Có câu rằng: “Cao ốc ngàn gian, đêm nằm ngủ cũng không quá hai mét, ruộng tốt vạn khoảnh, ngày ăn cũng không quá ba bữa”. Vậy hà cớ gì người ta không biết đủ, mà phải tự đánh mất niềm hạnh phúc của mình.

Anh chàng hạnh phúc và hai vợ chồng giàu có

Có chàng trai nghèo khó tìm được một chiếc thuyền nhỏ bị hỏng bên bờ biển. Cậu mang nó về sửa lại rồi hằng ngày chèo thuyền ra khơi đánh cá. Có những hôm không bắt được con cá nào; nhưng miệng cậu vẫn vui vẻ không ngừng hát ca, cảm thấy yêu đời lắm. Cậu nằm dài trên cát nhìn ánh sao đêm, sáng dậy sớm ngắm cảnh bình minh tươi đẹp, lúc nào cũng luôn vui vẻ như thế cả.

Lại có cặp vợ chồng buôn cá giàu có sống trong một căn biệt thự xa hoa bên bờ biển. Hằng ngày họ tất bật buôn bán; sáng đi tối về chẳng có giây phút nào được thảnh thơi, ngày nào cũng bận rộn tính toán “bán được bao nhiêu, lời bao nhiêu”. Cả ngày chỉ thấy họ chau mày suy tính hơn thua, chẳng mấy khi được sống vui vẻ. 

Rồi ngày nào cũng vậy; họ đều nghe thấy tiếng hát yêu đời của chàng trai nghèo đánh cá, trong lòng thầm ngưỡng mộ: “Sao cậu ta không có tài sản giàu có như chúng ta, nhưng lại có thể vui vẻ cả ngày như thế được nhỉ? Mình có nhiều cá như vậy nhưng cũng chẳng cười nổi. Cậu ta có lúc ngay cả một con cá nhỏ cũng không bắt được; vậy mà suốt ngày hò hát cũng tài!”.

Anh chàng hạnh phúc và hai vợ chồng giàu có
Cuộc đời mong manh ngắn ngủi, tạm bợ vô thường, sớm còn tối mất nào ai biết trước, niềm vui có được không bao nhiêu nhưng nỗi lo lắng, thất vọng, khổ đau chi phối cả cuộc đời.

Hai vợ chồng giàu có, thử lòng chàng trai đánh cá

Ông chồng nói với bà vợ: “Tôi đã tìm ra được cách để thử cậu ta, xem có đúng là người này được ông Trời hậu đãi không?”. Thế rồi, tranh thủ lúc chàng trai nghèo đang ngồi trên bờ biển ca hát; ông chồng đợi chàng trai không để ý, liền bỏ một bọc tiền lớn vào chiếc thuyền của cậu. Sáng hôm sau, khi chuẩn bị lên thuyền ra khơi đánh cá; chàng trai bất ngờ nhìn thấy một bọc tiền lớn ở chỗ mình. Số tiền này có thể giúp cậu mua được chiếc thuyền lớn hơn; hằng ngày cậu có thể ra khơi xa đánh cá. Sau đó còn có thể có tiền mua được nhiều thuyền lớn hơn, thuê thêm vài người làm công cho mình.

Thuyền của chàng trai, bây giờ mỗi lúc một to hơn; cá ngoài khơi xa gần đều lần lượt về hết tay cậu. Dần dần cậu trở thành một chủ tàu lớn và ngày càng mơ mộng trở thành người giàu có bậc nhất ở bến cảng.

Những năm tháng hạnh phúc của chàng trai đánh cá đã không còn

Cả ngày cậu tính toán về viễn cảnh đó; đêm đến cũng nằm vắt tay lên trán trằn trọc suy nghĩ, thở than. Rồi dần dần; chàng trai đã quên cả những bài hát vui vẻ ngày nào.

Những năm tháng hạnh phúc của chàng trai đánh cá đã không còn
Càng nhiều tham muốn, dục vọng thì càng nhiều phiền não khổ đau, đến lúc nhắm mắt xuôi tay trở về cùng cát bụi mới hay những gì đã trải qua như giấc mộng.

Từ đó cậu bắt đầu phiền muộn nhiều hơn, lo lắng nhiều hơn, không ai còn thấy nét mặt vui tươi ngày xưa của cậu nữa. Cậu lại muốn mua một chiếc thuyền lớn hơn; nhưng vì tiền không đủ cậu đành phải chạy vạy đi vay nợ lãi suất cao. Khi có một món nợ lớn trên đầu, cậu lại càng phải gồng mình sống chung với áp lực ngày ngày, giấc ngủ của cậu cũng chẳng còn bình yên. 

Lòng tham của chàng trai đã đánh mất đi cuộc sống thản đãng của mình

Một hôm, hai vợ chồng giàu có ngồi nói chuyện với nhau. Bà vợ liền tò mò hỏi: “Ông làm cách nào mà hay vậy? Bây giờ cậu ta cũng giàu có giống như chúng ta, không biết niềm vui là gì!”. Ông chồng đáp: “Tôi chẳng qua chỉ là để cậu ta có được nhiều tiền hơn những gì bản thân cậu ấy đang có mà thôi. Như vậy sẽ khiến lòng tham của cậu ta trỗi dậy; đã có rồi trong tâm lại còn muốn nhiều hơn, cuối cùng chẳng khi nào cậu ấy có được giây phút bình yên; nên từ đó trở đi không thể vui được nữa”. 

Lòng tham của chàng trai đã đánh mất đi cuộc sống thản đãng của mình
Những người có nhiều tham vọng thì dù đang sở hữu bao nhiêu thứ cũng không thấy hài lòng, nhìn cái gì cũng muốn, nhìn cái gì cũng khát khao, trong lòng luôn cảm thấy thiếu thốn.

Rất nhiều năm sau, chàng trai nghèo năm nào đã trở thành một ông chủ giàu có, lại cũng ở trong một ngôi biệt thự sang trọng bên bờ biển. Hằng ngày, cậu bận bịu tíu tít với công chuyện làm ăn; tính toán lời lãi thiệt hơn của mình. Sáng sáng chiều chiều cậu ngắm thời tiết; lo các chuyến thuyền đánh cá của mình ra khơi không suôn sẻ. Tất cả những lo lắng ăn không ngon; ngủ không yên đã trói lấy cuộc đời cậu, khiến cậu chẳng phút nào có được thảnh thơi. 

Chàng trai đánh cá mong muốn có được hạnh phúc của ngày xưa

Rồi một ngày không may; đoàn thuyền của cậu bị bão đánh tan, gần như toàn bộ đều hỏng hóc, thiệt hại về tài sản rất nặng nề. Chứng kiến cảnh ấy, cậu cảm thấy rất buồn và chán nản; cậu một mình thẫn thờ lang thang trên bờ biển và vô tình bắt gặp một chàng trai đánh cá, đang vừa đi vừa hát vang dưới ánh chiều tà. Bất giác cậu hồi tưởng lại những năm tháng vô ưu vô lo của mình trước đây; nghĩ mà thấy hối tiếc.

Chàng trai đánh cá mong muốn có được hạnh phúc của ngày xưa
Với người không biết đủ thì có bao nhiêu tiền tài danh vọng cũng là không đủ, suy cho cùng người giàu có thật sự không phải là người nhiều tiền nhất mà là người biết hài lòng nhất.

Cậu bèn tiến đến hỏi chàng trai nghèo: “Anh bạn! Anh chỉ là một anh chàng đánh cá nghèo thì có gì mà hạnh phúc thế?”. Chàng trai kia mỉm cười trả lời: “Tại sao tôi lại không có gì? Tôi có bờ biển; có ánh nắng mặt trời, có hoàng hôn thơ mộng, có cả trời xanh và biển rộng; biển cho tôi thức ăn và nuôi tôi lớn, biển cho tôi tất cả”.

Người biết đủ, mới là cách nắm giữ hạnh phúc thật sự

Nghe xong, cậu thấy mình như bừng tỉnh. Quả thật, trên thế giới này chỉ khi nào người ta tự biết đủ thì mới có thể sống an nhiên và vui vẻ. Cậu cũng từng trải qua một cuộc sống không chút muộn phiền như thế; biết hài lòng với những gì mình đang có, vô lo vô nghĩ, ngày ngày hát ca yêu đời. Nhưng từ khi có được số tiền đó; lòng tham trong cậu nổi dậy, và bản thân đã tự đánh mất hạnh phúc của chính mình. Khi lòng tham trỗi dậy, cậu đã không còn biết đủ nữa. 

Từ xưa đến nay, có bao nhiêu người cả đời lao tâm lao lực, đến lúc vinh hoa phú quý, công thành danh toại tưởng rằng như thế là hạnh phúc, khoái hoạt. Nhưng quay đầu lại nhìn thì hóa ra, hạnh phúc lại không phải ở nơi ấy…

Số tiền mà cậu nhặt được ngày nào đã đánh cắp mất niềm vui của cậu. Nó cướp đi sự nhẹ nhàng, thanh thản, cướp đi bản chất hồn hậu; thiện lương và cướp đi sự thanh tịnh trong tâm hồn cậu. Từ đó, cậu đã nhận ra điều ấy; và cậu cho người khắc lên tất cả thuyền của mình hai chữ “Biết đủ”. Cậu biết rằng điều duy nhất có thể giúp cậu vượt qua cạm bẫy của lòng tham chính là phải biết đủ, biết hài lòng với những gì mình có. 

Có câu nói rất hay rằng: “Đừng khóc vì không có giày đi bởi vì có người còn không có chân để đứng!” Bởi vậy mới nói: “Biết đủ thì người nghèo khổ cũng thấy mình hạnh phúc; không biết đủ thì người giàu sang đến mấy cũng thấy u buồn”.