Thị trường vàng chợ đen đang diễn ra sôi động khi giá mua vào cao hơn niêm yết tại các tiệm vàng lớn, thu hút nhiều người tham gia giao dịch. Dù không cần hóa đơn và thủ tục nhanh gọn, việc mua bán vàng không chính thống tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý và nguy cơ tài chính.

Bà Kiều (ngụ quận Bình Tân, TP HCM) chia sẻ rằng chỉ trong vòng 30 phút đăng tin bán 2,5 lượng vàng trên một nhóm Facebook, bà đã nhận hơn 10 tin nhắn chào giá. Cuối cùng, bà bán được với mức 98 triệu đồng mỗi lượng. “Tôi giữ số vàng này gần chục năm nhưng không còn hóa đơn. Không ngờ giao dịch lại nhanh gọn và họ còn đến tận nhà,” bà Kiều nói.

Những tin rao bán vàng như của bà Kiều xuất hiện ngày càng nhiều trên các hội nhóm trực tuyến, với hàng loạt lời chào mời như “thu vàng SJC giá cao” hay “gom vàng tận nơi, giá tốt hơn website”.

Giá vàng chợ đen cao hơn niêm yết, giao dịch linh động

Theo ông Duy, chủ một tiệm vàng tại quận Cầu Giấy (Hà Nội), giá mua vào tại thị trường chợ đen Hà Nội trưa 19/3 dao động quanh mức 99,9 triệu đồng mỗi lượng. Nếu khách hàng bán từ 20 lượng trở lên, mức giá có thể nhích thêm 100.000-200.000 đồng mỗi lượng.

Tại TP HCM, bà Phúc, một đầu mối thu mua vàng số lượng lớn, cho biết giá gom vàng vào khoảng 99,5 triệu đồng một lượng. “Hôm qua có khách bán hơn 30 lượng, còn sáng nay cũng hơn 10 khách đến giao dịch,” bà nói, đồng thời khẳng định chỉ thu vàng miếng, không mua vàng nhẫn.

Ghi nhận thực tế cho thấy, giá vàng chợ đen đang cao hơn niêm yết mua vào của các đơn vị lớn như SJC, Bảo Tín Minh Châu, PNJ hay DOJI từ 1-1,5 triệu đồng mỗi lượng. Một số đầu mối còn sẵn sàng trả mức giá 100 triệu đồng mỗi lượng nếu khách bán số lượng lớn. Người mua lẻ thường phải đặt cọc 1 triệu đồng khi giao dịch.

Vì sao thị trường vàng chợ đen sôi động?

Ông Huỳnh Trung Khánh, Phó chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam (VGTA), cho rằng tình trạng chênh lệch cung cầu là nguyên nhân chính khiến chợ đen hoạt động mạnh. Hiện SJC chỉ có 36 điểm mua bán vàng miếng trên cả nước, trong khi các thương hiệu khác có số lượng điểm giao dịch hạn chế và tập trung tại một số thành phố lớn.

Một cựu lãnh đạo SJC nhận định, người Việt có thói quen tích trữ vàng, nên khi giá vàng biến động mạnh, nhu cầu mua bán càng tăng. Tuy nhiên, quy trình giao dịch tại các tiệm vàng lớn và ngân hàng thương mại phức tạp khiến nhiều người tìm đến chợ đen để thuận tiện hơn.

“Hiện tượng này khó kiểm soát vì khi người dân có nhu cầu, chợ đen sẽ xuất hiện để đáp ứng,” vị này cho biết.

Vàng do một đầu mối thu mua ở Hà Nội đăng trên hội nhóm “giao lưu vàng miếng”. Ảnh chụp màn hình

Giao dịch chợ đen: Rủi ro pháp lý và nguy cơ mất trắng

Theo Nghị định 88/2019, người dân giao dịch vàng miếng với các đơn vị không có giấy phép kinh doanh có thể bị phạt cảnh cáo hoặc từ 10-20 triệu đồng nếu vi phạm nhiều lần. Đối với doanh nghiệp, mức phạt có thể lên đến 300-400 triệu đồng.

Bên cạnh vấn đề pháp lý, một cựu lãnh đạo Công ty Vàng bạc đá quý Sài Gòn (SJC) cảnh báo rủi ro khi giao dịch chợ đen là rất lớn. “Giao dịch không có hóa đơn, không có cam kết chính sách hậu mãi và nguồn gốc vàng không đảm bảo. Khi thị trường hạ nhiệt, người nắm giữ vàng chợ đen có thể rơi vào tình trạng khó bán,” ông nhấn mạnh.

Đặc biệt, nguy cơ mua phải vàng giả cũng rất cao. Hiện chỉ một số chi nhánh lớn của các hệ thống kim hoàn hoặc ngân hàng thương mại mới có thiết bị kiểm định chính xác tuổi vàng. Ngay cả người trong nghề cũng khó phân biệt vàng thật – giả chỉ bằng mắt thường.

“Những đầu nậu thu gom vàng số lượng lớn có thể kiểm soát chất lượng nhờ kinh nghiệm, nhưng người dân bình thường rất dễ gặp rủi ro,” ông cảnh báo.

Dù chợ đen mang lại sự linh hoạt trong giao dịch, rủi ro pháp lý và tài chính là không thể bỏ qua. Người dân cần thận trọng, tránh chạy theo lợi nhuận trước mắt để rồi gặp những hệ lụy khó lường.