Các nhà nghiên cứu thuộc ‘Viện hải dương học Nam Hải’ phát hiện mạch nước ngọt bên dưới đá Chữ Thập và cho rằng đây là kết quả của quá trình bồi đắp và cải tạo đảo này. Giới quan sát lo ngại Bắc Kinh sẽ sử dụng phát hiện này cho mục đích chính trị.

Đá Chữ Thập là thực thể thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam nhưng bị Trung Quốc dùng vũ lực chiếm đóng và kiểm soát. Từ năm 2014, Bắc Kinh bắt đầu việc bồi đắp và cải tạo thành đảo nhân tạo lớn thứ hai trong khu vực, chỉ sau đá Vành Khăn.

Nhóm nghiên cứu do nhà địa chất hải dương Xu Hehua dẫn đầu, lập luận rằng nếu quá trình bồi đắp giúp hình thành nước ngọt bên dưới Đá Chữ Thập thì nước ngọt cũng có thể được tìm thấy ở các thực thể nhân tạo khác ở Biển Đông.

Đá Chữ Thập trước và sau khi cải tạo
Đá Chữ Thập trước và sau khi cải tạo – ảnh Google Map.

Nhóm ông Xu tính toán mực nước ngầm bên dưới đá Chữ Thập đang tăng lên với tốc độ khoảng 1m/năm, cao gấp hơn 2 lần so với các đảo tự nhiên khác. Mực nước hiện tại đo được khoảng 7m và có thể trên 15m vào năm 2035.

Lượng mưa trung bình mỗi năm ở Đá Chữ Thập nhiều gấp gần 5 lần tại Trung Quốc đại lục được cho là một trong những nguyên nhân làm tăng nhanh mực nước ngầm bên dưới.

Nam Hải là cách mà Trung Quốc gọi Biển Đông. Các nhà nghiên cứu thuộc “Viện hải dương học Nam Hải” ở Quảng Châu khẳng định rằng “Mạch nước ngầm này sẽ đóng vai trò quan trọng cho hệ sinh thái và dân cư sống tại đây”.

Giới quan sát quan ngại trước phát hiện của Trung Quốc tại đá Chữ Thập. Đây là một phát hiện thuần khoa học, nhưng Bắc Kinh có thể sử dụng những điều này để phục vụ cho yêu sách chủ quyền vô lý.

Trung Quốc đã đầu tư có hệ thống cho các nghiên cứu liên quan đến Biển Đông trong thời gian qua, nhiều viện nghiên cứu về Biển Đông đã ra đời, xem xét mọi khía cạnh từ pháp lý đến môi trường ở đây.

Tòa trọng tài thành lập theo phụ lục VII Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển, năm 2016 phán quyết rằng không thực thể địa lý nổi nào ở Trường Sa đủ điều kiện trở thành đảo, một trong những lý do chính là không đảm bảo điều kiện cho người sinh sống.

Bắc Kinh không tham gia phiên tòa, từ chối thực thi phán quyết bất chấp sự kêu gọi và chỉ trích của cộng đồng quốc tế.

Có ý kiến phân tích rằng Trung Quốc có thể sử dụng phát hiện của ông Xu để thay đổi Chữ Thập từ “đá” sang “đảo” nhằm hưởng vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý xung quanh đá Chữ Thập, rất có thể Bắc Kinh sẽ làm điều tương tự ở các thực thể khác mà Trung Quốc đã chiếm đóng trái phép tại Trường Sa của Việt Nam.