Từ giữa tháng 7/2025, nhiều quốc gia từ châu Âu đến châu Á phải đối mặt với đợt sóng nhiệt kéo dài, với nhiệt độ vượt ngưỡng 46°C. Thời tiết cực đoan đang ảnh hưởng sâu sắc tới sức khỏe cộng đồng, kinh tế và môi trường toàn cầu.

Nắng nóng vượt ngưỡng, nhiều nơi ghi nhận kỷ lục nhiệt độ

Từ tháng 7/2025, các khu vực tại Tây Ban Nha, Pháp, Hy Lạp, Thổ Nhĩ Kỳ và Nhật Bản đã liên tục phát đi cảnh báo nhiệt độ cao. Có nơi, nền nhiệt chạm ngưỡng 46°C – mức được coi là “chí tử” với người già, trẻ nhỏ và người có bệnh nền.

Châu Âu chịu ảnh hưởng đầu tiên của đợt sóng nhiệt sớm hơn thường lệ. Tây Ban Nha ghi nhận hơn 1.000 ca tử vong vì nắng nóng chỉ trong chưa đầy hai tháng. Ở Pháp và Hy Lạp, cháy rừng bùng phát trên diện rộng, khiến hàng nghìn người phải sơ tán khẩn cấp.

Không riêng Nam Âu, các vùng ôn đới như Phần Lan và Thụy Điển cũng trải qua nhiệt độ bất thường. Nhiều thị trấn ghi nhận 13 – 14 ngày liên tiếp có mức nhiệt từ 25-30°C, trái ngược hoàn toàn với nền khí hậu mát mẻ quanh năm.

Tại châu Á, Nhật Bản phá vỡ kỷ lục nhiệt độ tại nhiều địa phương, trong đó có tỉnh Hyogo và cả vùng lạnh giá như Hokkaido. Cùng thời điểm, Hàn Quốc ghi nhận chuỗi 22 đêm nhiệt đới liên tiếp ở thủ đô Seoul, với nhiệt độ không xuống dưới 25°C vào ban đêm.

Thiệt hại nghiêm trọng về kinh tế và môi trường

Hậu quả của sóng nhiệt không chỉ giới hạn ở sức khỏe cộng đồng mà còn lan sang các lĩnh vực kinh tế – xã hội. Hàng tỷ USD bị thiệt hại do du lịch đình trệ, nông sản hư hỏng và năng lượng tiêu tốn quá mức. Liên minh châu Âu ước tính, riêng mùa hè 2025, thiệt hại có thể chạm mốc 20 tỷ USD.

Các ngành nông nghiệp ở Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Pháp và Italy ghi nhận sụt giảm nghiêm trọng về năng suất. Giá lương thực tăng mạnh, trong khi các công ty điện lực cảnh báo nguy cơ thiếu điện vì nhu cầu sử dụng điều hòa tăng đột biến.

Thêm vào đó, hệ thống y tế nhiều nơi rơi vào tình trạng quá tải. Riêng tại Nhật Bản, hơn 10.000 ca nhập viện do sốc nhiệt chỉ trong một tuần. Các bệnh liên quan đến tim mạch, đột quỵ và suy hô hấp tăng đột biến, đặc biệt ở người cao tuổi.

Một số thành phố như Milan, Turin (Italy) đã phải áp dụng lệnh hạn chế sử dụng nước sinh hoạt, trong khi Hy Lạp và Pháp liên tục phải điều động lực lượng chữa cháy quốc tế hỗ trợ kiểm soát các đám cháy lớn.

Biến đổi khí hậu và chuỗi phản hồi nguy hiểm

Theo giới chuyên gia khí hậu, tình trạng nắng nóng khắc nghiệt hiện nay là hệ quả trực tiếp của biến đổi khí hậu toàn cầu. Các hiện tượng thời tiết cực đoan đang trở nên thường xuyên và nghiêm trọng hơn do tác động kết hợp giữa phát thải khí nhà kính và hiện tượng El Nino kéo dài từ 2024.

Claudia Klein, nhà nghiên cứu tại Viện Môi trường Potsdam (Đức), nhận định: “Nhiệt độ tăng cao gây ra cháy rừng. Cháy rừng lại làm giảm khả năng hấp thụ CO₂, tạo ra một chuỗi phản hồi nguy hiểm khiến Trái đất càng nóng lên”.

Báo cáo của Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) cho biết, giai đoạn 5 năm vừa qua là nóng nhất kể từ khi có số liệu hiện đại. Nếu nhiệt độ toàn cầu vượt mốc 1,5 – 2°C, hậu quả sẽ không thể kiểm soát.

Trước tình hình đó, Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres kêu gọi các quốc gia khẩn trương trình kế hoạch khí hậu quốc gia mới, nhằm giảm phát thải, thích ứng với thời tiết cực đoan và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Giới chuyên gia cũng đề xuất các giải pháp dài hạn như chuyển đổi sang năng lượng tái tạo, đầu tư vào công nghệ lưu trữ năng lượng, thiết lập hệ thống cảnh báo sớm và cải thiện quy hoạch đô thị theo hướng giảm hiệu ứng đảo nhiệt – bao gồm việc mở rộng không gian xanh và tăng diện tích cây xanh đô thị.

Theo: VTC News