tế nhiều quốc gia.

Tại Mỹ, Hiệp hội Ung thư Mỹ ghi nhận phụ nữ dưới 50 tuổi có nguy cơ mắc ung thư cao hơn nam giới cùng độ tuổi đến 82%, trong khi cách đây hai thập kỷ mức chênh lệch chỉ là 51%. Các loại ung thư tăng nhanh nhất gồm: ung thư đại trực tràng, tử cung, máu, thận và vú.

Điều đáng lo ngại, ung thư ở người trẻ thường được phát hiện muộn, tiến triển nhanh và khó điều trị hơn so với bệnh nhân lớn tuổi.

Nguyên nhân nào khiến ung thư sớm bùng phát?

Các chuyên gia cho rằng sự thay đổi mạnh mẽ trong lối sống, chế độ ăn uống và môi trường sống là những nguyên nhân chính. Một số yếu tố được chỉ ra gồm:

  • Chế độ ăn nhiều thực phẩm siêu chế biến: đồ ăn nhanh, nước ngọt có ga, thịt chế biến sẵn.
  • Thói quen ít vận động, ngồi nhiều do đặc thù công việc và học tập.
  • Tăng tình trạng thừa cân, béo phì ở người trẻ.
  • Ô nhiễm môi trường và tiếp xúc với các hóa chất độc hại.
  • Giảm giấc ngủ, căng thẳng kéo dài trong cuộc sống hiện đại.

Theo các nhà nghiên cứu, những yếu tố này có thể tác động âm thầm đến hệ miễn dịch, làm rối loạn chuyển hóa và tạo điều kiện cho tế bào ung thư phát triển sớm hơn.

Thực phẩm siêu chế biến và mối liên hệ với ung thư

Một báo cáo khác đăng trên The Lancet cho thấy, việc tiêu thụ nhiều thực phẩm siêu chế biến làm tăng nguy cơ mắc một số bệnh ung thư, đặc biệt là ung thư đại trực tràng.

Các loại thực phẩm này thường chứa nhiều chất bảo quản, hương liệu nhân tạo, dầu hydro hóa và đường tinh luyện. Chúng không chỉ gây béo phì mà còn làm gia tăng viêm mạn tính – một trong những yếu tố thúc đẩy hình thành ung thư.

Gánh nặng cho hệ thống y tế toàn cầu

Làn sóng ung thư khởi phát sớm đang khiến nhiều nước phải đối mặt với thách thức y tế nghiêm trọng. Hệ thống bệnh viện vốn đã chịu áp lực lớn từ các bệnh mạn tính như tim mạch, tiểu đường, nay càng thêm gánh nặng vì ung thư ở nhóm bệnh nhân trẻ.

Điều này cũng kéo theo chi phí y tế khổng lồ, ảnh hưởng đến kinh tế – xã hội. Bởi người trẻ là lực lượng lao động chính, nếu mắc bệnh sẽ tác động lớn đến năng suất và sự phát triển bền vững của mỗi quốc gia.

Cảnh báo từ các chuyên gia y tế

Giáo sư Charles Swanton, nhà khoa học của Hiệp hội Ung thư Anh, nhận định: “Ung thư không còn là căn bệnh của tuổi già. Xu hướng mắc bệnh ở người trẻ đòi hỏi các chiến lược phòng ngừa và sàng lọc sớm phải được ưu tiên.”

Các bác sĩ cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nâng cao nhận thức cộng đồng. Người trẻ cần cảnh giác với những triệu chứng bất thường như: rối loạn tiêu hóa kéo dài, chảy máu không rõ nguyên nhân, mệt mỏi dai dẳng, sụt cân nhanh chóng.

Làm gì để phòng ngừa ung thư khởi phát sớm?

Các chuyên gia khuyến nghị:

  • Duy trì chế độ ăn lành mạnh, tăng rau xanh, trái cây, hạn chế thực phẩm siêu chế biến.
  • Tập luyện thể dục đều đặn, ít nhất 150 phút/tuần.
  • Giữ cân nặng hợp lý, tránh thừa cân, béo phì.
  • Ngủ đủ giấc, giảm căng thẳng.
  • Khám sức khỏe định kỳ, tầm soát ung thư nếu có yếu tố nguy cơ hoặc tiền sử gia đình mắc bệnh.

Xu hướng tương lai và giải pháp toàn cầu

Các tổ chức y tế quốc tế kêu gọi cần có chiến lược toàn cầu để đối phó với ung thư sớm. Bao gồm: tăng cường nghiên cứu nguyên nhân, áp dụng sàng lọc sớm, hạn chế thực phẩm siêu chế biến và xây dựng lối sống lành mạnh từ khi còn nhỏ.

Bên cạnh đó, chính phủ các nước cần cải thiện chính sách y tế cộng đồng, khuyến khích doanh nghiệp sản xuất thực phẩm sạch và nâng cao trách nhiệm xã hội.

Theo: VnExpress.