Các vụ “bắt cóc online” đang gia tăng với thủ đoạn tinh vi, gây ra tình trạng “nạn nhân kép” trong một gia đình. Người bị hại bị thao túng tâm lý đến mức mê muội, mất khả năng kiểm soát bản thân, khiến nhiều người hoang mang.

Thủ đoạn tinh vi của các vụ “bắt cóc online”

Thời gian gần đây, hình thức lừa đảo chiếm đoạt tài sản trực tuyến mang tên “bắt cóc online” trở thành vấn nạn nhức nhối. Nhiều nạn nhân tin rằng người thân bị bắt cóc, sẵn sàng chuyển tiền cho kẻ gian mà không kiểm chứng. Trước tình hình này, Phòng Cảnh sát hình sự (PC02) Công an TPHCM đã thành lập tổ công tác chuyên trách xử lý các vụ việc liên quan.

Thực chất, “bắt cóc online” là hành vi tội phạm mạng giả vờ hoặc dựng tình huống bắt cóc người thân, thường nhắm vào con cái, nhằm đe dọa, tống tiền. Trên thực tế, không có vụ bắt cóc thật sự, nhưng thủ đoạn tinh vi khiến nạn nhân tin là thật.

Một số trường hợp, các đối tượng giả danh cán bộ cơ quan pháp luật, gọi điện đe dọa rằng nạn nhân vi phạm pháp luật. Tâm lý sợ hãi, lo bị xử lý hình sự khiến họ rơi vào trạng thái khủng hoảng tinh thần, mất khả năng phản kháng và làm theo yêu cầu chuyển tiền.

Điển hình, chiều tối 2/8, gia đình T.T.H. (20 tuổi, quê Lâm Đồng, sinh viên đại học tại TPHCM) đến Công an phường Diên Hồng trình báo con trai bị “bắt cóc” và đòi tiền chuộc 600 triệu đồng. Trước đó, H. nhận cuộc gọi từ người tự xưng cán bộ Viện KSND, cáo buộc liên quan đường dây rửa tiền. Đối tượng yêu cầu H. thuê khách sạn, không liên lạc với ai và 5 lần chuyển tổng cộng 129 triệu đồng.

Xuất hiện tình trạng “nạn nhân kép” trong một gia đình

Ngày 4/8, ông T.V.N. (53 tuổi) báo với Công an phường Chợ Lớn về việc con trai T.G.V. (18 tuổi, học sinh THPT tại TPHCM) mất tích bí ẩn. Truy vết cho thấy V. đi taxi đến Đắk Lắk. Rạng sáng 5/8, Công an TPHCM phát hiện em tại một nhà nghỉ cách nhà hơn 300 km.

V. khai rằng đã nhận cuộc gọi giả danh cơ quan công quyền, bị yêu cầu tuân theo hướng dẫn nên di chuyển đến địa điểm trên. Trường hợp này phản ánh thực tế “nạn nhân kép” – khi cả con và cha mẹ đều trở thành mục tiêu của tội phạm, một người bị thao túng để thực hiện yêu cầu của kẻ gian, trong khi người thân vì hoảng loạn lại tiếp tục chuyển tiền hoặc tìm cách “chuộc” người.

Theo Tiến sĩ, luật sư Đặng Văn Cường (Trường Đại học Thủy Lợi), thủ đoạn này tinh vi vì kẻ gian thường tiếp cận trước thông tin cá nhân của nạn nhân. Chúng biết rõ tên tuổi, trường học, hình ảnh người thân từ mạng xã hội, tạo dựng kịch bản thuyết phục và dễ dàng chiếm đoạt tiền.

Các đối tượng kết hợp kỹ thuật tấn công tâm lý và kiểm soát hành vi, khiến nạn nhân không còn nhận thức đầy đủ về hoàn cảnh, dẫn đến việc tự nguyện chuyển tiền hoặc phối hợp với kẻ lừa đảo mà không hề hay biết.

Cảnh báo và biện pháp phòng ngừa từ cơ quan chức năng

Bộ Công an cho biết tình trạng mua bán dữ liệu cá nhân trái phép đang tạo điều kiện cho tội phạm “bắt cóc online” và nhiều loại tội phạm công nghệ cao khác như cưỡng đoạt tài sản, làm giả tài khoản ngân hàng, khủng bố tinh thần.

Để phòng ngừa, người dân cần thường xuyên thay đổi mật khẩu, sử dụng xác thực hai yếu tố và thận trọng khi chia sẻ thông tin cá nhân. Khi nhận cuộc gọi từ người tự xưng là cán bộ cơ quan nhà nước, nhân viên ngân hàng hay nhà mạng, cần xác minh qua kênh chính thức trước khi cung cấp thông tin.

Các cơ quan, tổ chức quản lý dữ liệu người dùng phải tuân thủ nghiêm quy định pháp luật về bảo vệ dữ liệu cá nhân, tránh để lộ thông tin. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh tuyên truyền, phổ cập kiến thức an ninh mạng cho người dân, giúp nâng cao nhận thức và khả năng tự bảo vệ trước các thủ đoạn lừa đảo trực tuyến.

Luật sư Đặng Văn Cường nhấn mạnh, cuộc chiến chống tội phạm công nghệ cao đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ giữa lực lượng công an, cơ quan viễn thông, ngân hàng, đơn vị cung cấp dịch vụ mạng xã hội và các tổ chức tín dụng. Chỉ khi nâng cao cảnh giác và chủ động phòng ngừa, người dân mới có thể tránh trở thành nạn nhân của loại tội phạm này.

Theo: Tiền Phong