Mưa sao băng Thiên Cầm (Lyrids) năm nay diễn ra từ ngày 16/4 đến 26/4, trùng với giai đoạn trăng mới, đạt cực đại 10-20 vệt sáng mỗi giờ vào đêm 21-22/4.

Theo tờ Guardian, mưa sao băng Thiên Cầm (Lyrids) được hình thành từ những hạt bụi và mảnh vỡ của sao chổi C/1861 G1 (Thatcher), phát hiện lần đầu tiên năm 1861. Chúng quay quanh Mặt Trời, khi cắt ngang qua quỹ đạo của Trái Đất, một phần của đám bụi vũ trụ này sẽ xuyên qua bầu khí quyển Trái Đất và bốc cháy, tạo ra hiện tượng mưa sao băng.

Thiên Cầm là một trong những hiện tượng mưa sao băng được ghi nhận từ sớm nhất, vào khoảng 2.500 năm trước ở Trung Quốc. Năm 1982 mưa sao băng Thiên Cầm từng lập kỷ lục mưa, đạt đến hơn 180 vệt sáng trong vài phút.

Hằng năm mưa sao băng Thiên Cầm thường xuất hiện từ ngày 16/4 đến 26/4. Năm 2019 vừa qua mưa đạt cực đại vào đêm 22 rạng sáng 23/4. Mức độ của mưa sao băng này ở khoảng trung bình, xuất hiện 10-15 vệt tại thời điểm cực đại, mỗi vệt cách nhau 15-20 phút.

sao băng, thiên văn kỳ thú
Ở thời điểm cực đại, có thể chiêm ngưỡng khoảng 20 vệt sao băng một giờ – ảnh trên VietNamnet.

Năm 2020 mưa sao băng rơi vào những ngày không trăng đầu tháng âm lịch, khá lý tưởng cho việc quan sát. Thời gian quan sát rõ nhất là khoảng sau nửa đêm ở nơi thoáng đãng, ít ánh sáng nhân tạo.

Theo CNN, sở dĩ gọi là mưa sao băng Thiên Cầm là bởi vì các vệt sáng chủ yếu xuất phát từ chòm sao Thiên Cầm, một trong 48 chòm sao theo mô hình của Ptolemy. Thiên Cầm xếp hình dáng giống 1 chiếc đàn lia, nằm giữa các chòm Thiên Nga, Vũ Tiên, Hồ Ly và Thiên Long.

Mưa sao băng là hiện tượng thiên văn có thể nhìn thấy bằng mắt thường, do các dòng bụi vũ trụ đi vào bầu khí quyển Trái đất với tốc độ cao, ma sát với khí quyển và bị bốc cháy. Các trận mưa sao băng thường xuất hiện vào những thời nhất định nhau trong năm, vì đám bụi này phân bố theo quỹ đạo hình elip và quay quanh Mặt trời theo chu kỳ.

sao băng, thiên văn kỳ thú
Mưa sao băng là hiện tượng thiên văn có thể nhìn thấy bằng mắt thường – ảnh trên Kiến thức.

Từ đầu năm 2020 chúng ta đón 3 hiện tượng thiên văn kỳ thú. Đầu tháng 1 là mưa sao băng trên mức trung bình Quadratids, đạt khoảng 40 vệt sao băng mỗi giờ tại cực điểm. Ngày 8 tháng 4 là siêu trăng khi nó nằm ở phía đối diện với mặt trời nếu nhìn từ trái đất, khiến nó trở nên sáng và lớn hơn trên bầu trời đêm. Ngày 21-22 tháng 4 này, mưa sao băng Lyrids chòm Thiên Cầm sẽ trở lại. Thời gian quan sát tốt nhất là khi chòm sao Thiên Cầm đã mọc trên cao. Sao băng có xu hướng tỏa ra từ phía chòm sao Thiên Cầm, nhưng đôi khi cũng có thể xuất hiện bất cứ nơi đâu trên bầu trời.