Trong dự thảo Luật Dân số đang được lấy ý kiến nhân dân, Bộ Y tế đề xuất kéo dài thời gian nghỉ thai sản từ 6 tháng lên 7 tháng cho lao động nữ sinh con thứ 2. Đây là một trong nhiều điểm mới quan trọng nhằm điều chỉnh chính sách dân số, phù hợp với bối cảnh hiện nay.

Đề xuất kéo dài thời gian nghỉ thai sản

Theo Bộ Y tế, việc điều chỉnh thời gian nghỉ thai sản cho phụ nữ sinh con thứ 2 từ 6 lên 7 tháng nhằm tạo điều kiện tốt hơn cho sức khỏe mẹ và bé. Đồng thời, đề xuất sửa đổi khoản 1 Điều 139 của Bộ luật Lao động 2019 để phù hợp với thay đổi này. Các trường hợp sinh con khác vẫn giữ nguyên quy định hiện hành.

Cho phép cặp vợ chồng tự quyết định số con và thời điểm sinh con

Dự thảo Luật Dân số mới quy định rõ quyền của cặp vợ chồng, cá nhân trong việc quyết định thời điểm, số lượng con sinh ra và khoảng cách giữa các lần sinh. Đây là điểm khác biệt so với Pháp lệnh Dân số năm 2003 (sửa đổi, bổ sung năm 2008).

Đồng thời, dự thảo nêu rõ, Chính phủ sẽ định kỳ công bố tình trạng mức sinh của từng địa phương. Các địa phương có mức sinh thấp sẽ được hỗ trợ, khuyến khích bằng chính sách phù hợp. Trường hợp mức sinh giảm sâu, Chính phủ sẽ báo cáo Quốc hội để có biện pháp can thiệp kịp thời.

Chính sách hỗ trợ phụ nữ sinh đủ 2 con ở khu vực đặc thù

Một nội dung đáng chú ý khác là đề xuất bổ sung chính sách hỗ trợ nhà ở xã hội đối với phụ nữ sinh đủ hai con tại các khu công nghiệp, khu chế xuất hoặc địa phương có mức sinh thấp, thông qua sửa đổi Điều 76 của Luật Nhà ở năm 2023.

Bộ Y tế cũng đề xuất các cơ quan có trách nhiệm cung cấp thông tin và kiến thức cho nam nữ trước khi kết hôn về sức khỏe sinh sản, kỹ năng làm cha mẹ, và giá trị của việc nuôi dạy con tốt, hạn chế sinh nhiều con mà không đảm bảo chất lượng cuộc sống.

Biện pháp duy trì mức sinh thay thế và kiểm soát giới tính khi sinh

Luật mới tiếp tục nghiêm cấm hành vi lựa chọn giới tính thai nhi dưới mọi hình thức. Chính phủ sẽ công bố tình trạng mất cân bằng giới tính tại các địa phương, đồng thời nâng mức xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực dân số lên đến 100 triệu đồng.

Song song đó là các chương trình truyền thông, giáo dục thay đổi hành vi nhằm nâng cao vai trò và vị thế của phụ nữ, xóa bỏ định kiến trọng nam hơn nữ.

Thích ứng với quá trình già hóa dân số

Bộ Y tế đề xuất phát triển mạng lưới chăm sóc người cao tuổi tại nhà, cộng đồng và cơ sở tập trung. Đồng thời, Nhà nước sẽ mua thẻ bảo hiểm y tế cho người cao tuổi chưa có thẻ và hỗ trợ đào tạo nhân lực lão khoa, từ cấp học bổng đến mở rộng chương trình đào tạo chuyên sâu.

Các nội dung thích ứng với già hóa dân số cũng sẽ được tích hợp vào các chương trình phát triển kinh tế – xã hội, quốc phòng, an ninh từ trung ương đến địa phương.

Nâng cao chất lượng dân số toàn diện

Dự thảo luật nhấn mạnh vai trò của việc tư vấn, khám sức khỏe tiền hôn nhân, tầm soát trước sinh và sơ sinh. Các cơ sở y tế sẽ được yêu cầu cung cấp dịch vụ này, đặc biệt ưu tiên cho đối tượng chính sách, người dân vùng sâu vùng xa, vùng dân tộc thiểu số, biên giới, hải đảo.

Dự luật cũng đưa ra danh mục các bệnh cần sàng lọc bắt buộc trước sinh và sơ sinh, và khuyến khích mang thai an toàn, có kế hoạch để hạn chế các dị tật bẩm sinh và nâng cao thể chất, trí tuệ của thế hệ tương lai.

Sửa đổi, bổ sung một loạt các luật liên quan

Để đảm bảo tính đồng bộ và khả thi, Luật Dân số mới sẽ sửa đổi, bổ sung một số điều trong các luật liên quan như: Bộ luật Lao động, Luật Nhà ở, Luật Bảo hiểm y tế, Luật Xử lý vi phạm hành chính… Việc sửa đổi này nhằm tạo hành lang pháp lý hoàn chỉnh cho các chính sách dân số trong tình hình mới.

Dự thảo Luật Dân số mới là bước tiến quan trọng, phù hợp với yêu cầu phát triển bền vững của đất nước. Việc kéo dài thời gian nghỉ thai sản, nâng cao chất lượng dân số, và thích ứng với già hóa dân số thể hiện sự quan tâm thiết thực đến đời sống của người dân, đặc biệt là phụ nữ và người cao tuổi. Bộ Y tế đang tiếp tục lấy ý kiến rộng rãi để hoàn thiện dự thảo trước khi trình Quốc hội xem xét thông qua.

Theo: Sức khoẻ đời sống