Động lực thúc đẩy ông Trump đổi giọng cứng rắn với Nga dần rõ rệt, khi ông thất vọng với thái độ của Moskva trong đàm phán hòa bình Ukraine, đồng thời muốn khẳng định hình ảnh “sứ giả hòa bình mạnh mẽ”.

Từ “thiên tài” Putin đến “vô nghĩa”

Trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2016, ông Trump từng ca ngợi Tổng thống Nga Vladimir Putin là “thiên tài” và tin tưởng hai bên sẽ xây dựng quan hệ tốt đẹp. Ngay cả khi tái đắc cử nhiệm kỳ hai, ông vẫn dành niềm tin cho Putin: “Tôi tin ông ấy muốn hòa bình. Tôi tin tưởng ông ấy về điều đó”, ông Trump nói.

Thậm chí, trong cuộc gặp Tổng thống Ukraine Zelensky tại Nhà Trắng cuối tháng 2, ông Trump còn trách Kiev là bên thiếu “quân bài” để mặc cả, gián tiếp đổ lỗi Ukraine đã để xảy ra xung đột.

Nhưng trong vài tuần gần đây, giọng điệu của ông Trump đã đổi khác. Trong cuộc gặp Tổng thư ký NATO ngày 14/7, ông bất ngờ tuyên bố sẽ gửi thêm vũ khí cho Ukraine, với điều kiện châu Âu trả tiền trước.

Đáng chú ý, ông ra tối hậu thư với Moskva: nếu không có thỏa thuận ngừng bắn trong 50 ngày, Mỹ sẽ áp thuế 100% lên các nước nhập dầu khí Nga.

“Chúng ta nhận được rất nhiều điều vô nghĩa từ Nga. Ông ấy (Putin) tỏ ra tử tế, nhưng thực chất vô nghĩa”, ông Trump nói thẳng.

Vì sao ông Trump đổi giọng?

Các nhà phân tích nhận định, thái độ thay đổi của ông Trump xuất phát từ hai lý do chính: thất vọng với ông Putin và áp lực phải chứng tỏ mình không bị “qua mặt”.

Ông Jamie Dettmer, chuyên gia của Politico, cho rằng ông Trump giờ cảm thấy mình bị lợi dụng, buộc phải cứng rắn hơn.

Cựu đặc phái viên Mỹ tại Ukraine Bill Taylor bổ sung: “Ông ấy nhận ra Putin không như những gì mình nghĩ, nên cần gây áp lực”.

Giới nghị sĩ Mỹ cũng đồng thuận với nhận định này. Thượng nghị sĩ Shaheen nói: “Ông Trump không muốn bị coi là yếu đuối, bị Nga qua mặt”.

Thượng nghị sĩ Blumenthal thẳng thắn: “Ông ấy nhận ra Putin chỉ đang lợi dụng Mỹ mà không trả giá”.

Tổng thống Mỹ Donald Trump tại sân bay quốc tế Miami, bang Florida ngày 3/4.  (Ảnh VnExpres

Xây dựng hình ảnh “sứ giả hòa bình”

Một động cơ khác là tham vọng của ông Trump xây dựng hình ảnh người mang lại “hòa bình thông qua sức mạnh”.

Trước đây, ông từng đóng vai trò trung gian giải quyết xung đột Israel – Iran, xoa dịu căng thẳng Rwanda – Congo… nhưng với Ukraine, xung đột lớn nhất hiện nay, ông vẫn chưa đạt được kết quả.

Tại hội nghị NATO gần đây, ông thừa nhận: “Nó khó hơn nhiều so với tưởng tượng. Ông Putin đã trở nên khó nói chuyện hơn”.

Tối hậu thư và cam kết hỗ trợ quân sự mạnh mẽ cho Ukraine, theo giới phân tích, là cách để ông Trump gây áp lực buộc Moskva ngồi vào bàn đàm phán, giúp ông giữ lời hứa tranh cử “sớm kết thúc chiến tranh Ukraine” và tiến gần hơn tới giấc mơ giành giải Nobel Hòa bình.

Nga phản ứng ra sao?

Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Điện Kremlin hôm 26/3 (Ảnh VnExpress)

Phía Nga nhanh chóng phản bác tối hậu thư của ông Trump.

Phó chủ tịch Hội đồng An ninh Dmitry Medvedev tuyên bố Moskva “không quan tâm” đến lời đe dọa. Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cũng nhắc lại rằng đây là vấn đề phức tạp, không thể giải quyết ngay.

Dù vậy, giới quan sát ở Moskva thừa nhận áp lực từ Mỹ đang gia tăng. Triết gia Alexander Dugin viết trên mạng xã hội rằng Nga “có 50 ngày để hoàn tất những gì đang làm dở”, hàm ý Moskva sẽ đẩy nhanh chiến dịch quân sự để tránh bị bóp nghẹt kinh tế sau tối hậu thư của Mỹ.

Tương lai chưa rõ ràng

Giới phân tích nhận định, chưa rõ chiến lược mới của ông Trump có đạt kết quả như mong đợi hay không. Nhưng rõ ràng, động lực cứng rắn hơn của ông phản ánh mong muốn củng cố hình ảnh nhà lãnh đạo mạnh mẽ, biết cách ép Nga phải nhượng bộ — thay vì tiếp tục bị coi là “thân thiện mù quáng” với Moskva.

Một cựu cố vấn của ông Trump nhận định: “Ông ấy vẫn muốn mang về hòa bình, nhưng không còn tin Putin sẽ tự nguyện. Vì thế ông ấy buộc phải khiến Putin chịu sức ép”.

Những tuần tới sẽ cho thấy liệu chiến thuật “hòa bình qua sức mạnh” của ông Trump có mang lại đột phá hay chỉ khiến căng thẳng leo thang.

Theo: VnExpress