Nhiều hộ kinh doanh tại TP HCM lúng túng trước quy định mới về sử dụng hóa đơn điện tử và kê khai doanh thu. Áp lực chi phí, thay đổi phương thức bán hàng đang khiến không ít người buôn bán nhỏ gặp khó.

Tăng giá và “né” quét mã

Hơn một tuần sau khi Nghị định 70/2025/NĐ-CP có hiệu lực, quy định hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỉ đồng/năm trở lên phải sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền kết nối trực tiếp với cơ quan thuế, nhiều cơ sở kinh doanh tại TP HCM đã âm thầm điều chỉnh giá bán.

Tại một quán phở trên đường Vạn Kiếp (quận Bình Thạnh), giá mỗi tô bất ngờ tăng thêm 5.000 đồng. Chủ quán viện lý do giá thịt tăng, đồng thời cho biết chi phí vận hành cao hơn do phải kê khai thuế rõ ràng. Một số chuỗi cà phê lớn như H. đã điều chỉnh tăng khoảng 10% so với tháng 5. Đặc biệt, có nơi áp dụng hai mức giá: thanh toán không tiền mặt sẽ cộng thêm 8% phí.

Theo chuyên gia, hộ kinh doanh từ 1 tỉ đồng/năm trở lên sẽ kê khai thuế theo phương pháp trực tiếp trên doanh thu, không còn nộp thuế khoán như trước. Việc này khiến chi phí vận hành tăng, bao gồm phần mềm, máy móc, kế toán, phí giao dịch… dẫn đến tình trạng đẩy giá bán lên để bù đắp.

Người tiêu dùng như anh Trần Đức Minh (quận 1) bày tỏ lo ngại: “Tăng giá là một chuyện, nhưng việc thu thêm phí 8% với hình thức không tiền mặt là đi ngược xu hướng xã hội. Nhà nước đang khuyến khích thanh toán số mà lại bị phạt ngược”.

Tuy nhiên, cũng có người ủng hộ. Chị Nguyễn Mai Thy (quận Bình Tân) cho rằng: “Nếu chi phí thực sự tăng thì việc tăng giá là hợp lý, miễn là minh bạch. Còn nếu lợi dụng thuế để ‘té nước theo mưa’ thì người tiêu dùng hoàn toàn có quyền lựa chọn”.

Lúng túng trong kê khai và kiểm soát hàng hóa

Chị T.H, chủ tiệm bánh mì ở quận Phú Nhuận, cho biết hơn tuần nay “đau đầu” với các quy định mới. Dù bán khoảng 300-400 ổ/ngày, doanh thu hơn 100 triệu đồng/tháng từ food app, chị khẳng định lãi không cao và rất lo lắng về nghĩa vụ thuế mới.

Tại các trung tâm thương mại như An Đông (quận 5), Saigon Square (quận 1), không khí kinh doanh cũng ảm đạm. Gần một nửa sạp ngừng hoạt động hoặc chỉ mở hé cửa, cảnh giác cao độ với cơ quan kiểm tra. Tiểu thương lo sợ bị yêu cầu xuất trình hóa đơn nguồn gốc, trong khi phần lớn hàng hóa hiện nay không có chứng từ đầu vào.

Chị Thanh Nga, một chủ shop lâu năm, băn khoăn: “Tôi quen đóng thuế khoán rồi. Giờ phải có hóa đơn đầu vào thì lấy đâu ra? Nhiều mặt hàng là tự đặt thợ gia công hoặc lấy hàng từ nguồn không có giấy tờ nhưng hợp pháp. Nếu kê khai sai sợ bị phạt, mà không có hàng để bán thì nghỉ luôn”.

Mong có lộ trình phù hợp, hỗ trợ cụ thể

Chị Thu Nguyệt (quận Gò Vấp) chuyên bán đặc sản Quảng Ngãi cho biết lo ngại lớn nhất là bị xử phạt vì hàng không có chứng nhận xuất xứ. Mỗi năm chị bán hàng trăm triệu đồng hàng đông lạnh, nhưng không thể truy xuất nguồn gốc theo yêu cầu. Việc chuyển sang kê khai rõ ràng khiến chị đứng trước nguy cơ mất kế sinh nhai.

Theo TS Huỳnh Thanh Điền (ĐH Nguyễn Tất Thành), phản ứng từ hộ kinh doanh nhỏ lẻ là dễ hiểu. Kinh tế phi chính thức tồn tại lâu đời, không phải do người dân cố tình mà vì hệ thống chưa tạo đủ động lực và hướng dẫn cụ thể để họ làm bài bản.

Ông kiến nghị nên miễn thuế 3 năm cho hộ kinh doanh chuyển lên doanh nghiệp, hỗ trợ kế toán, tạm dừng thanh kiểm tra để tạo thời gian thích nghi. Việc thay đổi cần theo lộ trình, hướng tới công bằng giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp chính quy.

“Phản ứng hiện nay là bình thường. Nếu thấy có lợi và hợp lý, người dân sẽ tự nguyện thay đổi” – ông Điền nhận định.

Theo nld