Ngày 26/04/2025, Tổng thống Mỹ Donald Trump kêu gọi miễn phí hoàn toàn cho các tàu Mỹ, cả quân sự lẫn thương mại, khi di chuyển qua kênh đào Panama và kênh đào Suez.

Trên mạng xã hội Truth Social, Tổng thống Trump nhấn mạnh rằng “nếu không có Mỹ thì hai kênh đào này đã không tồn tại”, đồng thời cho biết đã yêu cầu Ngoại trưởng Marco Rubio “lập tức xử lý vấn đề”. Hiện tại, giới chức Panama và Ai Cập chưa đưa ra bình luận về tuyên bố của nhà lãnh đạo Mỹ.

Vai trò chiến lược của kênh đào Panama

Kênh đào Panama, với chiều dài hơn 80 km, là tuyến đường thủy chiến lược nối liền Thái Bình Dương và Đại Tây Dương, giúp rút ngắn đáng kể quãng đường vận chuyển hàng hóa quốc tế. Mỗi năm, khoảng 5% lưu lượng hàng hải toàn cầu lưu thông qua tuyến đường này.

Hoa Kỳ từng xây dựng và quản lý kênh đào Panama cũng như vùng lãnh thổ lân cận trong nhiều thập kỷ, trước khi chuyển giao toàn quyền kiểm soát cho Panama vào năm 1999 theo các thỏa thuận song phương. Hiện nay, khoảng 40% lưu lượng container của Mỹ đi qua kênh đào này, biến nó thành tuyến vận tải quan trọng đối với nền kinh tế Hoa Kỳ cũng như các hoạt động quân sự, thương mại.

Tổng thống Trump trước đây từng cảnh báo rằng Mỹ có thể tìm cách giành lại quyền kiểm soát kênh đào Panama, thậm chí không loại trừ khả năng sử dụng biện pháp vũ lực, tuyên bố này từng gây ra phản ứng tiêu cực từ nhiều quốc gia Mỹ Latin.

Kênh đào Suez và tình hình an ninh khu vực

Kênh đào Suez, dài hơn 190 km, là tuyến đường ngắn nhất kết nối châu Âu và châu Á, nối liền thành phố Suez bên Biển Đỏ với thành phố Port Said bên bờ Địa Trung Hải của Ai Cập. Tuyến đường này chiếm khoảng 10% tổng giá trị thương mại toàn cầu.

Từ cuối năm 2023, hoạt động tại kênh đào Suez đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng do các vụ tập kích tàu hàng của lực lượng Houthi tại Biển Đỏ và Vịnh Aden, nhằm phản đối các hành động quân sự của Anh và Mỹ tại Yemen. Nhiều tàu thuyền buộc phải chuyển hướng qua mũi Hảo Vọng ở cực nam châu Phi, làm tăng thời gian và chi phí vận chuyển.

Theo thông báo của chính phủ Ai Cập, doanh thu từ kênh đào Suez trong năm 2024 đã giảm khoảng 60%, tương đương mức thất thu gần 7 tỷ USD.

Theo: Reuters, AFP