Giò nây – đặc sản Thái Bình mềm tan, béo ngậy, làm từ tảng thịt lớn, thường xuất hiện trong mâm cỗ cưới hỏi – vừa ngon vừa dễ gói phần mang về.

Trong bức tranh ẩm thực phong phú của vùng đồng bằng Bắc Bộ, Thái Bình nổi bật với những món ăn truyền thống mang đậm dấu ấn văn hóa làng quê. Một trong số đó là giò nây – món ăn đặc trưng thường xuyên xuất hiện trong các mâm cỗ cưới hỏi, giỗ chạp hay ngày Tết tại nhiều địa phương thuộc tỉnh này.

Ấn tượng từ miếng giò lớn “núng nính”

Thu Hương (Hà Nội) vẫn nhớ rõ trải nghiệm ẩm thực đáng nhớ trong lần đầu dự đám cưới tại huyện Đông Hưng (Thái Bình). Trên mâm cỗ đầy đặn, ngoài những món quen thuộc như giò lụa, chả quế, còn xuất hiện một món giò “lạ mà quen” – giò nây.

“Mới nhìn thì thấy to và nhiều mỡ, tưởng sẽ ngấy, nhưng ăn vào thì mềm tan, thơm nhẹ, không hề ngấy như tưởng tượng. Khi ăn kèm chén nước mắm mặn và dưa muối chua, hương vị hài hòa đến lạ”, cô chia sẻ.

Không chỉ hương vị, giò nây còn gây ấn tượng bởi cách trình bày miếng giò to bản, dày dặn – mỗi khoanh được cắt thành 6 hoặc 12 miếng vuông vức, đẹp mắt. Theo người dân địa phương, điều này xuất phát từ phong tục “ăn cỗ gói phần”, mang về cho người già và trẻ nhỏ.

Món ngon gắn liền phong tục “lấy phần”

Tại nhiều vùng quê Thái Bình như Đông Hưng, Tiền Hải, giò nây không chỉ là món ăn mà còn mang theo nét văn hóa đặc trưng. Ở các mâm cỗ có phụ nữ tham dự, họ thường chừa phần giò để gói mang về cho ông bà, con cháu. Trong khi đó, những mâm chỉ có đàn ông chủ yếu dùng tại chỗ, không gói phần.

“Giò nây thường được người Thái Bình gọi bằng nhiều cái tên khác nhau như giò cuốn, giò mỡ, giò thúc. Dù là món bình dân nhưng trong bất cứ bữa tiệc lớn nhỏ nào, nếu thiếu món này thì coi như mâm cỗ chưa trọn vẹn”, anh Đoàn Hiệp – chủ cơ sở nấu cỗ lưu động ở TP Thái Bình cho biết.

Tại một số địa phương ở Thái Bình, món giò nây thường góp mặt trong thực đơn mâm cỗ dịp giỗ chạp, đám cưới. (Ảnh: Phan Hồng Sơn)

Cách làm công phu, giữ nguyên tảng thịt

Khác với giò lụa truyền thống được xay nhuyễn, giò nây giữ nguyên tảng thịt lợn lớn – thường là phần ba chỉ – có cả nạc, mỡ và bì đan xen. Sau khi sơ chế, thịt được ướp với tiêu Bắc, bột canh, mì chính, hành khô rồi cuộn chặt tay trong lá chuối đã hơ qua lửa cho mềm dai.

“Lá chuối phải là loại chuối tây, được hơ qua lửa để không bị rách khi gói. Món giò này cũng cần được ép chặt, nén kỹ như cách làm bánh chưng để tạo độ kết dính cho phần thịt, giữ hình dáng đẹp và không bị rời rạc khi cắt lát”, anh Hiệp chia sẻ thêm.

Tùy từng địa phương, giò nây được gói thành khuôn tròn hoặc vuông, sau đó đem hấp hoặc luộc từ 3 đến 4 tiếng. Khi chín, giò được nén lần cuối để ráo nước, chắc thịt và giữ màu xanh đẹp mắt từ lá chuối.

Giò nây – món ăn lưu giữ hương vị quê nhà

Không chỉ nổi bật về cách chế biến, giò nây còn được yêu thích bởi sự dung hòa giữa cái béo và thanh, giữa chất thịt truyền thống và cách gói ghém đầy tình cảm – thể hiện qua phong tục gói phần mang về cho người thân.

Trên mâm cỗ Thái Bình, giò nây thường đi kèm những món ăn đặc trưng khác như thịt trâu xào rau cần, trứng vịt lộn, canh mọc hay xôi gấc. Nhưng với nhiều người dân quê lúa, miếng giò nây luôn là “linh hồn” của mâm cỗ, gợi nhắc những bữa tiệc rộn ràng và ấm áp tình thân.

Bạn từng thấy món giò nào to như vậy chưa? Nếu có dịp về Thái Bình, đừng quên thử món giò nây một lần – để biết cái cảm giác “nhìn thì sợ mà ăn thì mê” là như thế nào.

Theo: vietnamnet