Năm tuyến cao tốc do Nhà nước đầu tư sắp chính thức thu phí, đánh dấu bước ngoặt trong quản lý tài sản hạ tầng giao thông. Mức phí hợp lý, phương thức khai thác minh bạch hứa hẹn mở ra kỷ nguyên mới cho giao thông Việt Nam – hiện đại, bền vững và hiệu quả.

Thu phí cao tốc Nhà nước đầu tư – Bước đi mới trong quản lý tài sản hạ tầng

Trong một động thái mới nhằm tăng hiệu quả khai thác tài sản kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ, Bộ Xây dựng vừa chính thức phê duyệt Đề án khai thác và thu phí đối với 5 tuyến cao tốc do Nhà nước đầu tư. Đây là bước đi được đánh giá là cần thiết, phù hợp với quy định của Luật Đường bộ 2023, đồng thời góp phần giảm gánh nặng ngân sách Nhà nước, nâng cao hiệu quả sử dụng hạ tầng giao thông trọng điểm.

Danh sách 5 tuyến cao tốc sắp thu phí

Theo đề án đã được phê duyệt, 5 tuyến cao tốc sẽ bắt đầu triển khai thu phí trong thời gian tới, cụ thể bao gồm:

  1. Cao tốc Mai Sơn – Quốc lộ 45
  2. Cao tốc Quốc lộ 45 – Nghi Sơn
  3. Cao tốc Nghi Sơn – Diễn Châu
  4. Cao tốc Vĩnh Hảo – Phan Thiết
  5. Cao tốc Phan Thiết – Dầu Giây

Đây là những tuyến cao tốc đã được đầu tư xây dựng hoàn chỉnh, hiện đại, có vai trò quan trọng trong hệ thống giao thông huyết mạch Bắc – Nam, kết nối các trung tâm kinh tế, công nghiệp, logistics trọng điểm của cả nước.

Thời gian thu phí và mức phí áp dụng

Theo kế hoạch, việc thu phí sẽ được thực hiện trong vòng 7 năm kể từ thời điểm bắt đầu thu phí chính thức. Cơ quan được giao tổ chức thu phí là Cục Đường bộ Việt Nam, thuộc Bộ Giao thông Vận tải.

Mức thu phí cụ thể:

  • 900 đồng/km: Áp dụng cho 4 tuyến gồm Mai Sơn – Quốc lộ 45, Quốc lộ 45 – Nghi Sơn, Nghi Sơn – Diễn Châu, Vĩnh Hảo – Phan Thiết. Lý do mức phí thấp hơn là do các tuyến này hiện chưa đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn kỹ thuật về làn dừng khẩn cấp theo Luật Đường bộ.
  • 1.300 đồng/km: Áp dụng riêng cho tuyến Phan Thiết – Dầu Giây do tuyến này có thiết kế hiện đại hơn, bao gồm làn dừng khẩn cấp liên tục, đảm bảo điều kiện vận hành an toàn, thông suốt.

Lý do triển khai thu phí – Hướng đến phát triển bền vững

Việc thu phí không chỉ nhằm mục đích bù đắp chi phí đầu tư và duy tu bảo trì, mà còn tạo điều kiện để huy động thêm nguồn lực xã hội hóa, giảm gánh nặng cho ngân sách Nhà nước.

Theo Cục Đường bộ Việt Nam, đây là hoạt động khai thác tài sản công, tuân thủ theo quy định tại Nghị định số 130/2024/NĐ-CP và phù hợp với chủ trương của Chính phủ về đổi mới cơ chế quản lý, sử dụng tài sản kết cấu hạ tầng giao thông.

Hiện nay, có 12 tuyến cao tốc do Nhà nước đầu tư, thuộc quyền quản lý trực tiếp của Bộ Xây dựng. Tuy nhiên, chỉ có 5 tuyến được xác định đủ điều kiện kỹ thuật và pháp lý để triển khai thu phí giai đoạn đầu. 7 tuyến còn lại như: Hà Nội – Thái Nguyên, Lào Cai – Kim Thành, TP.HCM – Trung Lương, Mỹ Thuận – Cần Thơ… sẽ được nghiên cứu triển khai trong giai đoạn tiếp theo.

Phương thức khai thác – Ưu tiên quản lý trực tiếp

Có 4 phương thức khai thác tài sản kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ theo quy định, bao gồm:

  1. Cơ quan quản lý trực tiếp tổ chức khai thác
  2. Chuyển nhượng quyền thu phí
  3. Cho thuê quyền khai thác tài sản
  4. Chuyển nhượng có thời hạn quyền khai thác tài sản

Tuy nhiên, trên cơ sở phân tích ưu – nhược điểm, Cục Đường bộ Việt Nam đề xuất áp dụng phương thức thứ nhất: Cơ quan được giao quản lý tài sản sẽ trực tiếp tổ chức khai thác, nhằm đảm bảo hiệu quả vận hành, minh bạch tài chính và bảo đảm quyền lợi người dân.

Tác động tới người dân và doanh nghiệp

Việc thu phí chắc chắn sẽ có tác động nhất định đến người dân và doanh nghiệp vận tải, đặc biệt trong bối cảnh giá nhiên liệu, chi phí vận hành tăng cao. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, mức phí hiện hành vẫn thấp hơn nhiều so với BOT tư nhân và sẽ được điều chỉnh minh bạch theo lộ trình do Nhà nước quy định.

Đặc biệt, việc đầu tư và duy trì các tuyến cao tốc theo tiêu chuẩn cao giúp giảm thời gian lưu thông, tiết kiệm chi phí nhiên liệu, giảm tai nạn giao thông, từ đó tạo hiệu quả kinh tế lâu dài.

Việc thu phí 5 tuyến cao tốc do Nhà nước đầu tư là bước khởi đầu cho quá trình xã hội hóa khai thác hạ tầng giao thông một cách bài bản, minh bạch và hiệu quả. Trong tương lai, khi các tuyến còn lại hoàn thiện điều kiện kỹ thuật, lộ trình thu phí sẽ tiếp tục được mở rộng, đóng góp tích cực vào sự phát triển bền vững của ngành giao thông Việt Nam.

Theo: mekongasean